چطور خون بیشتری به مغز برسانیم + علائم نرسیدن خون کافی به مغز
پارسینه: رسیدن خون کافی به مغز مسئلهای است که بر روی سلامت مغز و بدن تاثیر مستقیم دارد، نرسیدن خون کافی به مغز پیامدهایی دارد و گاهی نیز خطرناک است که در ادامه با جزئیات به این مسئله پرداخته میشود
مغز تنها ۲ درصد وزن کل بدن را تشکیل میدهد، اما ۱۵ تا ۲۰ درصد خون بدن را دریافت میکند. اتفاقات زیادی در مغز میافتد، به همین دلیل مغز به انرژی و مواد مغذی زیادی نیاز دارد.
یک جریان خون ثابت و مداوم به سمت مغز میتواند اکسیژن ضروری، گلوکز، ویتامینهای مورد نیاز، آمینو اسید، مواد معدنی و سایر مواد مغذی را به مغز برساند تا زنده بماند.
گردش خون به سمت مغز همچنین مواردی را که مغز به آنها نیازی ندارد، مانند دی اکسید کربن، سموم و مواد زائد متابولیک را از مغز دور میکند.
خون به مغز آبرسانی میکند و آن را هیدراته نگه میدارد چرا که بیش از ۷۰ درصد مغز آب است. خون هورمونها و انتقال دهندههای عصبی مورد نیاز را به مغز میرساند و دما و pH مغز را حفظ میکند.
برای انجام تمام این کارها یک لیتر خون مسافت ۴۰۰ مایل یعنی ۶۴۰ کیلومتر را در هر دقیقه بین رگهای بدن طی میکند تا به مغز برسد!
اما اگر خونرسانی به مغز محدود شود، سلولهای مغز مشکل پیدا کرده و حتی ممکن است بمیرند.
بررسیها و شواهدی وجود دارد که نشان میدهد محدودیت خونرسانی به مغز خطر بروز اختلالات مغزی مانند زوال عقل و آلزایمر را فزایش میدهد. واضح است که رسیدن خون کافی به مغز برای سلامت این اندام بسیار حیاتی و مهم است.
نشانههای رایج مربوط به عدم خونرسانی کافی به مغز عبارتند از:
مغز مه آلود
خستگی ذهنی
سرگیجه
سبکی سر
از دست دادن حافظه
سردرد مداوم
پژوهشی در همین زمینه محققان هاروارد انجام دادند و به دنبال علائم اختلال در خونرسانی به مغز در بین افراد مبتلا به بیماریهای زیر بودند:
افراد دارای تمرکز ضعیف
افرادی که برای بهبود عملکرد مغز خود عادت به مصرف کافئین و ورزش کردن دارند
افرادی که دارای مشکل و بیماری در ناخنهای خود هستند - مبتلا به قارچ ناخن یا زمینه سفید ناخنها (در حالیکه باید زمینه ناخنها صورتی باشد)
افرادی که دارای بینی، پاها یا دستهای سرد هستند
افرادی که باید در هنگام خواب جوراب بپوشند
گرفتگی دستها و پاها
محققان از این افراد واستند یکی از ناخنهای خود را به آرامی به مدت چند ثانیه فشار داده و سپس رها کنند. ناخن باید بلافاصله از سفید به صورتی تبدیل شود. اگر این اتفاق نیفتد، نشان دهنده کاهش گردش خون در بدن است.
زمانی که گردش خون در بدن کاهش پیدا میکند، دورترین اندامها از قلب - مانند دست ها، پاها و مغز - بیشترین ضربه را میخورند.
اما بر خلاف دستها و پاها، جاذبه زمین با مغز همراه نیست که در خونرسانی به مغز بتواند کمی موثر عمل کند. یک قاعده کلی وجود دارد که اگر خونرسانی به اندامهای بدن شما کافی نباشد، قطعا خونرسانی به مغزتان هم کم خواهد بود.
علائم جدی خون کافی نرسیدن به مغز
اختلالات گردش خون ورتبروبازیلر Vertebrobasilar circulatory disorder بیماریهایی هستند که با کمبود جریان خون به سمت پشت مغز مشخص میشوند.
