تعریف علمی اعتیاد، آشنایی با علائم مصرف مواد مخدر

اعتياد يعني « وابستگي به مواد به گونه اي كه كاملاً مضر به حال شخص و اجتماع باشد » و مواد به هر نوع تركيب شيميايي كه باعث تغيير در كار كرد مغز شود گفته مي شود ، اين تغيير مي تواند به صورت هيجان ، افسردگي ، رفتار ناهنجار ، عصبانيت ها يا اختلال در قضاوت باشد .

گروههاي مختلف مواد ( براساس اثرهاي ناشي از آن )

۱ . مواد مخدر ( افيوني )

۲ . حشيش و ماري جوانا

۳ . مواد محرك سيستم عصبي

۴ . مواد كند ساز سيستم عصبي

۵ . مواد توهم زا

۶ . مواد استنساقي

۷ . سيگار و نيكوتين

۱ . گروه مواد مخدر

اين گروه شامل تمام موادي است كه خاصيت منگي ، بي حسي ، بي دردي ، و تخدير كننده دارند . اين مواد مي توانند طبيعي يا صنعتی باشند مواد مخدر طبيعي از مشتقات ترياك مي باشند ( سوخته ) مورفين ، كدئين و هروئين از تركيبات نيمه صناعي ترياك و متادون و پتدين جز مواد مخدر صناعي مي باشند .


آثار مصرف مواد مخدر

ـ مواد مخدر روي مغز تاثير مي گذارد

. تفكر را كند كرده و واكنش را آهسته مي سازد باعث ايجاد احساس شادي موقت و خيالبافي مي گردد .

ـ مواد مخدر روي بدن تاثير مي گذارد

. باعث احساس رخوت و شل شدن عضلات ، ضعيف شدن تنفس ، كاهش ضربان قلب و فشار خون مي گردد

. كاهش اشتها ، يبوست ، تهوع و استفراغ از تاثيرات آن بر بدن است . ـ مواد مخدر باعث مرگ مي گردد .

ـ مواد مخدر به شدت اعتياد آور است

. مواد مخدر باعث اختلات جنسي مي گردد .

ـ مواد مخدر باعث تغييرات ظاهري نامناسب مي شود رنگ پوست افراد معتاد به مواد مخدر كدر و لب هاي آنها تيره مي شود به مدت سوء تغذيه ناشيب از كاهش اشتها افراد معمولاً دجار كاهش بافت عضلاني و كاهش وزن مي شود .

ـ مواد مخدر باعث اختلالات رواني مي گردد

. مواد مخدر باعث ايجاد بيماري هاي افسردگي ، شيدايي و يا مخلوطي از آنها مي گردد ، اين علائم به صورت تحريك پذيري ، انبساط خلق و افسردگي ديده مي شود افراد معتاد دچار اختلالات خواب نيز مي گردند .

ـ معتادان تزريقي به بيماريهاي خطرناكي مبتلا مي شوند . تزريق مواد مخدر موجب ايجاد بيماري هاي وخيمي مثل ايدز ، هپاتيت B و هپاتيت C و ساير بيماري ها مي شود . اين بيماري ها به شركاي جنسي و نوزادان آنها نيز منتقل مي شوند

. عفونت بافت قلب ، كزاز و عفونت هاي پوستی و آبسه جلدی در اين افراد شايع است .

علايم مصرف مواد مخدر :

ـ سرخوشي ـ گيجي ـ اختلال عملكرد رواني ـ كاهش تنفس ـ تنگ شدن مردمك چشم ـ تهوع و استفراغ

علائم مسموميت با مواد مخدر :

ـ تنفس كم عمق

ـ مردمك هاي خيلي كوچك ( ته سنجاقي )

ـ پوست سرد

ـ تشنج ـ اغما

ـ مرگ

علائم عدم استفاده از مواد مخدر ( علايم ترك ) در فرد معتاد چنين است :

ـ درد عضلاني اسكلتي

ـ لرز

ـ بيقراري

ـ آبريزش بيني و چشم ها

ـ تعريق

ـ اسهال

ـ به هم خوردن وضع خواب

۲ . گروه حشيش و ماري جوانا

اين گروه از مواد از زمان هاي دور مصرف مي شده و از گياه شاهدانه به دست مي آيد قسمت هاي مختلف آن براي تهيه موادي كه حشيش ، ماري جوانا و روغن از آن جمله هستند ، استفاده مي شوند .

