پرویز اسماعیلی؛ از گردان تخریب تا خبرگزاری مهر

با انتشار خبر پناهندگی دبیر اجتماعی خبرگزاری مهر به آلمان و اظهارات وی در خصوص عملکرد این خبرگزاری در دوران انتخابات ریاست جمهوری دهم و ... بازتاب های مختلفی در محافل سیاسی و مطبوعاتی پدیدار آمد، بلافاصله بعد از این رویداد، خبر تغییر مدیر مهر بر سر زبانها افتاد و بالاخره پرویز اسماعیلی بعد از 9 سال مدیریت خبرگزاری مهر جای خود را به رضا مقدسی داد.

به گزارش پارسینه، شاید بیش از خود این شنیده ها و بازتاب ها، اصلی ترین پیامد این بازتاب ها بر سر زبان افتادن نام "خبرگزاری مهر" باشد، چیزی که مدیران مهر همواره از آن پرهیز می کردند و سعی می کردند- ولو به قیمت گمنامی و مهجوری نسبی میان سایر خبرگزاری ها - از ترکش های توپخانه های سیاسی دور باشند، این هوشمندی و احتیاط به این دلیل بود تا راس مدیریتی "مهر" در سالهای طوفانی اخیر همچنان به عنوان باثبات ترین راس مدیریتی بین همه خبرگزاری ها باقی بماند.

در میانه های دولت دوم سید محمد خاتمی، اصول گرایان -که خود را اماده در دست گرفتن قدرت می کردند- تصمیم گرفتند خلا قدیمی خویش در عرصه رسانه را جبران کنند؛ این مقطع زمانی بود که عرصه طلایی روزنامه های دوم خردادی سپری شده بود و حضور در فضای مجازی با رسانه ای جدید (خبرگزاری) دغدغه ای برای سیاسیون شده بود، رسانه ای که به دلیل ماهیت خود، هرچند در "خط مقدم" قرار می گرفت اما به نسبت "روزنامه" هزینه سیاسی و اقتصادی کمتری برای گردانندگانش داشت.

بسیاری از عقلای جناح راست که دیگر با نام اصولگرایان شناخته می شدند، با درس گرفتن از "دوم خرداد" سعی می کردند خود را با تحولات جدید اجتماعی و سیاسی منطبق کنند و لااقل ویترین جدیدی را برای خود بسازند.

از این رهگذر بود که دو خبرگزاری فارس و مهر همزمان در 1382 پا به عرصه گذاشتند، البته این نکته را نباید از نظر دور داشت که تجربه موفق خبر گزاری دانشجویان ایران(ایسنا) در ترغیب اصولگرایان به تاسیس این دو خبر گزاری کمک شایانی کرد.

"خبرگزاری مهر" با این زمینه ها به پیشنهاد پرویز اسماعیلی به حجت الاسلام خاموشی و با صاحب امتیازی سازمان تبلیغات اسلامی به میدان آمد و طبیعی بود که "پیشنهاد دهنده " خود متولی اجرای پیشنهاد باشد.
پرویز اسماعیلی برادر محسن اسماعیلی عضو حقوقدان شورای نگهبان است که در رشته مهندسی الکترونیک تحصیل کرده است، پرویز اسماعیلی یکی از معدود مدیران رسانه ای جریان اصولگرا بود که از خبرنگاری شروع کرد، او خبرنگار روزنامه نواندیش آن روزهای جناح راست یعنی "انتخاب" بود که در اوایل دهه هشتاد دبیر سیاسی روزنامه جام جم شد.

از سوی دیگر راه اندازی خبرگزاری مهر زمینه ای برای ظهور "برادران اسماعیلی" شد تا این برادران هم مانند برادران لاریجانی بخت خود را در سیاست ایرانی بسجند و این فقط یک رویا نبود،...در اواخر دولت خاتمی، پرویز اسماعیلی چشم و چراغ رسانه ای اصولگرایان شده بود، از مشاورت ناجا و فرمانده بسیج تا دبیرکلی انجمن روزنامه نگاران مسلمان و مدیرمسئولی روزنامه جوان و تهران تایمز و سیاستگذاری هیات رزمندگان اسلام و مدیرعاملی خبرگزاری مهر.

شرایط کشور در آغاز دهه 80 شمسی و شروع ماجرای پرونده هسته ای ایران را هم باید به انگیزه های تاسیس خبرگزاری های جدید اضافه کرد.پرونده هسته ای مبدایی برای کنش های رسانه ای در دهه سوم حیات جمهوری اسلامی بود.

