جسم و روان مردان را چه خطرهايي تهديد مي‌کند؟

اين در حالي است که بنابر يک عقيده و باور فرهنگي از مردها انتظار مي‌رود که مقاومت و ايستادگي بيشتري در مقابل مشکلات زندگي و حل آنها داشته باشند اما گاهي اين توقع، فراتر از انتظار و توانايي واقعي مردهاست و ممکن است نتوانند از پس آن برآيند.

در چنين شرايطي، مردها ممکن است به دليل ناهماهنگي که ميان توقع?هاي ديگران و توانايي‌هاي خودشان ايجاد مي‌شود، دچار اضطراب و افسردگي شوند.

دکتر حامد محمدي کنگراني

روان‌پزشک، مشاور خانواده و ازدواج

عضو کميته رسانه و کميته روان‌درماني انجمن روان‌پزشکان ايران

ابراز نكردن احساسات مردانه

تنهايي، يکي از دلايل ابتلا به برخي اختلال‌هاي روان‌پزشکي مانند اضطراب و افسردگي است يعني درصد بيشتري از مردهايي که طلاق گرفته‌اند يا همسر خود را از دست داده‌اند نسبت به مردهاي متاهل، دچار اضطراب و افسردگي مي‌شوند.

ضمن اينکه چنين اختلال‌هايي در افراد مجرد بيشتر از افراد متاهل و کمتر از افراد طلاق‌گرفته يا بيوه است. در ميان مردان مختلف، گروهي که متاهل هستند و در کنار همسر و فرزندانشان زندگي مي‌کنند، کمترين آمار ابتلا به افسردگي و اضطراب را به خود اختصاص داده‌اند.

به طور کلي،‌ ازدواج خوب و سالم يک عامل محافظت‌کننده براي مردان در برابر ابتلا به برخي از اختلال‌هاي روان‌پزشکي است.

از طرفي در جامعه ما، مردهايي که به هر دليل همسر خود را از دست مي‌دهند، با اين باور غلط مواجه مي‌شوند که بايد روحيه خودشان را بيشتر حفظ کنند، بي‌تابي نکنند و براي نشان دادن توانايي‌هاي خود و برگشت سريع‌تر به زندگي همه کاري انجام دهند.

اين باورها مي‌توانند مانعي براي بروز احساسات مردانه باشند.

متاسفانه جامعه ما مردها را از ابراز احساسات منع مي‌کند و تاکيد بر اينکه آقايان نبايد حتي در شرايط سخت و بحراني هم گريه کنند، باعث مي‌شود يک مرد ايراني با پرخاشگري، راهي براي ابراز احساساتش پيدا کند، بنابراين مي‌توان گفت خود ما به عنوان تک‌تک اعضاي جامعه، مرد ايراني را به سمت پرخاشگري سوق مي‌دهيم.

شايد بتوان گفت تنها چاره رهايي از اين مشکل هم اين است که باور اشتباه فرهنگي‌مان را کنار بگذاريم و کم‌کم اين باور را که مردها هم بايد در شرايط سخت و تلخ با کارهايي مانند گريه کردن، احساسات خود را بروز دهند، در جامعه رواج دهيم.

افسردگي پدرانه

يک مادر با تغييراتي در دوران بارداري، زايمان و شيردهي مواجه مي‌شود و به اين ترتيب، خود را براي پذيرش نقش مادري آماده مي‌کند.

جالب است بدانيد پدرها هم براي پذيرفتن و مواجه شدن با نقش پدري، از زمان بارداري همسرشان دچار تغييراتي مي‌شوند که البته مانند تغييرات هورموني در خانم‌ها نيست. با استناد به نتيجه تحقيقات مختلفي که در سراسر دنيا در مورد تغييرات رواني مردها براي تبديل شدن از يک همسر به يک پدر انجام شده، مي‌توان گفت احساس اضطراب، نگراني و حتي افسردگي در آقايان مي‌تواند با حس پدر شدن آنها همراه باشد.

