خمینی خبرگان

سیدحسن خمینی برای انتخابات خبرگان پنجم، نامزد خواهد شد. این اولین حضور رسمی یکی از خمینی‌ها بعد از امام خمینی‌(ره) و فرزندش مرحوم احمد در عرصه سیاست است. اولین حضور رسمی سیاسی مرحوم حاج احمد، حضور در دور دوم مجلس خبرگان رهبری در سال‌های ٦٩ تا ٧٧ بود. سیداحمد از تهران در این مجلس حضور داشت، اگرچه عمرش به پایان دوره کفاف نداد و در سال ٧٣ درگذشت. حالا تقریبا ٢٠ سال بعد از مرگ پدر، پسر ارشد بالاخره تصمیم خود را گرفته و قصد دارد مانند پدر از تهران وارد این عرصه شود. سیدعلی فرزند کوچک سیداحمد در روزهای پایانی ماه صفر در مجلس عزایی که به همین مناسبت از سوی هیأت ایثارگران در کانون توحید برگزار شده بود، خبر آمدن برادر بزرگ خود برای انتخابات خبرگان را اعلام کرد. سیدعلی در آن مجلس در سخنانی ضمن آنکه اعلام کرد خودش تصمیمی برای حضور در انتخابات خبرگان ندارد، گفت: «خبر دارم که برادر بزرگوارمان جناب حاج حسن آقای خمینی به‌تبع دعوت‌های گسترده‌ای که توسط گروه‌ها و اقشار مختلف از ایشان صورت گرفته و با توجه به مشورت‌هایی که با بزرگان و صاحبان اندیشه انجام داده‌اند...

تصمیمشان را گرفته‌‌اند و برای انتخابات خبرگان ثبت‌نام خواهند کرد». سیدعلی همچنین توضیح داد: «در خانواده امام اگرچه از ابتدای شروع انقلاب تفکرات و اندیشه‌های مختلفی وجود داشته، اما نقطه اشتراک همه ایشان استقلال از گروه‌های سیاسی است، بنابراین جناب حاج حسن‌آقا نیز به طور مستقل در انتخابات شرکت خواهند کرد. البته طبیعی است که همه علاقه‌مندان به امام از این نوع حضور خوشحال خواهند شد». علی خمینی سپس تأکید کرد: «امیدواریم نتیجه دو انتخابات پیش‌رو مجالسی باشد که در راه تقویت و تأیید نظام و رهبری معظم انقلاب و سایر ارکان نظام گام بردارد، چراکه به‌جد معتقدیم که نام امام با نظام و ولایت فقیه گره خورده و تضعیف ارکان نظام تضعیف امام راحل خواهد بود».

بعد از آن بود که فرزند سیدحسن؛ یعنی سیداحمد هم در صفحه اینستاگرام خود خبر اعلامی از سوی سیدعلی را بازنشر داد و البته از کاندیداتوری پدربزرگ خود یعنی آیت‌الله موسوی‌بجنوردی هم رونمایی کرد. او پدر همسر سیدحسن است. به گفته سیداحمد، فرزند سیدحسن، آنها صمیمی‌ترین داماد و پدرزن دنیا هستند. سیداحمد این عبارت را یک‌بار در توضیح عکسی از سیدحسن و آیت‌الله موسوی‌بجنوردی در اینستاگرام نوشته و گفته بود این جمله همیشگی پدرش است. آنها حالا هر دو تصمیم گرفته‌‌اند که با هم در عرصه رقابت‌های خبرگان پنجم حاضر شوند. آیت‌الله موسوی‌بجنوردی از شاگردان امام‌خمینی و از دوستان مرحوم حاج احمدآقاست که در کنار سابقه تدریس در دانشکده‌های حقوق دانشگاه‌های شهید بهشتی و تربیت مدرس و نیز دانشکده الهیات دانشگاه تهران، دو درس خارج فقه و اصول را در حوزه علمیه تدریس می‌کند.

