آسیا بالاتر از آمریکا و اروپا؛ بزرگ‌ترین بلوک تجاری تاریخ متولد شد

به گزارش «پارسینه»، رهبران ۱۵ کشور حوزه اقیانوس آرام پس از یک دهه مذاکره، بالاخره توافقنامه « شراکت اقتصادی فراگیر منطقه ای » (آر سی ئی پی RCEP) را امضا کردند. این توافق نزدیک به یک سوم تولیدات اقتصادی جهان را پوشش می‌دهد و گامی بلند به سوی یکپارچگی منطقه است. « فایننشال تایمز » نگاهی داشته است به ۵ نکته مهم درباره یکی از بزرگترین توافق‌های تجاری تاریخ:

«شراکت اقتصادی فراگیر منطقه ای» یکی از بزرگترین قراردادهای تجاری تاریخ است. این توافقنامه بیشتر قرارداد‌های موجود امضا شده توسط ۱۰ عضو «مجمع ملت‌های جنوب شرق آسیا» (آسه آن) را شامل می‌شود و آن‌ها را در یک قرارداد چندجانبه واحد با استرالیا، چین، ژاپن، کره جنوبی و نیوزیلند ترکیب می‌کند. برونئی، کامبوج، اندونزی، لائوس، مالزی، میانمار، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و ویتنام اعضای آسه آن هستند.

پیتر پتری، استاد مالیه بین الملل دانشگاه برندیس، می‌گوید: «از جهاتی این بزرگترین قرارداد تجارت آزاد تاریخ است. نزدیک به ۳۰ درصد جمعیت جهان را پوشش می‌دهد.»

این توافق می‌توانست از این هم بزرگ‌تر باشد، اما هند در سال ۲۰۱۹ از مذاکرات خارج شد و هنوز از بازگشت به آن خودداری می‌کند.

بر اساس برآورد‌های پتری و میشل پلامر، استاد اقتصاد بین الملل دانشگاه جانز هاپکینز، «آر سی ئی پی» ۱۸۶ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی و ۰.۲ درصد به تولید ناخالص داخلی اعضایش اضافه خواهد کرد.

ژآپن و کره جنوبی از بزرگترین برندگان این توافق خواهند بود، اما مزایای کالای ارزان به سراسر جهان خواهد رسید.

این توافقنامه تمام فصل‌های معمول یک توافق تجارت آزاد، از جمله تعرفه، مدیریت گمرکی، الزامات بهداشتی، خدمات، و سرمایه گذاری را شامل می‌شود، اما دو عنصر آن اهمیت چشمگیری دارند.

نخست، قانون اصالت است، معیاری که تعیین می‌کند یک محصول کجا تولید شده است. تمام توافقنامه‌های تجاری آسه آن قوانین اصالت متفاوتی دارند، بنابراین اگر برای نمونه یک شرکت در اندونزی دوچرخه‌ای بسازد، ممکن است بر اساس توافق تجارت آزاد با ژاپن مجاز باشد، اما برای مجاز بودن بر اساس توافق با کره جنوبی نیازمند قطعات متفاوتی است. «آر سی ئی پی» تمام این اختلافات را کنار زده است.

عنصر حیاتی دوم این است که این نخستین توافقنامه تجارت آزاد میان چین، ژاپن و کره جنوبی است. اگرچه این توافق هنوز نسبتا سطحی است، اما باز هم یک گام مهم است. پتری می‌گوید «آر سی ئی پی» به آن‌ها اجازه می‌دهد تا کاری را انجام دهند که انجامش تنها میان خودشان به لحاظ سیاسی بسیار دشوار بود.»