ماجرای پرونده هسته ای که از میانه دولت دوم اصلاحات آغاز شد بهانه و زمینه ای برای نزدیکی اصول گرایان میانه رو با محافظه کار ترین طیف اصلاح طلبان(که آن روزها در شورای عالی امنیت ملی مستقر بودند) فراهم ساخت و خبرگزاری مهر و شخص پرویز اسماعیلی چنین نقشی را در میانه میدان برعهده گرفت.

پرویز اسماعیلی به سرعت به حسن روحانی مذاکره کننده ارشد پرونده هسته ای نزدیک شد و این نزدیکی تا انجا پیش رفت که مدیر عامل خبر گزاری نوپای مهر به عنوان خبرنگار و عکاس همراه تیم مذاکره کننده هسته ای (حسن روحانی و سید حسین موسویان و سیروس ناصری) به ژنو و پاریس و وین و .. می رفت، مهر در این روزها پرخبرترین رسانه کشور در پرونده هسته ای شده بود.

خبرگزاری مهر حتی تا آنجا پیش رفت که حتی در واپسین ماه های سال 83 زمزمه کاندیداتوری و ریاست جمهوری حسن روحانی را به سر زبان ها انداخت، این در حالی بود که خبرگزاری مهر با شهرداری تهران هم قراردادی رسانه ای برای انعکاس فعالیت های شهردار احمدی نژاد بسته بود، تا با طیف نوظهور اصولگرایان هم تعاملی داشته باشد، اما دوران جدیدی در راه بود.

انتخابات نهم ریاست جمهوری در خرداد 84 آغازی بر قطب بندی های جدید سیاسی در کشور شد ،آغازی که نهایتا پایان حضور اصلاح طلبان در نظام جمهوری اسلامی را رقم زد.خبر گزاری مهر نتوانست رویکرد واستراتژی واحدی را در این انتخابات داشته باشد، این در حالی بود که دیگر اصولگرایان وضع بهتری نداشتند و بین "لاریجانی،قالیباف و احمدی نژاد " سرگردان بودند.




در انتخابات 1384 کاوه اشتهاردی مدیر اتاق خبر مهر به اخمدی نژاد گرایش پیدا کرد و با انتشار عکس های بی سابقه کارناوال دختران و پسران حامی هاشمی رفسنجانی در خبرگزاری سارمان تبلیعات عملا ضربه ای بزرگ سیاسی-رسانه ای به هاشمی وارد کرد، قائم مقام پر حرف و حدیث این خبر گزاری،سعید آلادپوش از هاشمی رفسنجانی حمایت می کرد، اما مدیر عامل مهر نیم نگاهی به محمد باقر قالیباف داشت.با پیروزی غافلگیر کننده محمود احمدی نژاد، در این فضای چند وجهی ابتدا نام پرویز اسماعیلی به عنوان گزینه مدیرعاملی خبرگزاری دولت(ایرنا) طرح شد اما به سرعت این گمانه منتفی شد.

کاوه اشتهاردی بعدها مزد شلیک تیرخلاص رسانه ای خود به هاشمی رفسنجانی را دریافت کرد و بعد از انتخابات ریاست جمهوری نهم بلافاصله وارد دولت احمدی نژاد شد، با خروج اشتهاردی از مهر(که مدیری ورزیده و مسلط بود) مجموعه خبري سازمان تبليغات به ناگاه با خلاء نيرو در اتاق خبر خود مواجه شده اما از آنجا كه جستجوي "يك نفر" براي اين پست به نتيجه نرسيد، اسماعيلي مسئوليت مديريت اتاق خبرش را به حسن لاسجردی، دبير سابق سرويس بين الملل و از اعضاي حزب موتلفه اسلامي سپرد تا مهر این بار پیوندی با طیف اصولگرایان سنتی داشته باشد.

انتخاب شهردار جديد تهران از طيف اصولگرايان عملگرا كه بيشتر مورد علاقه و وثوق پرويز اسماعيلي بودند از سويي و بروز پاره اي دلخوري هاي گاه و بيگاه بين اطرافيان احمدي نژاد و نگاه خبري مهر باعث شد كه خبرگزاري سازمان تبليغات با عنايت به شرايط كشور، هرچه بیشتر به سمت "اصلاح طلب ترین اصولگرایان" گرایش پیدا کند، در فاصله سالهای 84 تا 86 مهر پیکان حملات خود را متوجه دولت احمدی نژاد کرد، این مسئله تا جایی پیش رفت که خبرگزاری مهر در دفاع از "سید حسین موسویان" عضو تیم مذاکره کننده هسته ای دولت اصلاحات که به جاسوسی متهم شده بود، سنگ تمام گذاشت، در موضوع هسته ای نیز، مهر موضعی زاویه دار با موضع دولت داشت.