گاهي احساس افسردگي و غم با به دنيا آمدن فرزند در يک پدر به وجود مي‌آيد زيرا معمولا تمام حواس‌ها به سمت فرزند و مادر مي‌رود و از طرف ديگر، مادر هم تمام حواس خود را به فرزندش مي‌دهد.

در چنين شرايطي پدر حس مي‌کند از مثلث زندگي خارج شده است. براي اينکه مردها پس از تولد نوزاد احساس تنهايي و عدم حمايت از سوي خانواده نداشته باشند،‌ به خانم‌هاي عزيز توصيه مي‌شود علاوه بر فرزند تازه متولدشده به همسرشان هم توجه داشته باشند و همچنان او را از اينکه حامي و پشتيبان خود براي گذراندن دوران مختلف زندگي از جمله به دنيا آمدن بچه و تربيتش است، مطمئن کنند.

در غير اين صورت ممکن است مردها با بي‌محبتي همسر خود مواجه شوند و احساس کنند تنها وظيفه پول درآوردن و خرج کردن براي خانه بر عهده آنهاست.

به همين دليل هم امکان ابتلا به اختلال‌هاي روان‌پزشکي مانند افسردگي در چنين مردهايي بالا مي‌رود.

يائسگي مردانه

بحث يائسگي مردانه مدتي است که به عنوان بحثي جدي در مورد سلامت آقايان مطرح مي‌شود. يائسگي مردانه برخلاف يائسگي زنانه، ربط چنداني به از بين رفتن توانايي آقايان براي توليدمثل ندارد.

وقتي سن مردها بالا مي‌رود، ميزان هورمون‌هاي مردانه و جنسي آنها مانند تستوسترون کاهش مي‌يابد و به همين دليل هم قدري از توانايي‌هاي فيزيکي و مردانه آنها کم مي‌شود. تحقيقات جديد نام «يائسگي مردانه» را بر اين تغييرات هورموني گذاشته‌اند که البته به هيچ‌وجه به شدت «يائسگي زنانه» نيست.

ابتلا به يائسگي در مردها باعث کاهش تدريجي توانايي‌هاي رواني، جنسي و جسمي و ابتلا به برخي بيماري‌ها مانند ناراحتي‌هاي قلبي در آنها مي‌شود.

در اين صورت و با توجه به کاهش قدرت جسمي، جنسي و رواني مردها با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به افسردگي و کاهش اعتماد به نفس در آنها دور از انتظار نخواهد بود.

به همين دليل به آقايان توصيه مي‌شود با شناخت مراحل مختلف زندگي، خود را براي پذيرش آن مرحله آماده کنند تا کمترين آسيب را از نظر جسمي يا رواني ببينند.

غم از دست دادن والدين

فوت پدر و مادر، به خصوص در سنين کودکي، يکي از عوامل مهم ابتلا به اختلال‌هاي روان‌پزشکي در زندگي آينده يک مرد است.

معمولا ابتلا به چنين اختلال‌هايي بستگي به اين دارد که يک پسر بعد از فوت والدين خود يا فوت پدرش که تنها نان‌آور خانه بوده، فرزند چندم خانواده است.

ممکن است پسر بزرگ‌تر مجبور به ترک تحصيل، کار کردن و به دوش کشيدن بار زندگي براي چرخاندن چرخ زندگي خواهر و برادرهاي کوچک‌تر يا حتي مادرش باشد.

گاهي وظيفه بيش از اندازه‌اي بر دوش يکي از فرزندان خانواده بعد از فوت پدر و مادر مي‌افتد و او بدون اينکه بتواند دوران کودکي يا نوجواني خود را به درستي پشت سر بگذارد، وارد دوران بزرگسالي مي?شود.

اين موضوع مي‌تواند عامل خطري براي ابتلا به افسردگي در آينده باشد زيرا چنين مردي به خوبي از دوران کودکي و نوجواني خود لذت نبرده و خيلي زودتر از موعد مقرر وارد جامعه و بازار کار شده است.