اغلب این اختلالات بر اثر سکته مغزی، آسیبهای مغزی یا سفت شدن سرخرگها بروز میکنند. علائم اختلالات گردش خون ورتبروبازیلر عبارتند از:
تغییر در بینایی
عدم هماهنگی
لکنت زبان
ضعف عضلانی
سردرد
راه رفتن غیر متعارف
بی حسی یا سوزن سوزن شدن در صورت یا سایر اندام
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به ویژه اگر به طور ناگهانی بروز کردند، وقت را تلف نکنید و به اورژانس اطلاع دهید. عدم خونرسانی کافی به مغز منجر به آسیب دیدن جدی مغز و حتی مرگ میشود.
علل و عوامل تشدید کننده اختلال در خونرسانی به مغز
عدم خونرسانی کافی به مغز به دلایل مختلفی بروز میکند که این عوامل گاهی بسیار ساده و گاهی خیلی جدی هستند. این دلایل در دو گروه کلی قرار میگیرند:
سبک زندگی
شریط سلامت جسمی
سبک زندگی مدرن چگونه بر روی خونرسانی به مغز تاثیر میگذارد؟
سبک زندگی مدرن تاثیرات مخرب زیادی بر روی گردش خون میگذارد. طبق بررسیهای انجام شده بر روی میلیونها بزرگسال، بی تحرکی یا به اندازه کشیدن سیگار برای سلامت خطرناک است.
نشستن برای مدت طولانی با بروز مشکلاتی از جمله تجمع چربی زیاد در بدن و افزایش فشار خون در ارتباط است که هر دو بر روی گردش خون تاثیر منفی میگذارند.
عدم تحرک جسمی بر روی گردش خون به تمام بدن تاثیر میگذارد، اما نشستن طولانی مدت پشت میز کامپیوتر با شانههای خمیده به سمت جلو به طور خاص گردش خون به مغز را محدود میکند.
قابل توجه مردانی که کروات میپوشند، حتما مطمئن شوید که کروات سفت بسته نشده باشد. بررسیها نشان داده اند که سفت بودن کروات هم میتواند بر روی رسیدن خون به مغز تاثیر بگذارد.
اگر در طول روز قهوه یا نوشیدنیهای انرژی زا مینوشید، به یاد داشته باشید که کافئین با تنگ کردن رگها گردش خون به مغز را کم میکند.
سیگار کشیدن هم یکی دیگر از عواملی است که تاثیر ناخوایندی بر خونرسانی مغز میگذارد. سیگار نه تنها خونرسانی به مغز را مختل میکند، بلکه میزان اکسیژنی که مغز میرسد را کم میکند.
اضافه وزن هم عامل دیگری است که خونرسانی به مغز را محدود میکند.
استرس مزمن مسئلهای است که بر روی سلامت تمام قسمتهای بدن و از جمله سلامت مغز تاثیر میگذارد. استرس بعث ایجاد حالت آماده باش در بدن میشود. این واکنش با ایجاد عکس العملهای فیزیولوژیک، بدن را آماده مقابله با خطر میکند. عکس العملها عبارتند از:
افزایش ضربان قلب
عدم فعالیت دستگاه گوارش
افزایش گردش خون به سمت عضلات - خون از مغز دور میشود
چه بیماریهایی باعث کاهش گردش خون به مغز میشوند؟
بیماریهای جسمی و روحی بر روی میزان گردش خون به مغز تاثیر میگذارد. اگر دچار هر یک از بیماریها و مشکلات زیر باشید، خطر عدم خونرسانی کافی به مغز در شما افزایش پیدا میکند:
بیماری قلبی
کم کاری تیروئید
دیابت
کم خونی
فشار خون غیر طبیعی
افسردگی
آسیب مغزی
رویداد استرس زا
عموما در بین مردم فشار خون بالا خطرناک در نظر گرفته میشود و همه میدانیم که خطر بروز سکته مغزی را افزایش میدهد، اما فشار خون پایین به طور کل مسئله کم اهمیتی در نظر گرفته میشود.
