یاران «چه» در سوریه

آیا ظرف روزهای آتی شاهد تولد یک پیمان امنیتی- نظامی در مقابل پیمان غربی ناتو خواهیم بود؟ آنچه باعث می‌شود پاسخ این پرسش شکل قطعی‌تری به خود بگیرد، تحولات روزهای اخیر در جنگ علیه تروریسم در شام و عراق است؛ تحولاتی که هر دو بعد میدانی و سیاسی را در بر می‌گیرد. نه‌تنها سفر اخیر هیات پارلمانی ایران به دمشق از نظر رسانه‌های غربی به پیام واضح ایران مبنی بر افزایش سطح همکاری‌های امنیتی با سوریه بویژه پس از آغاز رسمی ائتلاف پنجگانه این دو کشور به همراه روسیه، عراق و حزب‌الله لبنان تفسیر شده است بلکه این ائتلاف به سرعت در حال گسترش به یک پیمان نظامی بزرگ ضدآمریکایی نه فقط در شرق نزدیک و خاورمیانه بلکه در گستره‌ای وسیع از اوراسیا تا آمریکای لاتین است.

دیروز شاهد 3 رویداد مهم دیگر در این راستا بودیم؛ نخست تصمیم مهم کشورهای مستقل عضو جامعه مشترک‌المنافع یا همان جمهوری‌های سابق شوروی در اجلاس قزاقستان برای تشکیل یک نیروی دفاعی مشترک، سپس اعلام آمادگی مقدماتی نیروهای بسیج مردمی عراق برای همکاری با نیروی هوایی روسیه علیه داعش و در نهایت خبر شوکه‌کننده شبکه آمریکایی فاکس‌نیوز مبنی بر اینکه نیروهای نخبه کوبایی برای آموزش نیروهای سوری به این کشور اعزام شده‌اند.

در حالی که هاوانا و واشنگتن ظاهرا روابط دیپلماتیک را پس از نیم‌قرن خصومت از سر گرفته‌اند، مرکز مطالعات کوبا- آمریکا در دانشگاه میامی هفته پیش گزارش داد نیروهای کوبایی تحت فرمان ژنرال لوبولدو کینترا فرایس، فرمانده نیروهای مسلح این کشور راهی سوریه شده‌اند. اقدامی که ما را به یاد روزهای اوج همپیمانی کوبا با شوروی و بلوک شرق می‌اندازد.

به گفته یکی از مقامات بلندپایه اطلاعاتی آمریکا که این خبر را به فاکس‌نیوز داده است، کوبایی‌ها با هواپیماهای روسی به سوریه اعزام شده‌اند. جیم سوچلیکی، مدیر مرکز مطالعات کوبا- آمریکا همچنین از توانمندی این نیروها در استفاده از تانک‌های روسی به دلیل برخورداری کوبا از حمایت‌های نظامی روسیه در سال‌های گذشته خبر داده است. حقیقتا گویی سربازان کوبایی در روزهای افول انقلاب‌شان نیز بدشان نمی‌آید جای خالی ارنستو چه‌گوآرا را در سوریه خالی کنند.

در حالی که منابع روسی از حدود 2 ماه پیش از شکل‌گیری یک پیمان نظامی-امنیتی فراگیر جهانی در مقابل ناتو با عنوان پیمان امنیت جمعی (OTSC) تحت پوشش سازمان ملل خبر داده بودند- که از چین تا آسیای مرکزی و سپس از آسیای میانه و خاورمیانه تا اروپای شرقی و مدیترانه و سرانجام آمریکای لاتین امتداد خواهد یافت- حالا این پیمان ضدآمریکایی بدل ناتو از رویا به حقیقت تبدیل می‌شود.

ساعاتی پس از آنکه باراک اوباما، رئیس‌جمهور ایالات متحده اعلام کرد 9800 نیروی نظامی پنتاگون در خاک افغانستان باقی می‌مانند، همتای روسش ولادیمیر پوتین در اجلاس سالانه سران کشورهای مشترک‌المنافع درباره اوضاع بحرانی سوریه و عراق بویژه تحولات اخیر شمال افغانستان که ممکن است به ظهور داعشی دیگر تحت حمایت غرب منجر شوند سخن راند و سپس در کنار نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان و میزبان این نشست، قول اولیه تشکیل یک نیروی اقدام مشترک میان روسیه، قزاقستان، ارمنستان، آذربایجان، مولداوی، بلاروس، ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان را از رؤسای‌جمهور این کشورها گرفت. نیرویی که قرار است در مواقع تهدید‌های درونی و بیرونی هر یک از این اعضا به یاری‌شان بشتابد.