معمولا خود اين افراد و اطرافيانشان، توقع زيادي از توانايي‌هايشان دارند و برنيامدن از پس اين توقعات هم مي‌تواند باعث ابتلا به افسردگي شود. پس ما بايد از هر مردي با توجه به سن، شرايط و توانايي‌هايش توقع داشته باشيم و با توقع‌هاي بيجا، باعث بروز اختلال‌هاي رواني در او نشويم.

دكتر اميرعلي سهراب‌پور

متخصص بيماري‌هاي داخلي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي دانشگاه تهران

الگوي بيماري مردان و زنان به علت تفاوت جنسيت متفاوت است؛ برخي ارگان‌ها فقط در بدن آقايان وجود دارد و از سوي ديگر برخي بيماري‌ها به علت مسايل ژنتيكي و عوامل محيطي‌اي كه مردان بيشتر با آنها مواجه هستند، بيشتر درگيرشان مي‌كند.

بزرگي خوش‌خيم پروستات

پروستات غده‌اي است كه در ناحيه مياندوراه و در قاعده مجراي ادراري قرار دارد و ترشحاتي را به ترشح‌هاي دستگاه تناسلي مرد اضافه مي‌كند كه عمدتا خاصيت ضدميكروبي دارند و محيط را براي زنده ماندن اسپرم‌ها و عملكرد دستگاه تناسلي مردانه آماده مي‌كند. اين غده از سنين 40 سال به بالا به صورت طبيعي ممكن است بزرگ شود ولي معمولا بدخيم نيست و خود را به صورت علايم انسداد ادرار نشان مي‌دهد.

به دليل اين انسداد، فرد دچار تكرر، سوزش و عفونت ادرار مي‌شود و چون هر بار مثانه كاملا تخليه نمي‌شود، مجبور مي‌شود شب تا صبح چندبار به دستشويي برود.

اين بيماري در موارد خفيف با دارو و در موارد شديد با جراحي كه در سال‌هاي اخير با روش‌هاي اندوسكوپيك و از طريق مجراي ادراري انجام مي‌گيرد، درمان مي‌شود.

سرطان پروستات

بيشتر در مردان بالاي60 سال اتفاق مي‌افتد و معمولا علايم ادراري چنداني ايجاد نمي‌كند چون قسمت‌هايي از پروستات را درگير مي‌كند كه به مجراي ادراري نزديك نيستند. سرطان پروستات در دنيا شايع است ولي بسياري از موارد آن قابل‌درمان و محدود هستند و باعث مرگ نمي‌شوند.

در مبتلايان به اين بيماري‌، توده‌اي در پروستات وجود دارد كه در معاينه احساس مي‌شود و توصيه مي‌شود مردان سالمند براي معاينه‌هاي دوره‌اي، سالانه يا دو سال يك بار مراجعه كنند تا علاوه بر تمام بررسي‌هاي لازم، معاينه پروستات هم برايشان انجام شود و اگر توده، سفتي يا پروستات بزرگ غيرقرينه لمس شود، سونوگرافي يا نمونه‌برداري لازم خواهد بود.

يكي از تست‌هايي كه خيلي از مردان با ‌آن آشنا هستند، PSA است كه مي‌گويند ميزان آن در مبتلايان به پروستات بالا مي‌رود.

در گذشته برخي تصور مي‌كردند اگر در نتايج آزمايش‌خون مشخص شود PSA بالاست يعني دچار سرطان‌ پروستات هستند و اگر طبيعي باشد، نه.

در سال‌هاي اخير ثابت شد انجام PSA به تنهايي ارزشي ندارد چون گاهي نتيجه آزمايش مثبت است و فرد دچار سرطان پروستات نيست بنابراين در برخي كشورهاي پيشرفته، توصيه شده است ديگر براي آقايان مسن اين تست انجام نگيرد و به جاي آن بيمار معاينه شود.

