سه محوطه‌ی تاریخی در گیلان تخریب شد

لودرهای جاده‌سازی کارخانه‌ی سیمان سه محوطه‌ی تاریخی روستای نیاول سیاهکل را با خاک یکسان کرد، هرچند شنیده‌ها حاکی از آن است که شمار تخریب محوطه‌های تاریخی بیش از اینهاست. جهانی، مسؤول گروه باستان‌شناسی سازمان میراث فرهنگی گیلان، می‌گوید: «این کارخانه تنها ۵۵ درصد از محوطه‌ی باقیمانده از عصر آهن نیاول را تخریب کرده است و در حال حاضر سازمان میراث فرهنگی نیز از این کارخانه شکایت کرده و پرونده‌ی آن در شعبه‌ی دو دادگستری سیاهکل در جریان است.»

2 نظر محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، معتقد است در صورت کافی نبودن اطلاعات درباره‌ی این پرونده و تناقض درباره‌ی میزان تخریب‌ها، برای بررسی بیشتر، هیأتی از تهران اعزام گیلان می‌شود. از سوی دیگر به‌رغم این شکایت، فعالیت‌های کارخانه‌ی سیمان گیلان سبز همچنان در محوطه‌ی تاریخی نیاول ادامه دارد؛ درحالی‌که این فعالیت‌ها نه تنها محوطه‌های تاریخی را از بین برده بلکه زیستگاه گیاهی و حیوانی منطقه را نیز از بین برده است.


3 آخرین بررسی‌ها، که چندان با گفته‌های مسؤول گروه باستان‌شناسی گیلان همخوانی ندارد، نشان می‌دهد کارخانه‌ی سیمان در چند ماه گذشته از پروژه‌ی ساخت جاده‌ی اختصاصی برای ترانزیت وسایل و ادوات موردنیاز خود با نام «راه دسترسی از کارخانه‌ی سیمان به گردنه‌ی لاریخانی» چهل متر منحرف شده و یک محوطه‌ی تاریخی، که دارای نشانه‌های سکونت بوده، و بخش از گورستانی تاریخی را تخریب کرده است.


کارفرمای این پروژه وزارت صنعت و معدن است و پیمانکاری آن بر عهده‌ی شرکت راه‌گستر ولاش از استان لرستان. گفته می‌شود که شرکت ولاش از مسیر جاده‌سازی خود، که مورد تأیید سازمان میراث بوده، خارج شده است. این محوطه‌ها تاکنون کاوش نشده و دوره‌های تاریخی آن به‌صورت دقیق مشخص نبود اما نشانه‌های یافت‌شده از سفال‌ها حکایت از قدمتی بیش از ۳۲۰۰ سال داشته است. محوطه و گورستان نیاول مربوط به عصر آهن، سده‌های میانه‌ی دوران‌های تاریخی پس از اسلام، است و در شهرستان سیاهکل، بخش دیلمان، دهستان دیلمان، جنوب روستای نیاول واقع شده. این محوطه در تاریخ دوازدهم دی ۱۳۸۶ با شماره‌ی ثبت ۲۰۴۴۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. سه محوطه‌ی تخریب‌شده در حریم این محوطه و گورستان تاریخی قرار داشتند.


4 جهانی می‌گوید: «این کارخانه چهار سال پیش هم بدون استعلام از سازمان میراث فرهنگی اقدام به تخریب پناهگاه نوسنگی در دل کوه در منطقه‌ای دیگر کرده بود. در آن زمان هم سازمان میراث فرهنگی در دادگستری سیاهکل از این کارخانه شکایت کرد. در آن زمان رئیس وقت کارخانه‌ی سیمان زیر بار این تخریب نرفت تا اینکه ما با این کارخانه تفاهم‌نامه‌ای امضا کردیم. بر اساس این تفاهم‌نامه کارخانه‌ی سیمان موظف است برای هرگونه اقدام با مواد منفجره در حریم آثار تاریخی از سازمان میراث فرهنگی مجوز بگیرد.


از سوی دیگر حریم آثار تاریخی را رعایت و همچنین بناهای تاریخی کوهستانی میراث فرهنگی را مرمت کند.» همچنین منابع آگاه محلی می‌گویند دو سال پیش هم دو پناهگاه در اره‌کیای دیلمان، با قدمت هفت هزار سال، بر اثر انفجار دینامیت تخریب شده است. جهانی درباره‌ی تفاهم‌نامه بین کارخانه‌ی سیمان و سازمان میراث فرهنگی گیلان، که تا چند ماه پیش هم برقرار بوده، می‌گوید: «این تفاهم‌نامه همچنان بین کارخانه‌ی سیمان و میراث فرهنگی وجود داشت، اما در چند ماه گذشته این اتفاقات افتاد و ما بار دیگر اقدام به شکایت از این کارخانه کردیم.»

گفته می‌شود که محوطه‌ی نیاول، که در روستای نیاول سیاهکل گیلان قرار دارد، زیستگاه کبک و سایر وحوش است. در این دشت بیش از صد نوع داروی گیاهی می‌روید و منابع طبیعی و سازمان محیط‌زیست هم بارها و بارها درباره‌ی رعایت حریم و حفظ اقلیم به کارخانه‌ی سیمان هشدار داده‌اند، اما این کارخانه همچنان به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد.

منبع: شبکه آفتاب - فاطمه علی اصغر