در این مقطع مهر به قالیباف هم نزدیک شده بود و طبعا قرارداد مهر با شهرداري تهران براي پوشش اخبار فعاليت ها، زمينه مناسب را براي انجام گفتگوهاي اختصاصي با قاليباف يا انتشار اخباري همچون تمايل او به حضور يا كناره گيري از انتخابات رياست جمهوري بعدي را هم رقم مي زد.

در سال 1385 انتخابات مجلس خبرگان رهبری، فرصتی برای "اسماعیلی ها" بود تا برای اولین بار اولین مجتهد بدون عمامه را به خبرگان بفرستند، اما "محسن اسماعیلی" از حضور در مجلس خبرگان ناکام ماند.

اما نقطه عطف مدیریت پرویز اسماعیلی در مهر به اواخر سال 1387 باز می گردد، روزهایی که نامزدی میرحسین موسوی با راهبرد جذب اصولگریان منتقد احمدی نژاد و اصلاح طلبان مهمترین خبر سال شده بود، اسماعیلی به گواه آمار و تحلیل محتوای رسانه ایی، خبرگزاری مهر را به سمت حمایت ضمنی و البته ظریف از موسوی کشاند.

مهر تنها خبرگزاری اصولگرا بود که اخبار انتخاباتی موسوی را بطور کامل پوشش می داد، حتی بعد از انتخابات، تنها رسانه رسمی که تصاویر و اخبار راهپیمایی 25 خرداد را منعکس کرد، این خبرگزاری بود.

در مجموع خبرگزاري مهر در حوزه جريان سازي سياسي - اجتماعي به جايگاه "ايسناي دوران خاتمي"، "فارس دوران احمدي نژاد" و حتی "ايرناي تمام فصول" دست نيافت و این دلایل بسیار متنوعی داشت.

در آخرین روزهای حضور اسماعیلی در مهر، او نه تنها هیچ مدافعی در میان اصولگرایان نداشت، بلکه دوستان و همکاران قدیمی او در درون مهر علاقه ای برای دفاع از او نداشتند، در حالي بود که مسئله خداحافظي ابوالفضل فاتح از ايسنا يا رفتن فريدون وردي نژاد از ايرنا و يا حتي وداع فضائلي از خبرگزاري فارس با حاشيه هايي همراه بود، تغيير اسماعيلي در شرايطي به ظاهر آرام و بدون چالش هاي مرسوم در رسانه هاي ديگر صورت پذيرفت؛ در حالی که اسماعیلی شایعه رفتن خود را مرتبا تکذیب می کرد، آلادپوش، قائم مقام اسماعيلي "تلاش گروه هاي مختلف براي تصاحب مهر" را كه نوعي جريان سازي از سوي معدود جریان های اصولگرايان براي ساختن فضايي جهت حمايت از اسماعيلي بود را با موضع خنثي به بن بست رساند و عملا اين حركت بدون هيچ نتيجه اي عقيم ماند.

قائم مقام پرويز اسماعيلي در اوج شایعات مربوط به عزل مدیر مهر در اين باره گفته بود: «خبرگزاری مهر هم اکنون نیز چون گذشته مسیر خود را با فعالانه ادامه می دهد و ما تلاش گروههای مختلف را برای تصاحب خبرگزاری مهر را به فال نیک می گیریم . این باعث دلگرمی ما است ...»
به گزارش پارسینه، پرویز اسماعیلی به همراه برادر خود محسن، در یگان تخریب لشگر 27 محمدرسول الله(ص) بودند، تخریب چی ها خوب می دانند "اولین اشتباه، آخرین اشتباه است" اما پرویز اسماعیلی در شطرنج سیاست ایرانی -شاید عامدانه- چند اشتباه را چندبار تکرار کرد تا برای همیشه از منصب خبرگزاری مهر و حتی عرصه رسانه های اصولگرا خداحافظی کند، ضمن اینکه با کنار رفتن اسماعیلی "رویای برادران اسماعیلی" نیز طبعا رنگ خواهد باخت.

سکاندار جدید خبرگزاری مهر رضا مقدسی، کارمند رسمی صداوسیما که سابقه حضور در همشهری و جام جم را دارد و پسرعموی شهید قاضی مقدس است، مقدسی تا پیش از انتخابات 1388 چهره ای نزدیک به لاریجانی محسوب می شد و امروز مقدسی قاعدتا آمده تا راه جدیدی برای "مهر" بگشاید.

در نهایت می توان گفت تجربه خبرگزاری مهر با مدیریت پرویز اسماعیلی، نمادی از سرنوشت نسل دوم اصولگرایان بود که نهایتا "حذف" شدند، امروز باید نام پرویز اسماعیلی را هم در کنار نامهایی چون "عماد افروغ، سعید ابوطالب، محمد خوش چهره، علی مطهری و ..." به بایگانی سیاست ایرانی سپرد.