آغاز دعوت‌ها و تصمیم‌گیری

اعلام حضور سیدحسن در انتخابات خبرگان دوره پنجم از سوی برادرش در حالی است که از ابتدای سال جاری، هم موج دعوت‌ها از نوه امام برای حضور جدی در سیاست آغاز شده بود و هم احتمال حضور او در این عرصه. سیدحسن خمینی در گفت‌وگویی که با سالنامه «شرق» در سال ٩٣ داشت درباره احتمال حضور در سیاست گفته بود: «همه انسان‌ها در صحنه تصمیم می‌گیرند... آینده معلوم می‌کند که به‌هرحال ما چه تصمیمی می‌گیریم. مگر اینکه شرایط آن مهیا شود و آدم احساس کند که وظیفه دارد، چه در قبال خدا چه در قبال مردم و چه در قبال امام (که به‌هر‌حال بنده سرمایه‌ام انتساب به امام است) و هم در مقابل شخص خودش... بنابراین بسته به اینکه شرایط چه تغییری می‌کند و چه چیزی پیش می‌آید، تصمیم می‌گیرم». اندکی بعد از آن بود که آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی هم در گفت‌وگویی که با هفته‌نامه طلوع صبح داشت، درباره حضور سیدحسن چنین گفته بود: «حاج‌ حسن‌آقا واقعا هم، صلاحیت بالایی و هم وظیفه دارند. ایشان در وضعی نیست که بتواند از آینده کشور بی‌تفاوت بگذرد. اما تکلیفش را خودش می‌داند... ما نمی‌توانیم به ایشان تکلیف کنیم؛ ولی من نظرم را می‌دهم که بهتر است بیاید. معلوم نیست ما در دنیا باشیم. الان نوبت آنهاست و باید بیایند که از انقلاب حفاظت کنند».اما پیش‌تر محسن غرویان از شاگردان سابق آیت‌الله مصباح‌یزدی هم روایتی از دیدار خود با سیدحسن خمینی را نقل کرده بود. غرویان در این باره گفته بود: «وقتی من درباره ورود ایشان به انتخابات مجلس خبرگان سؤال کردم، فرمودند در حال ارزیابی فضای جامعه هستند». علی مطهری هم البته در گفت‌وگو با هفته‌نامه طلوع صبح درباره نامزدشدن حسن خمینی در خبرگان گفته بود: «من هم موافق حضور ایشان هستم. قطعا اگر ایشان احساس وظیفه کنند خواهند آمد و نیازی به توصیه ما نیست. با توجه به اینکه مجلس خبرگان وقت زیادی از افراد نمی‌گیرد، خوب است مجتهدان خوش‌فکر وارد شوند، از کار علمی‌شان هم باز نمی‌مانند».

بعد از آن هربار که گروه‌های مختلفی با سیدحسن دیدار داشتند، از او برای حضور در خبرگان دعوت می‌کردند و البته نوه امام اگرچه پاسخ روشن منفی نمی‌داد، از ارائه پاسخ صریح مثبت هم خودداری می‌کرد تا شاید آن لحظه‌ای که بنا بود تصمیم قطعی را بگیرد، فراهم شود. تقریبا یک ماه پیش بود حجت‌الاسلام محسن غرویان، از استادان حوزه علمیه قم به روزنامه «شرق» گفته بود سیدحسن خمینی بعد از پایان ایام عزاداری حضور خود در خبرگان را اعلام خواهد کرد. همین هم شد. در روزهای پایانی صفر و آغاز ماه ربیع‌الاول، او از تصمیم خود رونمایی کرد. حضور در دوره‌ای از خبرگان که تقریبا به گفته خود اعضای خبرگان از حساس‌ترین دوره‌های این مجلس است. شاید یکی از دلایل آن احتمال حضور چهره‌هایی باشد که رنگ رقابت در این مجلس را پررنگ‌تر می‌کند. از اعلام آمادگی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی تا حضور احتمالی حسن روحانی، رئیس‌جمهور، سیدحسن خمینی، موسوی‌بجنوردی، حضور احتمالی آیت‌الله محقق‌داماد و... . همه اینها نشان از رقابتی جدی در خبرگان دوره پنجم دارد. خبرگانی که اذهان و افکار عمومی را بیش‌ازپیش درگیر خود خواهد کرد.