حشيش را دود كرده يا با روش هايي مي خورند

. شكل حشيش به صورت ماده اي خميري و سياه تا قهوه اي است

. ماري جوانا به شكل بوته خرد شده وجود دارد.

علائم مصرف حشيش و ماري جوانا :

ـ قرمزي چشم ها

ـ نبض تند ( ضربان قلب تند )

ـ افزايش اشتها ، خشكي دهان

ـ سرگيجه و عدم تعادل

ـ توهم داتشن و هذيان ( ديدن و شنيدن يا ادراك چيزهایی که وجود ندارد . )

ـ اضطراب

ـ اختلال توجه ، تمركز ، حافظه و قضاوت

علائم قطع مصرف :

توجه : در صورت فطع مصرف پس از مصرف دراز مدت ، اين علائم پس از چند ساعت ايجاد مي گردد. و ۴ تا ۵ روز ادامه مي یابد .

ـ تحريك پذيري ، بيقراري و اضطراب ـ لرزش دست ـ كاهش انرژي ـ بي اشتهايي ـ ميل به مصرف

۳ . مواد محرك سيتم عصبي

اين مواد دستگاه اعصاب مركزي را تحريك نموده و سرعت عملكرد آن را زياد مي كنند ( مثل كوكائين و آمفتامين ، اکستا سي و.. )

انواع كوكائين : اين مواد از گياه كوكا بدست مي آيد . و به صورت پودر سفيد بدون بو و تلخ مزه است ، در بيشتر موارد آن را از طريق بيني استنشاق مي كنند ، نوع ديگر آن وجود دارد كه قابل دود كردن است تزريق آن بسيار نادر ولي فوق العاده خطرناك است

. آثار آن سريع بوده و نيم ساعت تا يك ساعت طول مي كشد . بنابراين براي حفظ اثر آن مصرف مكرر آن لازم است .

آمفتامين ها : ابتدا برا ي مصارف درماني ساخته شده اند و در حال حاضر تنها در موارد معدودي در درمان كاربرد دارد . انواع غير قانوني آن به صورت پودر ، قرص ، كپسول و در رنگ هاي مختلف در دست است.نام های خیابانی آن كريستال ، يخ ، و سرعت است . اكستاسي ـ يك آمفتامين توهم زا است ، به شكل قرص و. كپسول و رنگ هاي مختلف به صورت غير قانوني ساخته مي شود و به نام هاي X , و XTC و قرص شادي معرف است . اين ماده به صورت خوراكي و اغلب در ميهماني هاي رقص خاص طولاني مدت و وحشيانه و كلوپ شبانه استفاده مي شود .

علائم مصرف : كوكائين :

ـ چشم قرمز رنگ ـ آبريزش ـ تغييرات گروه دوستان ـ تغيیر وضع عقلي يا رفتاري ـ بي توجهي ـ افسردگي ـ خستگي ـ عدم علاقه به مدرسه ، فاميل و فعاليت های قبلی ـ نياز مكرر به پول ( قرض كردن ) اكستاسی: ـ مشكلاتي در به خاطر آوردن ـ عدم هماهنگي و كنترل ـ گيج خوردن ـ از دست دادن ناگهاني هوشياري -افسردگی ـ مشكلات خواب آمفتامين ها: ـ خشكي دهان ـ تعريق ـ تغيير الگوي خواب ـ تغيير الگوي غذا

۴ . مواد كند ساز سيتم عصبي

اين مواد عموماً عملكرد دستگاه عصبي را كند مي سازند و شامل داروهاي مسكن خواب آور و الكل مي باشند . ديازپام ، فنوباربيتال ـ آلپرازولام ( زاناكس ) لورازپام و … از اين گروه مي باشند

. علائم مصرف اين مواد :

ـ آرامش و خواب ـ ضعف هماهنگي در حركات ـ اشكال قضاوت و تمركز ـ سخنان بريده بريده و تاري ديد .

