هشدار بدون عمل چه دردی از زلزله تهران دوا می کند؟

پارسینه-گروه اجتماعی: با توجه به زلزله خيز بودن فلات ايران و قرار داشتن شهر تهران بر روي گسلهاي زلزله خيز, احتمال قریب به یقین می‌رود که روزی زلزله شدیدی در تهران رخ دهد و این شهر زیبا با ساختمانهای باشکوه و عظیمش به قبرستان و خرابه‌ای مبدل شود.

99% این بناها روی اهالی می‌ریزد و تلفات بیشماری وارد خواهدشد. البته ممکن است این حادثه پس از چند سال ، بلکه پس از قرنی اتفاق نیفتد و از طرفی نیز ممکن است وقوقع زلزله درآینده نزدیک در راه باشد.

تهران داراي گسلهاي بسيار ي است .گسل مشا ,گسل ري, گسل كهريزك ,گسل دارآباد و گسل گرمسار از جمله مهمترين آنها هستند كه از جنبش و حركت هر كدام از اين گسلها فاجعه اي عظيم در تهران اتفاق مي افتد.آخرین زلزله مهیب تهران در اثر حرکت گسل مشا و با بزرگی 7.1 ریشتر مربوط به 174 سال پیش است.

در این فاصله در سالهای 1309 ، 1326 ، 1334 ، 1362 چند زمین لرزه در تهران احساس شده که تنها از نظر ارتباط با گسل مشا اهمیت دارد. طبق مطالعات انجام شده دوره بازگشت یک زمین لرزه 10 تا 219 سال است و از آخرین فعالیت مشا 174 سال گذشته است و تهران همچنان در انتظار یک زلزله مهیب به سر می‌برد.

حالا نیز وقوع زلزله های متعدد در کشور از تبریز و خراسان شمالی گرفته تا بوشهر و زلزله مهیب اخیر سیستان و بلوچستان که با خوش شانسی تلفات آنچنانی در پی نداشت، باز هم حرف و حدیث ها در باره زلزله احتمالی در تهران قوت گرفته است.

هشدارهای زیادی درباره زلزله احتمالی در تهران داده شده است.به عنوان مثال، سال گذشته، دكتر محمد مهدي زريني زمين شناس و استاد دانشگاه در اين باره گفته :" با توجه به تعداد بسیار زیاد گسل ها در سطح تهران و سوابق تاریخی فعالیت این گسل ها مي توان به آساني به اين نكته پي برد كه روزی نه چندان دور تهران با زلزله عظیم مواجه خواهد شد و بايد براي اين مساله از امروز آماده شد "

وي معتقد بود كه تهران بر روي رسوب نرم بنا شده و وقوع زلزله در آن تلفاتي چنديدن برابر تلفات زلزله اخير هاييتي خواهد داشت:" گسلهای هائیتی پتانسیل 9 درجه ریشتر زلزله را دارند و گسلهای تهران تا 8 درجه ریشتر پتانسیل دارندو با زلزله 8 ريشتري تهران با خاك يكسان خواهد شدزيرا وضعیت ساختمانها در شهر تهران مطلوب نیست.

حالا نیز، بهرام عکاشه پدر علم زلزله شناسی ایران و رئيس سابق بخش زلزله شناسی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران هشدار داده که «من ایمان دارم که زلزله بزرگی درانتظار تهران است.» و می‌گوید که در صورت وقوع این زمین لرزه، از تهران جز جنازه‌های بی صاحب، جز زخمی‌های بی‌شمار و جز تلی از آوار که تا سال‌ها غیر قابل سکونت خواهد بود، چیزی باقی نخواهد ماند.

وی درباره زلزله در تهران گفته: به جرئت می‌توانم بگویم که زلزله در تهران سابقه‌ای بیش از 2هزار سال دارد و به قبل از میلاد مسیح بر می‌گردد.در تاریخ آمده که شهر ری به عنوان پایتخت کشور، بارها بر اثر وقوع زلزله نابود شد. پس تهران همواره مستعد وقوع زلزله بوده و هست. اما تاریخ آخرین زمین لرزه بزرگ که باز هم مربوط به شرق تهران یعنی شهر ری بوده به ماه مارس سال 1830 میلادی یعنی 183 سال قبل برمی گردد که طی آن تقریبا تمام خانه‌ها و بازار تهران ویران شد و تلفات در آن زمان بیش از 45 هزار نفر بود. اگر به زلزله‌های تاریخی منطقه البرز مرکزی مراجعه کنیم می‌بینیم که در این منطقه حداقل 10 بار زلزله هایی تا مرز 7/7 ریشتر به وقوع پیوسته است.

عکاشه تاکید کرده: طبق محاسبات شخصی من، این دوره برای تهران 150 سال است در حالی که از وقوع آخرین زمین لرزه بزرگ آن 180 سال گذشته. این تاخیر 30 ساله به این معنی است که زمین‌لرزه بعدی، به مراتب شدت و بزرگی بیشتری خواهد داشت.انرژی زمین در حال جمع شدن در گسل هاست و زلزله بعدی تهران که در حالت عادی قابلیت وقوع تا 7 ریشتر را دارد، در این شرایط به طور حتم بیش از 7 ریشتر خواهد بود.

به این ترتیب به نظر می رسد تهرانی ها باید در انتظار زمین لرزه ای مهیب باشند.زمین لرزه ای که از آن تنها هشدارها به گوش می رسد و خبری از ایمن سازی و پیشگیری از فاجعه انسانی نسیت که نیست.

آنچه روشن است بر اساس نتایج تحقیقی که در سال 1378 انجام شده با افزایش ساخت و ساز و جمعیت تهران آمار جمعیت و ساختمانهای تهران در حال حاضر افزایش یافته است.

با این حال دانستن این موضوع که دستگاه‌های متولی همچون اورژانس، آتش‌نشانی، هلال‌احمر، مدیریت بحران یا حتی شهرداری تهران که مسئولیت اصلی امدادرسانی در زمان زلزله یا دیگر بحران‌ها را برعهده دارند، می‌توانند چراغ کوچکی در دل روشن کنند و در این روزهای فاجعه، موجب دلگرمی شود هر چند که از ایمن سازی این دستگاه ها هم اخبار خوشی به گوش نمی رسد و باید از مسئولان پرسید، با هشدارهای مکرر چه دردی از زلزله دوا می شود؟!