اما این تفکر نادرست است، زمانی که فشار خون پایین است، خون نمیتواند مسیر خود به سمت مغز را پیدا کند و این مسئله بر روی عملکرد مغز تاثیر گذاشته و خطر بروز اختلالات عصب مغزی را افزایش میدهد.
افزایش گردش خون به مغز با ورزش کردن
اگر میخواهید که خون کافی به مغزتان برسد، باید ورزش کردن را یکی از اولویتهای خود قرار دهید. ورزش کردن یکی از مهمترین اقداماتی است که میتوانید برای سلامت و عملکرد مغز انجام دهید.
هر ورزشی که از آن لذت میبرید و یا هر ورزشی که باعث میشود قلب با قدرت بیشتری خون را پمپاژ کند، برای سلامت مغز خوب است، اما به یاد داشته باشید ورزش نباید خیلی شدید و نفس گیر باشد. پیاده روی و یوگا دو گزینه بسیار خوب برای بهبود عملکرد مغز هستند.
در یوگا بهترین حالتها برای افزایش گردش خون به مغز حالتهایی هستند که در آنها سر پایینتر از بدن قرار میگیرد.
افزایش گردش خون به مغز با گوش دادن به موسیقی
گوش دادن به موسیقی مزیتهای زیادی برای شما دارد. موسیقی باعث باهوشتر شدن، افزایش خلاقیت و شادی شما میشود و تمام این تاثیرات به این دلیل است که موسیقی گردش خون به مغز را افزایش میدهد.
بررسیها نشان داده اند شرکت در کلاسهای موسیقی و حتی گوش دادن به موسیقی میتواند گردش خون به مغز را افزایش دهد، به ویژه اگر موسیقی مورد علاقه تان را گوش دهید.
تقویت مغز با یاد گیری یک زبان خارجی
یاد گیری زبان خارجی همواره به عنوان راهی برای تقویت قدرت مغز، پیشگیری از پیری مغز و حفظ قدرت ذهنی بیان شده است. مغز فراد چند زبانه بزرگتر و منسجمتر است و خون بیشتری نسبت به مغز افراد یک زبانه دریافت میکند.
خونرسانی به مغز با طب سوزنی
طب سوزنی یک روش درمانی بسیار قدیمی است که با متعادل کردن جریان انرژیهای حیاتی در بدن اثر بخشی میکند. بررسیها نشان داده اند طب سوزنی تنش عضلانی و التهاب را کاهش میدهد، تعادل بین انتقال دهندههای عصبی و هورمونها ایجاد میکند و بدون اافزایش فشار خون یا ضربان قلب، جریان خون به مغز را افزیش میدهد.
تقویت گردش خون به مغز با نور درمانی
قرار گرفتن در معرض نور گردش خون به مغز را افزایش میدهد. نور خورشید بهترین تاثیر را دارد، اما سپری کردن وقت زیادی زیر نور خورشید خطرناک است و این مسئله را حتما مد نظر بگیرید.
بهبود گردش خون به مغز با جویدن آدامس
آدامس جویدن نه تنها گردش خون به مغز را افزایش میدهد، بلکه میتواند الگوی امواج مغز را تغییر دهد و آرامش را در شما افزایش میدهد.
افزایش گردش خون به مغز با تغذیه
و بالاخره غذا که تاثیر مهمی بر روی گردش خون دارد. ادویهها و طعم دهندههایی که نه تنها غذا را خوشمزه میکنند، بلکه گردش خون به مغز را افزایش میدهند، عبارتند از:
زنجبیل
سیر
رز ماری
زرد چوبه
صدف و گوشت پرندگان منبع اسید آمینه هستند و در بهبود گردش خون بسیار موثرند. ماهی، به ویژه ماهیهای آب سرد و قزل آلا منبع اصلی امگا ۳ هستند و به بهبود گردش خون کمک میکنند.
میوههایی مانند انواع توت ها، انگورها، بادام زمینی و شکلات حاوی مواد موثری در این مورد هستند.
چغندر منبع نیترات است که یک تنظیم کننده قوی برای گردش خون است.