این در حالی بود که پوتین و نظربایف یک روز جلوتر ضمن تأکید بر اهمیت مبارزه با گروه‌های تروریستی در سوریه و عراق، پیشنهاد تأسیس سازمانی موسوم به «اسلام علیه تروریسم» را برای تبیین صحیح دین اسلام مطرح کرده بودند که بدون تردید ائتلاف ضدتروریستی پنجگانه مسکو با تهران، بغداد، دمشق و بیروت محور چنین حرکتی خواهد بود و در عین حال محور مقاومت ضداسرائیلی را به پیمان امنیت جمعی کشورهای مشترک‌المنافع پیوند خواهد زد.

رئیس‌جمهور قزاقستان در بیانیه‌ای مشترک با همتای روس خود گفته است براساس وجود تهدیدات تکفیری‌ها در مرزهای افغانستان و آسیای میانه (ترکمنستان و تاجیکستان)، «ایده ایجاد سازمان «اسلام علیه تروریسم» را برای تبیین صحیح دین اسلام ارائه می‌کنیم و اگر در اجرای این پروژه موفق‌ شویم، نشانه درست بودن راه ما است».

سخن به میان آوردن از «تبیین صحیح دین اسلام» در نشست کشورهای مشترک‌المنافع در حالی است که اخباری پشت پرده از کرملین شنیده می‌شود که طی پیام‌هایی برای تهران، قصد دارد جمهوری اسلامی را ترغیب به پذیرفتن نقش رهبری معنوی جریان «تبیین صحیح دین اسلام» در آسیای میانه و قفقاز کند.

از طرف دیگر قراردادهای عظیم و تاریخی 2 سال اخیر میان مسکو و پکن، پای اژدهای زرد را هم به‌عنوان قدرت اول شرق دور به این پیمان نظامی اوراسیایی- اسلامی خواهد کشاند، در حالی که نمی‌توان از تاثیر روابط فوق‌العاده نزدیک ایران، روسیه و چین با کشورهای آمریکای‌جنوبی و لاتین که عمدتا دولت‌هایی ضدغربی دارند بر این پیمان جمعی امنیتی گذشت.

چین پنجشنبه گذشته به شکلی بی‌سابقه به آمریکا هشدار داد محکم در مقابل نقض تمامیت ارضی خود می‌ایستد. این هشدار پکن بعد از آن اعلام شد که نشانه‌هایی از اعزام کشتی‌های جنگی آمریکایی به نزدیکی جزایر مصنوعی در دریای چین جنوبی، آشکار شد. مقامات ارشد آمریکایی اخیرا نشانه‌هایی دادند که براساس آنان معلوم می‌شود ارتش آمریکا در طول روزها یا هفته‌های آتی به این جزایر نزدیک می‌شود تا به چینی‌ها نشان دهد واشنگتن ادعای پکن مبنی بر قلمروی آبی اطراف این جزایر را به رسمیت نمی‌شناسد. چنین تهدیداتی چین را هر چه بیشتر به سوی یک پیمان جهانی ضدآمریکایی سوق می‌دهد. اما در آمریکای لاتین هم انگیزه‌های امنیتی- نظامی کاملا آشکاری برای گسترش بدل شرقی ناتو تا حیاط‌خلوت سابق واشنگتن به چشم می‌خورد. ونزوئلا و آرژانتین همین حالا دشمنی آشکاری با 2 عضو مهم ناتو؛ آمریکا و انگلیس دارند، ضمن اینکه دولت چپگرای برزیل به‌عنوان پیشرو بزرگ لاتین‌ها به دنبال راهی برای رهایی از فتنه‌انگیزی‌های سیاسی باند صهیونیستی سوروس علیه خود است اما جالب‌تر از همه اقدام کوباست که در میانه ماه‌عسل دیپلماتیک با واشنگتن، ناگهان هوای دوران انقلاب کاسترو به سرش می‌زند و همپای روس‌ها، به سوریه نیرو می‌فرستد.

منبع: وطن امروز