اختلال نعوظ

مشكل بسيار شايعي‌ است كه با افزايش سن، شيوع آن بيشتر مي‌شود. يكي از علت‌هاي ايجادكننده‌ آن داروهاست.

بسياري از داروها از جمله داروهاي ضدفشارخون مي‌توانند باعث بروز اين عارضه شوند. در برخي آقايان هم اختلال‌هاي عروقي علت اين مشكل است و در برخي ديگر اعصاب محيطي دچار اختلال هستند.

گاهي هم مسايل رواني اختلال نعوظ ايجاد مي‌كند بنابراين فرد مبتلا بايد حتما به پزشك مراجعه كند تا با يافتن علت، بيمار‌ي‌اش درمان شود.

نكته اين است كه 30 درصد آقايان مبتلا به اختلال نعوظ، همزمان مشكلات قلبي-عروقي دارند و در معرض سكته قلبي هستند و حتما بايد تمام مرداني كه با اين مشكل مراجعه مي‌كنند، براي بررسي قلبي هم ارجاع شوند.

راه چاره، كنترل قند، كاهش وزن، داشتن رژيم غذايي سالم، درمان بيماري‌هاي زمينه‌اي مثل فشار و چربي‌خون و در صورت لزوم مصرف دارو تحت‌نظر پزشك است.

سرطان بيضه

نوع شايع اين سرطان مربوط به سنين جواني است و افراد حدود سنين 40-20 سال را درگير مي‌كند و بعد از 50 سال شيوع آن كمتر مي‌شود.

سرطان بيضه اغلب به صورت يك توده بدون درد خود را نشان مي‌دهد كه فرد يا خود آن را احساس مي‌كند يا وقتي به علت عارضه‌اي ديگر مثل تورم غدد لنفاوي در نقاط ديگر بدن مراجعه و پزشك بيضه را معاينه مي‌كند، متوجه وجود توده‌ در آن مي‌شود.

معمولا وجود اين توده‌ها با اقدام‌هاي تشخيصي مانند سونوگرافي اثبات مي‌شود و اگر زود تشخيص داده شود، با توجه به نوعش با عمل جراحي يا شيمي‌درماني قابل‌ كنترل است.

واريكوسل

واريس وريدهاي اطراف بيضه است. اطراف بيضه و كيسه بيضه يك شبكه وريدي وجود دارد و در برخي افراد كه زمينه‌ سرشتي دارند يا ورزش‌هاي سنگين انجام داده‌اند يا بار سنگين بلند كرده‌اند، اين وريدها متورم و واريسي مي‌شوند. معمولا درد هنگام راه رفتن يا بلندكردن جسم سنگين باعث مراجعه بيمار به پزشك مي‌شود. گاهي هم واريكوسل علامت‌دار نيست ولي حتي اگر علامت‌دار هم نباشد، جراحي توصيه مي‌شود چون واريكوسل شديد يكي از علل اختلال باروري در مردان و افت كيفيت اسپرم است.

كوررنگي

كوررنگي بين رنگ قرمز و سبز شايع‌تر است و خيلي وقت‌ها تشيخص داده نمي‌شود. نتايج مطالعه‌ها در برخي كشورهاي غربي نشان مي‌دهد حدود 10درصد مردان اين جوامع دچار كوررنگي‌ بين رنگ قرمز و سبز هستند.

هموفيلي

اختلال انعقادي‌اي كه نوع شديد آن در نوزادي و اگر خفيف باشد، در سنين بالا خود را نشان مي‌دهد. اگر مبتلايان به اين بيماري دچار جراحت شوند، به علت منعقد نشدن خون، خونريزي زخمشان بند نمي‌آيد و دچار افت فشار و شوک مي‌شوند.

فاويسم

با خوردن باقلا يا برخي داروها گلبول‌هاي قرمزخون اين بيماران به سرعت تخريب و فرد دچار زردي مي‌شود. احتمال ابتلاي خانم‌ها به اين بيماري بسياركم است.

