عملکرد آموزش یک مهارت به دانش آموزان

دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ این مرکز در گزارشی با عنوان « عملکرد آموزش یک مهارت به دانش آموزان (موضوع ماده (6) قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش) » آورده است؛ماده (6) قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش (مصوب 1366) آموزش یک مهارت مورد نیاز جامعه به دانش آموزان نظری با رعایت اولویت های منطقه ای و شرایط بومی را وظیفه این دستگاه تعیین کرده است. با توجه به عدم اجرای این مصوبه، در ماده (19) قانون برنامه پنجم (بند «الف» جزء «6») مجدداً بر اجرای این وظیفه تأکید شد و درنهایت مهارت آموزی تمامی دانش آموزان در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مقرر گردید.

بنابراین گزارش، بررسی عملکرد این دستگاه نشان می دهد که تاکنون در راستای مهارت آموزی فعالیت هایی مانند طرح کاد، طرح خوداتکایی، درس کار و فناوری و درس کارآفرینی و تولید، برنامه بوم و طرح ایران مهارت انجام شده است، اما هیچ کدام هدف ماده (6) را محقق نکرده است. در این میان طرح کاد که قبل از تصویب این قانون اجرا می شد (از سال 1361) و در سال 1371 هم اجرای آن متوقف شد بیشترین قرابت را با اهداف این قانون نشان می دهد.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح می‌کند برای دستیابی به هدف ماده (6) برای آموزش حدود یک میلیون و 700 هزار دانش آموز متوسطه نظری در صورتی که هر دانش آموز حداقل 300 ساعت آموزش لازم برای یک شغل را دریافت نماید و با توجه به میانگین هزینه هر نفر ـ ساعت 3000 تومان، حداقل 600 میلیارد تومان اعتبار برای هر پایه مورد نیاز است. البته نیروی انسانی توانمند، تجهیزات و مواد مصرفی، مدیریت کارآمد نیز نیازهای مهم دیگر در این حوزه هستند.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با توجه به وضع موجود وزارت آموزش و پرورش از حیث اعتبارات و امکانات و شرایط موجود کشور برای اجرای این وظیفه، پیشنهاد شده است که مجلس شورای اسلامی با استفاده از نقش نظارتی خود در جهت رفع موانع تحقق این هدف اقدامات لازم را به عمل آورد، ضمن آنکه سند جامع مهارت آموزی دانش آموزان با محوریت اجرای ماده (6) قانون اهداف و با توجه به قانون نظام جامع آموزش و تربیت فنی و حرفه ای و مهارتی در وزارت آموزش و پرورش تدوین شود.

در این گزارش همچنین پیشنهاد شده است که فعالیت های موازی و فوق برنامه در این راستا تجمیع و اجرای یک مهارت محور اصلی قرار گیرد که به نظر می رسد بهترین راه حل با کمترین هزینه اجرای طرح کاد با رفع نواقص آن و در قالبی جدید متناسب با اهداف و راهکارهای سند تحول بنیادین است.

همچنین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد داده است که راهکارهای سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی از حیث امکان اجرا مورد بازبینی و نقد قرار گیرد تا برنامه هایی که امکان اجرا ندارند مشخص شوند و راهکارهای دیگری برای اجرای آنها در نظر گرفته شود، ضمن آنکه برنامه هایی که در راستای تحقق ماده (6) قانون اهداف و وظایف ارائه خواهد شد باید در برنامه درسی ملی لحاظ شود و در زمره برنامه های رسمی دوره متوسطه نظری قرار گیرد و رد پایی از آن در کارنامه تحصیلی دانش آموزان وجود داشته باشد و از این طریق بتوان ضمانتی برای اجرای آنها در نظر گرفت.