چرا ایران به بزرگترین وارد کننده گندم تبدیل شد؟

پارسینه-گروه اقتصادی: هنوز از یادها نرفته است که نزدیک به 8 پیش در کشور جشن خودکفایی تولید گندم جشن گرفته شد.جشنی که سایه ها امید را بر سر کشاورزی ایران باز گردانند.

سیاست دولت در آن دوران حذف واردات و افزایش تولید داخلی بود و فقط مقدار کمی بذر و گندم دامی برای مصرف علوفه دامی به کشور وارد شد ولی به مرور این سیاست با روی کار آمدن دولت نهم تغییر کرد تا در سال 86 به دلیل خشکسالی بسیار جدی جهانی گندم دیم در ایران و بعضی دیگر از کشورهای منطقه و جهان به‌طور جدی تولید نشد و حجم واردات گندم بالا رفت و به حدود 5/5‌میلیون تن رسید.

این سیاست واردات اما در سال‌های بعد ادامه پیدا کرد و چون قیمت گندم واقعی نبود، کشاورزان رقبتی به فروش گندم نشان ندادند و دولت رو به سوی واردات بی‌رویه آورد.

در نتیجه این اتفاقات واردات گندم تثبیت شد و گندم کشور کم‌کم جایگاهش را در بازار آزاد و دلالی باز کرد و این روند امروز وضع بسیار بدی به بار آورده است.

حالا اما براساس آمار گمرک در سال 91 رکورد واردات گندم به ایران شکسته شده و به حدود هفت‌میلیون تن رسیده است.

براساس تازه‌ترین آمار گمرک ایران در سال گذشته بالغ بر شش میلیون و 699 هزار تن دانه سخت گندم و گندم دامی به ارزش بیش از دو میلیارد و 580 میلیون دلار وارد کشور شد. این میزان واردات گندم در یک سال طی حدودا یک دهه اخیر بی‌سابقه محسوب می‌شود.

از کل واردات گندم کشور در سال گذشته تنها حدود 18 هزار تن آن مربوط به گندم دامی و مابقی مربوط به دانه سخت گندم یا همان گندم مورد استفاده در تولید مواد غذایی و نان بوده است.

در سال 1390 تنها 279 هزار تن گندم به ارزش 90 میلیون دلار وارد کشور شده بود. به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که در سال قبل واردات گندم از نظر وزنی و ارزشی نسبت به سال 1390 به ترتیب 2.8 و 24 برابر شده است.

آخرین بار در سال 1380 واردات گندم به کشور به رقم 6.7 میلیون تن و ارزش 923.7 میلیون دلار رسیده بود. اگرچه بعد از آن واردات گندم سیر نزولی گرفت؛ به طوری که در سال‌های 1383 و 1384 به ترتیب به تنها 170 و 105 هزار تن رسید.

گفتنی است،سوئیس، روسیه، هلند، آلمان، ترکیه، انگلستان، امارات، استرالیا، برزیل و قزاقستان 10 مبدا اصلی واردات گندم ایران در سال 1391 بودند. سال قبل بیش از 125 هزار تن گندم نیز از آمریکا وارد ایران شد.

به این ترتیب، همه چیز نشانه این است که در شرایط کنونی کشاورزی به شدت آسیب دیده است.

به نظر می‌رسد دولت آینده و مسئولان کشور باید عزم جدی داشته باشند تا بتوانند با تغییر روند فعلی، واردات را به سمت افزایش تولید داخلی و قیمت‌گذاری مناسب محصولات کشاورزی و حمایت از کشاورزان هدایت کنند تا شرایط بحرانی کنونی تشدید نشود و بتوان با وجود تحریم‌های گسترده در بخش کشاورزی به خودکفایی رسید و واردات را تحریم کرد.

با توجه به این‌که بخش قابل توجهی از زمین‌های ما استعداد و قابلیت کشاورزی دارند و بیش از 51‌میلیون هکتار زمین قابل کشت هستند، این مهم دور از دسترس نیست اما امروزتنها بین 14 تا 16‌میلیون هکتار از این زمین‌ها فعال هستند.

بر اساس آمارها، در استان گیلان بیش از پنج‌هزار هکتار از باغ‌های کشاورزی از دور تولید خارج شده و سه‌هزار هکتار از زمین‌های برنج تغییر کاربری پیدا کرده‌اند.

در واقع وقتی کشاورزی اقتصادی نباشد، کشاورزان مجبور می‌شوند برای تامین هزینه‌های معیشت، شغل‌شان و کاربری‌شان را تغییر دهند. بنابراین دولت آینده باید حتما از واردات دوری کند و به روند کنونی واردات بی‌رویه پایان دهد و به دنبال برنامه‌ریزی برای پیشگیری و حل بحران موادغذایی باشد.