شكستگي‌ استخوان‌ها و ازكارافتادگي

از آنجا كه بيشتر مردان در جامعه ما رانندگي مي‌كنند، سوار موتورسيكلت مي‌شوند و گاهي حركات نمايشي انجام مي‌دهند، بيشتر افرادي كه دچار شكستگي پا و كمر و عواقب آن مي‌شوند و در بخش‌هاي ارتوپدي و مغز و اعصاب تحت‌درمان قرار مي‌گيرند، مردان هستند.

سيگار و اعتياد

هنوز هم مردان بيشتر از زنان درگير موادمخدر مي‌شوند و عوارض ناشي از تزريق و بيماري‌هاي ناشي از استفاده از وسايل تزريق مشترك مثل هپاتيتC و عفونت‌هاي چركي دريچه قلب، بيشتر آنها را مبتلا مي‌كند.

در جامعه ما و بسياري از جوامع ديگر تعداد مردان سيگاري بيشتر است بنابراين عوارض ناشي از آن مثل بيماري‌هاي مزمن تنفسي و سرطان ريه و عارضه خطرناك انسداد شريان‌هاي انتهاي اندام‌ها در مردان شيوع بيشتري دارد.

در اين بيماري، شريان‌هاي انتهاي انگشتان دست يا پا مسدود مي‌شود و فرد را دچار دردهاي شديدي مي‌‌كند. در بسياري از موارد انگشتان سياه مي‌شوند و گاهي حتي پزشك مجبور به قطع آنها خواهد شد.

بيماري‌هاي قلبي و سرطان‌ها

شيوع بيماري‌هاي قلبي- عروقي در مردان تقريبا 2 برابر زنان است و علت آن شايد شيوع بيشتر عوامل خطرساز قلبي- عروقي در آنها باشد. از سوي ديگر، سرطان معده به عنوان يكي از شايع‌ترين انواع سرطان‌ در ايران، در مردان شيوع بيشتري نسبت به زنان دارد. براساس پژوهش‌هاي انجام شده، شيوه زندگي و مسايل تغذيه‌اي مهم‌ترين دلايل شيوع سرطان معده در كشور است.

10 فرمان به پدران

ترجمه: الهه پوراحسان

روز پدر در پيش است، براي همين چند نکته ساده و عملي براي شما پدرهاي نکته‌بين در نظر گرفته‌ايم. قبل از همه‌چيز بايد بدانيد اگر خودتان شاد و سرزنده باشيد، کودکانتان نيز اين چنين پرورش خواهند يافت.

1. تعادل برقرار کنيد: امروزه در بيشتر زندگي‌هاي شهرنشيني،‌ خانواده‌ها هنوز تلفيقي از زندگي مدرن و سنتي دارند بنابراين مردها، نان‌آور اصلي خانواده محسوب مي‌شوند و در قبال پرورش و تربيت کودکانشان، حفظ و حمايت زندگي زناشويي و فرزند خوبي براي والدينشان بودن، مسوول هستند. انجام همه‌ اين کارها به درستي و همزمان، کار بسيار سختي است که هر کسي از عهده آن برنمي‌آيد. بهتر است محدوديت‌هاي زندگي خود را شناسايي و درک و سپس براي به وجود آوردن تعادل بين جنبه‌هاي مختلف زندگي‌تان تلاش کنيد.