بررسیها نشان داده اند شکلات گردش خون را افزایش میدهد و تاثیرات آن تا چند ساعت بعد از گوارش هم با قی میماند.
نکته مهم دیگر این است که کافئین گردش خون به مغز را کم میکند، بنابراین در نوشیدن قهوه احتیاط کنید. چای کافئین کمتری دارد، میتوانید گاهی به جای قهوه چای بنوشید.
یک جریان خون ثابت و مداوم به سمت مغز میتواند اکسیژن ضروری، گلوکز، ویتامینهای مورد نیاز، آمینو اسید، مواد معدنی و سایر مواد مغذی را به مغز برساند تا زنده بماند.
گردش خون به سمت مغز همچنین مواردی را که مغز به آنها نیازی ندارد، مانند دی اکسید کربن، سموم و مواد زائد متابولیک را از مغز دور میکند.
خون به مغز آبرسانی میکند و آن را هیدراته نگه میدارد چرا که بیش از ۷۰ درصد مغز آب است. خون هورمونها و انتقال دهندههای عصبی مورد نیاز را به مغز میرساند و دما و pH مغز را حفظ میکند.
برای انجام تمام این کارها یک لیتر خون مسافت ۴۰۰ مایل یعنی ۶۴۰ کیلومتر را در هر دقیقه بین رگهای بدن طی میکند تا به مغز برسد!
اما اگر خونرسانی به مغز محدود شود، سلولهای مغز مشکل پیدا کرده و حتی ممکن است بمیرند.
بررسیها و شواهدی وجود دارد که نشان میدهد محدودیت خونرسانی به مغز خطر بروز اختلالات مغزی مانند زوال عقل و آلزایمر را فزایش میدهد. واضح است که رسیدن خون کافی به مغز برای سلامت این اندام بسیار حیاتی و مهم است.
نشانههای رایج مربوط به عدم خونرسانی کافی به مغز عبارتند از:
مغز مه آلود
خستگی ذهنی
سرگیجه
سبکی سر
از دست دادن حافظه
سردرد مداوم
پژوهشی در همین زمینه محققان هاروارد انجام دادند و به دنبال علائم اختلال در خونرسانی به مغز در بین افراد مبتلا به بیماریهای زیر بودند:
افراد دارای تمرکز ضعیف
افرادی که برای بهبود عملکرد مغز خود عادت به مصرف کافئین و ورزش کردن دارند
افرادی که دارای مشکل و بیماری در ناخنهای خود هستند - مبتلا به قارچ ناخن یا زمینه سفید ناخنها (در حالیکه باید زمینه ناخنها صورتی باشد)
افرادی که دارای بینی، پاها یا دستهای سرد هستند
افرادی که باید در هنگام خواب جوراب بپوشند
گرفتگی دستها و پاها
محققان از این افراد واستند یکی از ناخنهای خود را به آرامی به مدت چند ثانیه فشار داده و سپس رها کنند. ناخن باید بلافاصله از سفید به صورتی تبدیل شود. اگر این اتفاق نیفتد، نشان دهنده کاهش گردش خون در بدن است.
زمانی که گردش خون در بدن کاهش پیدا میکند، دورترین اندامها از قلب - مانند دست ها، پاها و مغز - بیشترین ضربه را میخورند.
اما بر خلاف دستها و پاها، جاذبه زمین با مغز همراه نیست که در خونرسانی به مغز بتواند کمی موثر عمل کند. یک قاعده کلی وجود دارد که اگر خونرسانی به اندامهای بدن شما کافی نباشد، قطعا خونرسانی به مغزتان هم کم خواهد بود.
علائم جدی خون کافی نرسیدن به مغز
اختلالات گردش خون ورتبروبازیلر Vertebrobasilar circulatory disorder بیماریهایی هستند که با کمبود جریان خون به سمت پشت مغز مشخص میشوند.
