چه کنیم تا به بیماری‌های رایج والدین دچار نشویم؟

این احتمال وجود دارد که همه ما با استعداد ژنتیکی نسبت به بیماری‌های معینی متولد شویم، اما این به معنای ابتلای قطعی به این بیماری‌ها نیست.

استعداد ژنتیکی ابتلا به بیماری‌ها را می‌توان به یک اسلحه تشبیه کرد که عوامل سبک زندگی مانند ماشه آن است. برخی از عوامل را می‌توانیم کنترل کنیم و برخی دیگر را نه.

به هر ترتیب شاید این پرسش برای شما هم پیش آمده باشد که اگر مادرتان بیماری معینی داشته باشد، چقدر احتمال دارد که شما نیز از نظر ژنتیکی به آن بیماری مبتلا شوید و چه کار می‌توان کرد تا از این بیماری‌ها پرهیز کنید؟

سرطان سینه: اگرچه در برخی از خانواده‌ها افزایش خطر سرطان سینه ممکن است ارثی باشد، اما تعداد کمی از موارد این سرطان به سابقه خانوادگی مربوطند. حدود ۷۰ درصد زنانی که به سرطان سینه مبتلا می‌شوند، دست کم تا جایی که خودشان اطلاع دارند، هیچ گاه سابقه خانوادگی این بیماری را نداشته اند. ۳۰ درصد بقیه زنان مبتلا به سرطان سینه دست کم یک نفر را در بستگان شان: مادر، خاله یا خواهر مبتلا داشته اند.

خطر ابتلای شما به سرطان سینه در صورتی که مادرتان به این بیماری مبتلا شده باشد، به طور تقریبی دو برابر می‌شود. در میان این گروه زنان برخی از آن‌ها حتی سابقه خانوادگی قوی تری دارند. همچنین ممکن است استعدادژنتیکی برای سرطان سینه را از طرف پدری به ارث ببرید. با این حال هنگامی که حتی مطمئن نیستید که ژن‌های بیماری زا را دارید یا نه، می‌توان خطر سرطان سینه را با گام‌های زیر به حداقل رساند.

حذف هورمون درمانی جایگزین: ثابت شده است که درمان جایگزینی هورمونی پس از یائسگی خطر سرطان سینه را می‌افزاید، بنابراین زنانی که سابقه خانوادگی سرطان سینه دارند باید در مورد دریافت این درمان باید بسیار محتاط باشند.

بارداری: به دنیا آوردن اولین نوزاد پیش از ۳۰ سالگی خطر سرطان سینه را کاهش می‌دهد و شیر دادن از سینه نیز هم همین اثر را دارد.

کنترل وزن: حفظ یک وزن سالم به کاهش خطری بسیاری از سرطان‌ها از جمله سرطان سینه کمک می‌کند.

ترکیبی از اصلاح سبک زندگی و مراقبت و هشیاری بیشتر می‌تواند به بهترین وجه از زنانی که نگران به ارث رسیدن سرطان سینه از مادرشان هستند، محافظت کند.

پوکی استخوان: به اندازه سرطان سینه زمینه ژنتیکی قوی ندارد، اما در این مورد عوامل خانوادگی وجود دارند که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

اگر مادرتان سابقه شکستگی لگن داشته یا با افزایش سن استخوان‌های او تحلیل رفته اند، کار‌هایی را می‌توانید انجام دهید تا به سرنوشت او گرفتار نشوید.

اطمینان حاصل کنید که مقدار کافی کلسیم و ویتامین دی یا از طریق رژیم غذایی یا از طریق مکمل‌ها دریافت می‌کنید. پرهیز از سیگار کشیدن و انجام ورزش‌های تحمیل کننده وزن را فراموش نکنید.

برای همه زنان ۶۵ ساله و بالاتر و زنانی که در سنین یائسگی که عوامل خطرساز برای پوکی استخوان را دارند، انجام تراکم سنجی پایه‌ای استخوان توصیه می‌شود.

بیماری‌های خودایمنی: بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید و بیماری تیروئیدی در زنان شایع ترند و در این مورد نیز معمولا سابقه خانوادگی وجود دارد. خبر بد این است که کار چندانی برای پیشگیری از بسیاری بیماری‌های خودایمنی وخیم مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس نمی‌توان انجام داد. اما آگاه بودن از احتمال خطر بیشتر دچار شدن به این بیماری‌ها به شما امکان خواهد که تا مراقب باشید و درمان آن‌ها در ابتدایی‌ترین مراحل آن شروع کنید.

برای مثال یک مشکل بزرگ در آرتریت روماتوئید این است که این بیماری مفاصل را تخریب می‌کند. هنگامی که مفاصل تخریب شدند، بازگرداندن آن به حالت طبیعی و ترمیم آن‌ها کار سختی است. اگر التهاب ناشی از بیماری در مراحل بسیار ابتدایی آن تحت کنترل درآید، به حفظ ساختار و کارکرد استخوان تا حداکثر زمان ممکن کمک خواهد شد. اگر می‌دانید در معرض یکی از بیماری‌های خود ایمنی هستید، از لحاظ بروز نشانه‌های و علائم آن‌ها مراقب خود باشید.

همین مسئله در مورد بیماری‌های خودایمنی قابل درمان‌تر مانند بیماری تیروئیدی هم صادق است.

افسردگی: در بیماری‌های روانی، هر چه شدت اختلال بیشتر باشد، با احتمال بیشتری یک زمینه ژنتیکی برای آن وجود دارد. اگر مادر، خاله یا خواهرتان دوره‌ای از افسردگی را گذرانده است، باید در مورد وضع بهداشت روانی تان بیشتر مراقب باشید، همان طور که مراقب بیماری‌های جسمی مانند سرطان سینه یا پوکی استخوان هستید.

اگر افسردگی ملایمی در شما ظاهر شده است یا دچار ناتوانی بیشتری شده اید، دلیل وجود ندارد که این مسیر را به تنهایی طی کنید. درمان‌های بسیاری خوبی وجود دارند که با کمک آن‌ها می‌توانید زندگی را به خوبی بگذرانید.