2. نظرسنجي کنيد: همه خوب مي‌دانيم که مردها به جز در موارد خاصي مانند علايق شغلي، ورزشي و... خود، سخنگوي خوبي نيستند اما همه تلاش خود را براي به وجود آوردن ارتباط کلامي درست با کودکان و همسر خود انجام دهيد. به اين موضوع بينديشيد که دوست داريد فرزندانتان در آينده هرگاه از شما ياد مي‌کنند، مردي را به خاطر بياورند که دائم در حال ناليدن بوده يا يک پدر اجتماعي که درس‌هاي مهم زندگي را به آنها آموخته است؟

3. در خانه نمانيد: زندگي بسيار پرمشغله و خسته‌کننده است و بيشتر والدين، مخصوصا پدرها، نمي‌توانند وقت زيادي را آنگونه که فرزندانشان مي‌پسندند، با آنها سپري ‌کنند. بسيار مهم است زماني را که براي فرزندانتان در نظر مي‌گيريد، بيرون از خانه سپري کنيد. فعاليت‌هاي خارج از منزل شما را سرزنده‌تر و از تماشاي تلويزيون دور مي‌کند و با تنفس هواي سالم و پاک، سلامتتان تضمين خواهد شد.

4. سبزي بخوريد: همه به خوردن تنقلات علاقه‌ دارند، چه پدر باشند چه نه. با اين حال، شما به عنوان يک پدر مسووليت بيشتري در قبال سلامت فرزندانتان داريد بنابراين يک برنامه غذايي سالم و پر از سبزي‌هاي مغذي براي وعده‌هاي غذايي خود در نظر بگيريد. اين برنامه غذايي هم براي خودتان و هم براي کودکانتان بسيار مفيد است.

5. مشکلات را نبريد و بياوريد: خيلي از ما استرس‌هاي کاري خود را به خانه مي‌آوريم و مسايل خانوادگي خود را به محل کارمان. براي آنکه عاقلانه‌تر رفتار کنيم و بتوانيم در حوزه‌هاي مختلف زندگي بهترين عملکرد را داشته باشيم، ضروري است بياموزيم چگونه زندگي خود را تقسيم‌بندي کنيم.

6. تفريح کنيد: پدر شدن به اين معنا نيست که تفريحات خود را کنار بگذاريد و همه اوقات?تان را مثل يک فرد بالغ رفتار کنيد. اوقات شاد و خوشي را براي خود بسازيد. کودکان يک پدر شاد را به هر چيز ديگري در دنيا ترجيح مي‌دهند و بيشتر مي‌پسندند.

7. معاينه‌هاي پزشکي منظم را فراموش نکنيد: معاينه‌هاي پزشکي منظم سلامت شما را حفظ مي‌کند. ساليانه زماني را براي انجام آزمايش‌هاي سنجش ميزان سلامت جسمي خود در نظر بگيريد و زندگي بدون نگراني و سالمي را تجربه کنيد.

8. مراقب سلامت رواني خود باشيد: با انجام مديتيشن، شرکت در مراسم مذهبي (دعا)، مطالعه کتاب و گوش دادن به موسيقي‌هاي روح‌بخش و انرژي‌زا، سلامت رواني خود را بهبود بخشيد. با اين کار مي‌توانيد آرامش ذهني خود را براي داشتن تمرکز لازم روي نقش‌هاي متفاوتي که بايد در زندگي ايفا کنيد، به دست آوريد.

9. زماني را براي خودتان در نظر بگيريد: همه انسان‌ها به فرصتي براي تنها بودن نياز دارند. طبيعي است که با وجود دغدغه‌هاي مختلف زندگي، افراد و کارهايي که به توجه ما نياز دارند، سخت بتوانيم زماني براي تنهايي خود در نظر بگيريم با اين حال حتما تلاش کنيد زماني را فقط براي خودتان صرف کنيد. يک سرگرمي براي خود دست و پا کنيد، به پياده‌روي و دويدن بپردازيد تا در جايي، خودتان تنها، بنشينيد و فکر کنيد.

10. از دسترس خارج شويد: حال که اين مطلب را خوانديد، رايانه، تلويزيون و تلفن‌همراه خود را خاموش و سعي کنيد زمان‌ مفيدي را فقط و فقط با خانواده‌تان باشيد يا آن را به کاري که خودتان دوست داريد، اختصاص دهيد.

منبع: Web MD