اغلب این اختلالات بر اثر سکته مغزی، آسیبهای مغزی یا سفت شدن سرخرگها بروز میکنند. علائم اختلالات گردش خون ورتبروبازیلر عبارتند از:
تغییر در بینایی
عدم هماهنگی
لکنت زبان
ضعف عضلانی
سردرد
راه رفتن غیر متعارف
بی حسی یا سوزن سوزن شدن در صورت یا سایر اندام
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به ویژه اگر به طور ناگهانی بروز کردند، وقت را تلف نکنید و به اورژانس اطلاع دهید. عدم خونرسانی کافی به مغز منجر به آسیب دیدن جدی مغز و حتی مرگ میشود.
علل و عوامل تشدید کننده اختلال در خونرسانی به مغز
عدم خونرسانی کافی به مغز به دلایل مختلفی بروز میکند که این عوامل گاهی بسیار ساده و گاهی خیلی جدی هستند. این دلایل در دو گروه کلی قرار میگیرند:
سبک زندگی
شریط سلامت جسمی
سبک زندگی مدرن چگونه بر روی خونرسانی به مغز تاثیر میگذارد؟
سبک زندگی مدرن تاثیرات مخرب زیادی بر روی گردش خون میگذارد. طبق بررسیهای انجام شده بر روی میلیونها بزرگسال، بی تحرکی یا به اندازه کشیدن سیگار برای سلامت خطرناک است.
نشستن برای مدت طولانی با بروز مشکلاتی از جمله تجمع چربی زیاد در بدن و افزایش فشار خون در ارتباط است که هر دو بر روی گردش خون تاثیر منفی میگذارند.
عدم تحرک جسمی بر روی گردش خون به تمام بدن تاثیر میگذارد، اما نشستن طولانی مدت پشت میز کامپیوتر با شانههای خمیده به سمت جلو به طور خاص گردش خون به مغز را محدود میکند.
قابل توجه مردانی که کروات میپوشند، حتما مطمئن شوید که کروات سفت بسته نشده باشد. بررسیها نشان داده اند که سفت بودن کروات هم میتواند بر روی رسیدن خون به مغز تاثیر بگذارد.
اگر در طول روز قهوه یا نوشیدنیهای انرژی زا مینوشید، به یاد داشته باشید که کافئین با تنگ کردن رگها گردش خون به مغز را کم میکند.
سیگار کشیدن هم یکی دیگر از عواملی است که تاثیر ناخوایندی بر خونرسانی مغز میگذارد. سیگار نه تنها خونرسانی به مغز را مختل میکند، بلکه میزان اکسیژنی که مغز میرسد را کم میکند.
اضافه وزن هم عامل دیگری است که خونرسانی به مغز را محدود میکند.
استرس مزمن مسئلهای است که بر روی سلامت تمام قسمتهای بدن و از جمله سلامت مغز تاثیر میگذارد. استرس بعث ایجاد حالت آماده باش در بدن میشود. این واکنش با ایجاد عکس العملهای فیزیولوژیک، بدن را آماده مقابله با خطر میکند. عکس العملها عبارتند از:
افزایش ضربان قلب
عدم فعالیت دستگاه گوارش
افزایش گردش خون به سمت عضلات - خون از مغز دور میشود
چه بیماریهایی باعث کاهش گردش خون به مغز میشوند؟
بیماریهای جسمی و روحی بر روی میزان گردش خون به مغز تاثیر میگذارد. اگر دچار هر یک از بیماریها و مشکلات زیر باشید، خطر عدم خونرسانی کافی به مغز در شما افزایش پیدا میکند:
بیماری قلبی
کم کاری تیروئید
دیابت
کم خونی
فشار خون غیر طبیعی
افسردگی
آسیب مغزی
رویداد استرس زا
عموما در بین مردم فشار خون بالا خطرناک در نظر گرفته میشود و همه میدانیم که خطر بروز سکته مغزی را افزایش میدهد، اما فشار خون پایین به طور کل مسئله کم اهمیتی در نظر گرفته میشود.
اما این تفکر نادرست است، زمانی که فشار خون پایین است، خون نمیتواند مسیر خود به سمت مغز را پیدا کند و این مسئله بر روی عملکرد مغز تاثیر گذاشته و خطر بروز اختلالات عصب مغزی را افزایش میدهد.