آغاز موج تخریب‌ها

با قطعی‌شدن تصمیم سیدحسن اما هم‌زمان در فضای مجازی هم موافقان و مخالفان حضور او به صف‌آرایی پرداختند. از استقبال گسترده اصلاح‌طلبان تا کانال‌های تلگرامی که با عناوین مختلف بلافاصله وارد فاز تخریب نوه امام شدند. در فاز تخریب هم آنها سعی کردند چند کانال را هم‌زمان به پیش ببرند. از طرح موضوع امتحان اجتهاد سیدحسن تا سعی در القای شکاف و تفرقه در بیت امام. پست اینستاگرامی محسن یامین‌پور از فعالان رسانه‌ای تندروی اصولگرا شاید جزء اولین واکنش‌ها به اعلام نامزدی سیدحسن خمینی باشد. او انگشت اتهام خود را بر موضوع امتحان اجتهاد گذاشت. امتحان اجتهاد آزمونی است که برخی از مجتهدانی که اجتهاد مسلم آنها محرز نشده است، باید قبل از اعلام حضور در انتخابات خبرگان آن را برگزار کنند. مجتهدان مسلم هم برای اثبات اجتهاد خود طبق روال حوزه، اجازه اجتهاد را از برخی مجتهدان حوزه دریافت می‌کنند. در غیر این صورت داوطلبان خبرگان باید در آزمون احراز اجتهاد حاضر شوند. یامین‌پور این مسئله را وجهی برای تخریب در نظر گرفته و در پست خود این‌گونه نوشته است: «از آن‌رو این سؤال را پرسیدم که شنیده شده ایشان (سیدحسن) مانند سایرین در آزمون اجتهاد شرکت نکرده‌‌ و صرفا از طریق رسانه‌ها کاندیداتوری را اعلام کرده‌اند. البته قابل‌پیش‌بینی است که برای تأیید اجتهادشان از مراجع عظام نامه بگیرند. صرف‌نظر از اینکه این اقدام نوعی فشار بر شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت‌هاست، آیا این اقدامات که نوعی اشرافیت و خاندان‌سالاری را به ذهن متبادر می‌کند، همان مشی امام ماست؟» سؤال یامین‌پور در شرایطی مطرح می‌شود که سیدحسن خمینی سابقه ٢٠ سال تدریس در سطوح عالی و شش سال تدریس درس خارج فقه دارد. قرارگرفتن در جایگاه کرسی تدریس درس خارج فقه و خارج اصول، از مباحث حوزوی اجتهاد محسوب می‌شود. سیدحسن خمینی در مهرماه سال ٨٩، در کرسی مدرس درس خارج قرار گرفته است. او در این سال، کرسی درس خارج اصول فقه خود را در مدرسه عالی دارالشفای قم دایر کرد که خیلی زود با استقبال طلاب و روحانیون مواجه شد و امروز پس از گذشت شش سال از این درس، کرسی تدریس خارج اصول فقه سیدحسن خمینی، در زمره دروس پررونق حوزه علمیه قم به حساب می‌آید.

سیدحسن خمینی از سال ١٣٩٢ تاکنون در کنار درس خارج اصول به تدریس خارج فقه نیز مشغول شده‌اند که امسال (سال ٩٤) سومین سال برگزاری آن است. همچنین در این سال‌ها استاد در کنار درس‌های عمومی، درس خصوصی نیز برگزار کرده که می‌توان به «مقدمه قیصری»، «طلب و اراده»، «قواعد فقهیه» و... اشاره کرد. سیدحسن اما در سال‌های اخیر علاوه بر تدریس فقه، اصول، فلسفه و عرفان در حوزه‌های علمیه، به تدریس دانشجویان دکترا در دانشگاه‌های قم و تهران نیز مشغول بوده است.