در صورت عدم مصرف علايم عبارتند از :

ـ اضطراب ، بي خوابي ـاحساس ضعف و تهوع ـ افزايش دماي بدن ـ آشفتگي رواني ـ توهم و تشنج

۵ . گروه توهم زا :

اين گروه از مواد بر فرآيند هاي ذهني افراد تاثير مي گذارند ، شايعترين اين مواد كه مورد سوء مصرف قرار مي گيرند ال . اس دي ( LSD ) مي باشد كه از يك نوع قارچ به صورت نيمه مصنوعي بدست آوردند . از نظر ظاهري ماده اي سفيد رنگ است كه معمولاً به صورت قرص موجود است . مواد توهم زا روي مغز اثر ميگذارد و باعث بروز احساسات غير واقعي ـ و بی علاقگی به زندگي مي گردد .

۶ . گروه استنشاقي :

اين مواد معمولاً از راه بيني و به وسيله حس بويايي مصرف مي شوند . بنزين ـ حلال ها ُواكس و …. از اين گروه هستند . كه مي توانند مورد سوء مصرف قرار گيرند اين گروه از مواد نيز باعث آسيب زدن به سيستم اعصاب ، قلب ، روان و بدن ميگردند .

« نه » گفتن را بياموزيم .

همه ما روزي به دنيا آمده ايم . به تدريج رشد كرديم و با حمايت والدين يا ديگر افراد بزرگ شديم به ياد بياوريم كه والدين مان در هنگام انجام هر كاري مراقب بودند و به ياد آوريم كه آنها بسياري از تصميمات را تائيد يا رد مي كردند . اكنون ما تكامل يافته ايم و به تدريج اين وظايف را به عهده گرفته ايم . بنابراين چون ما مسئول مراقبت از خودمان شده ايم ما مسئول هستيم كه در مواقع مورد نياز بگوئيم « نه »

چگونه به مصرف مواد بگوئيم « نه »

۱ . شرايط را در ك كنيد . متوجه باشيد كه چه اتفاقي در حال رخ دادن است .

۲ . در ذهنتان دلايل خود براي « نه » گفتن را مرور كنيد . مصرف مواد غير قانوني است . به مغز و بدن شما آسيب مي رساند و د رنهايت شما را گرفتار مي نمايد .

۳ . بگوئيد « نه » نه گفتن شما در موقعيت صحیح نشان دهنده قدرت شماست .

۴ . پيشنهاد ديگري بدهيد . اگر دوست شماست و مي خواهيد دوستي تان را ادامه دهيد . پيشنهادات ديگري براي گذراندن وقت ارايه دهيد . ( رفتن به سينما ، پارك ، بازي و ورزش و …. ) اگر طرف مقابل شما به نه گفتن شما احترام نمي گذارد ، دوست شما نيست .

۵ . از محل برويد . اگر فرد مقابل شما دوست شما نيست يا به پاسخ منفي شما احترام نمي گذارد .و اصرار مي كند ، آنجا را ترك كنيد .

توصيه هاي مفيد به ديگران براي ترك اعتياد

ـ خطرات و عواقب مصرف مواد را براي او توضيح دهيد . ـ به او بگوئيد كه با ترك اعتياد ، عوارض جسمي ، به زودي بر طرف مي شود . ـ توضيح دهيد به او كمك خواهد شد كه با تحمل كمترين مشكلات اعتياد خود را كنار بگذارد . ـ دوستتان را مطمئن كنيد كه با تصميم قطعي ، مي تواند موفق شود . ـ به او يادآوري كنيد كه هر چه زودتر اقدام كند . ـ از او بخواهيد از خانواده و نزديكان كمك بگيرد . ـ او را مطمئن سازيد كه با ترك اعتياد ، دوستان جديدي پيدا مي كند. ـ فرد را به كوشش براي ترك تشويق كنيد تا حتي در صورت عدم موفقيت ، قبلي باز هم تلاش كند. ـ او را به يكي از مراكز معتبر درمان اعتياد راهنمايي كنيد .

زری عنایتی کارشناس آموزش استان مازندران