افزایش گردش خون به مغز با ورزش کردن
اگر میخواهید که خون کافی به مغزتان برسد، باید ورزش کردن را یکی از اولویتهای خود قرار دهید. ورزش کردن یکی از مهمترین اقداماتی است که میتوانید برای سلامت و عملکرد مغز انجام دهید.
هر ورزشی که از آن لذت میبرید و یا هر ورزشی که باعث میشود قلب با قدرت بیشتری خون را پمپاژ کند، برای سلامت مغز خوب است، اما به یاد داشته باشید ورزش نباید خیلی شدید و نفس گیر باشد. پیاده روی و یوگا دو گزینه بسیار خوب برای بهبود عملکرد مغز هستند.
در یوگا بهترین حالتها برای افزایش گردش خون به مغز حالتهایی هستند که در آنها سر پایینتر از بدن قرار میگیرد.
افزایش گردش خون به مغز با گوش دادن به موسیقی
گوش دادن به موسیقی مزیتهای زیادی برای شما دارد. موسیقی باعث باهوشتر شدن، افزایش خلاقیت و شادی شما میشود و تمام این تاثیرات به این دلیل است که موسیقی گردش خون به مغز را افزایش میدهد.
بررسیها نشان داده اند شرکت در کلاسهای موسیقی و حتی گوش دادن به موسیقی میتواند گردش خون به مغز را افزایش دهد، به ویژه اگر موسیقی مورد علاقه تان را گوش دهید.
تقویت مغز با یاد گیری یک زبان خارجی
یاد گیری زبان خارجی همواره به عنوان راهی برای تقویت قدرت مغز، پیشگیری از پیری مغز و حفظ قدرت ذهنی بیان شده است. مغز فراد چند زبانه بزرگتر و منسجمتر است و خون بیشتری نسبت به مغز افراد یک زبانه دریافت میکند.
خونرسانی به مغز با طب سوزنی
طب سوزنی یک روش درمانی بسیار قدیمی است که با متعادل کردن جریان انرژیهای حیاتی در بدن اثر بخشی میکند. بررسیها نشان داده اند طب سوزنی تنش عضلانی و التهاب را کاهش میدهد، تعادل بین انتقال دهندههای عصبی و هورمونها ایجاد میکند و بدون اافزایش فشار خون یا ضربان قلب، جریان خون به مغز را افزیش میدهد.
تقویت گردش خون به مغز با نور درمانی
قرار گرفتن در معرض نور گردش خون به مغز را افزایش میدهد. نور خورشید بهترین تاثیر را دارد، اما سپری کردن وقت زیادی زیر نور خورشید خطرناک است و این مسئله را حتما مد نظر بگیرید.
بهبود گردش خون به مغز با جویدن آدامس
آدامس جویدن نه تنها گردش خون به مغز را افزایش میدهد، بلکه میتواند الگوی امواج مغز را تغییر دهد و آرامش را در شما افزایش میدهد.
افزایش گردش خون به مغز با تغذیه
و بالاخره غذا که تاثیر مهمی بر روی گردش خون دارد. ادویهها و طعم دهندههایی که نه تنها غذا را خوشمزه میکنند، بلکه گردش خون به مغز را افزایش میدهند، عبارتند از:
زنجبیل
سیر
رز ماری
زرد چوبه
صدف و گوشت پرندگان منبع اسید آمینه هستند و در بهبود گردش خون بسیار موثرند. ماهی، به ویژه ماهیهای آب سرد و قزل آلا منبع اصلی امگا ۳ هستند و به بهبود گردش خون کمک میکنند.
میوههایی مانند انواع توت ها، انگورها، بادام زمینی و شکلات حاوی مواد موثری در این مورد هستند.
چغندر منبع نیترات است که یک تنظیم کننده قوی برای گردش خون است.
بررسیها نشان داده اند شکلات گردش خون را افزایش میدهد و تاثیرات آن تا چند ساعت بعد از گوارش هم با قی میماند.
نکته مهم دیگر این است که کافئین گردش خون به مغز را کم میکند، بنابراین در نوشیدن قهوه احتیاط کنید. چای کافئین کمتری دارد، میتوانید گاهی به جای قهوه چای بنوشید.
منبع: سیمرغ
ارسال نظر