همچنین باید این توضیح را هم داد که برای تدریس در همین مقطع، دبیرخانه اساتید حوزه که زیر نظر مراجع اداره می‌شود، باید گواهی‌نامه‌ای را برای مدرس صادر کند که طبعا سیدحسن با اخذ این گواهی، تدریس خود را در طول این سال‌ها انجام داده است. همچنین او اجازه اجتهاد خود را هم دریافت کرده است. هرچند که تا به حال اعلام نکرده این اجازه یا به بیان دیگر مجوز را از چه مراجعی دریافت کرده است. شاید هم تصمیم دارد تا چنانچه موج هجمه‌ها افزایش یافت،آن را اعلام کند.

حاشیه‌سازی برای بیت امام

اما در کنار طرح شائبه در اجتهاد سیدحسن خمینی، موجی هم در فضای مجازی پیرامون صحبت‌های سید علی مطرح شده است. کانال تلگرامی قرارگاه عمار که با هشتگ «فتنه بزرگ» اخبار مربوط به حضور سیدحسن خمینی در انتخابات خبرگان را منتشر می‌کند، در خبری این بخش از سخنان سیدعلی خمینی را موردتوجه قرار داده که گفته است: «بیت امام به‌خوبی می‌دانند كه اگر محبتی نسبت به ایشان صورت می‌گیرد به بركت امام است. همه ما صفرهایی هستیم كه با عدد وجودی امام، ارزش و احترام پیدا می‌كنیم و هر قدر از راه و رسم و اندیشه امام فاصله بگیریم، به همان اندازه از چشم مردم می‌افتیم. امیدواریم نتیجه دو انتخابات پیش‌رو مجالسی باشد كه در راه تقویت و تأیید نظام و رهبری معظم انقلاب و سایر اركان نظام گام بردارد چراكه به‌جد معتقدیم نام امام با نظام و ولایت فقیه گره خورده و تضعیف اركان نظام، تضعیف امام راحل خواهد بود». در این خبر بعد از ذکر این جملات این‌گونه نوشته شده است: «اینها جملاتی ساده و بیان موضعی عادی نیست، بلکه برافراشتن پرچمی پاک و کم‌بدیل در فضایی خاص و آلوده است. متأسفانه در بیت امام، فضایی اختناق‌آمیز علیه ندای مخالف وجود دارد و اخباری بی‌واسطه از برخی برخوردها نیز در اختیار دارم. در چنین فضایی این جملات بسیار شجاعانه از دردانه امام نوید‌ عاقبتی شیرین برای آقازاده‌ای می‌دهد که خویش را اسیر جریان آب رایج در بیت امام در خدمت به افراطی‌ترین جریانات فتنه‌گر نکرده است ان‌شا‌ءالله. شاید بی‌دلیل نبود که امام راحل این‌گونه متفاوت و آشکار سیدعلی را میوه دل خود می‌دانست و بیش از هر کسی به او دلبسته بود». سیدعلی خمینی هنوز به این شائبه پاسخی نداده است.

پاسخ غرویان

اما القای این موج در حالی صورت می‌گیرد که محسن غرویان علت این دست از تخریب‌ها را مخالفت افراطیون با حضور سیدحسن خمینی در انتخابات خبرگان می‌داند. این استاد حوزه در گفت‌وگو با «ایلنا»، دراین‌باره گفته است: دلواپسان و افراطیونی که میانه‌ای با اعتدال و عقلانیت ندارند چندان علاقه‌مند به حضور یادگار امام در مجلس خبرگان رهبری نیستند. آنها کسانی هستند که قبلا خواستار شکست دولت و ملت در مورد برجام بودند و هم‌اکنون نیز مخالف حضور ایشان هستند. این استاد حوزه علمیه قم افزود: دلیل مخالفت این افراد آن است که حضور سیدحسن خمینی در مجلس خبرگان رهبری موجب تحول شگرف و مثبتی در آنجا خواهد شد ولی آنها این مسئله را نمی‌خواهند. بااین‌حال این موج اگرچه تازه به راه افتاده اما قطعا به این زودی به پایان خود نزدیک نخواهد شد. باید دید بیت امام در روزهای آینده نسبت به این شائبه‌ها چه واکنشی خواهند داشت یا آنکه پاسخ خود را به صندوق‌های رأی موکول خواهند کرد.

منبع: شرق، گروه سياست، مرجان جواهری