«آر سی ئی پی» برخلاف توافق تجاری «شراکت ترنس پاسیفیک» (تی پی پی TPP) که همپوشانی جغرافیایی با هم دارند، تا اندازه‌ای فاقد بلندپروازی است، به طوری که ۹۰ درصد تعرفه‌ها را کنار می‌گذارد در حالی که «تی پی پی» تقریبا ۱۰۰ درصد تعرفه‌ها را حذف می‌کرد. کشاورزی تا اندازه زیادی در این توافق غایب است و پوشش خدمات هم ترکیبی است. «آر سی ئی پی» برای تنظیم استاندارد‌های مشترک اقدامات اندکی صورت داده است.»

پتری می‌گوید: «نکته حیاتی درباره «آر سی ئی پی» این است که این منطقه خیلی متنوع است. کشور‌های بزرگ و کشور‌های کوچک، کشور‌های ثروتمند و کشور‌های فقیر در آن حضور دارند. قوانین در واقع تمام این منافع متنوع را در بر گرفته اند.»

خانم دِبوراه المز، دبیر اجرایی شرکت مشاوره «مرکز تجارت آسیایی» سنگاپور، هم بر این باور است که فصل مربوط به تجارت الکترونیک یک ناامیدی ویژه است. ۱۵ کشور عضو نتوانستند درباره هیچ یک از قواعد جریان فرامرزی داده‌ها یا استمهال گمرکی برای انتقال داده‌ها به توافق برسند.

با تمام اینها، بزرگترین غایب هند است . مشارکت هند به عنوان یک کشور عظیم با توافق‌های تجارت آزاد نسبتا اندک، می‌توانست به افزایش قابل توجه در تجارت منجر شود، اما دهلی نو از این هراس داشت که تولیدات کارخانه ایش توسط رقبای ارزان قیمت چینی به زیر کشیده شوند.

با این وجود انتظار می‌رود این توافق مقرراتی را در بر بگیرد که هند برای پیوستن مدنظر دارد.

یک انتقاد معمول به «آر سی ئی پی» اندازه مسلط چین در آن است که با خروج هند این ترس بیشتر هم شد. این توافق به چین قدرت زیادی جهت تنظیم استاندارد‌ها برای تجارت منطقه‌ای می‌دهد و اگر پکن بخواهد از این قدرت استفاده کند، به همان نسبت قدرت نرمش افزایش خواهد یافت.

ایالات متحده پس از خروج دونالد ترامپ از «شراکت ترنس پاسیفیک»، خارج از هر دو گروه تجاری اصلی در آسیا قرار گرفته است. این بدان معنا است که زمانی که آسیا مشغول تنظیم قواعد تجاری خودش است، نه ایالات متحده و اتحادیه اروپا ، ابرقدرت‌های سنتی تجارت جهانی، هیچ صدایی در آن نخواهند داشت.

مدتی زمان خواهد برد تا «آر سی ئی پی» تصویب شود و حتی بیشتر از آن برای اجرایی شدن برخی مقررات تعرفه‌ای زمان سپری خواهد شد. با این وجود این توافق احتمالا آینده تجارت در آسیا را شکل خواهد داد. پروفسور پتری می‌گوید: «توافقنامه‌های آسه آن می‌تواند طی زمان بهبود پیدا کند. فرآیند اغلب آهسته است، اما این پایان آن نیست.»

یکی از اثرات چشمگیر این توافق هم می‌تواند این باشد که چین، ژاپن و کره جنوبی مذاکراتشان برای مواقتنامه تجارت آزاد را سرعت ببخشند. با در نظر گرفتن این که هر سه کشور در زمینه تولید و فناوری قدرتمند هستند، این یک تحول عمده برای تجارت جهانی خواهد بود.

با این وجود بزرگ‌ترین پیامد این خودهد بود که آسیا نخستین گام را به عنوان یک منطقه تجاری منسجم، همچون اروپا یا آمریکای شمالی، برداشته است.

خانم المز می‌گوید: «آسیا یکپارچه است، اما با هدف رساندن کالا به دیگر بازارها. آر سی ئی پی این را تغییر می‌دهد.»