راهکارهای ساده برای کنترل حملات نقرس

نقرس نوعی التهاب مفصل است که حدود ۲ درصد مردم به خصوص آقایان را درگیر می‌کند. در واقع تمام مفاصل در خطر ابتلا هستند اما در اغلب موارد، مفصل انتهای انگشت بزرگ پا درگیر می‌شود؛ در این صورت مفصل قرمز و متورم و دردناک می‌شود.

این بیماری از افزایش غیرعادی میزان اسید اوریک خون بروز پبدا می‌کند. اسید اوریک یکی از ضایعاتی است که در جریان متابولیسم بدن به طور طبیعی تولید می‌شود و میزان زیاد آن به مرور به شکل کریستال‌هایی در بین مفاصل تجمع پیدا می‌کنند و واکنش‌های التهابی نشان می‌دهند.

افراد مبتلا به این بیماری باید بیش از پیش مراقب تغذیه خود باشند. لازم است در مرحله اول به فکر کاهش مواد غذایی سرشار از پورین ( بازهای آلی) بوده و حساسیت سلول‌ها به انسولین را بهبود دهند. باید گفت که داشتن رژیم غذایی فاقد پورین نمی‌تواند درمان نقرس باشد اما در کنترل حملات آن نقش مهمی دارد. در این گزارش توصیه‌هایی برای کنترل و کاهش حملات نقرس ارائه می‌دهیم.

رسیدن به وزن مناسب

چاقی جزو عوامل خطرساز ابتلا به نقرس است. کاهش وزن در افراد چاق می‌تواند به کاهش حملات نقرس کمک زیادی کند اما گرسنگی کشیدن و استفاده از رژیم‌های لاغری سخت گیرانه و پرپروتئین را توصیه نمی‌شود. علاوه بر این باید از لاغری سریع نیز پرهیز کرد زیرا همه این عوامل باعث افزایش اسیداوریک شده و در نهایت خطر بروز حملات نقرس بیشتر می‌شود.

کاهش دریافت کالری، کاهش میزان غذا و همچنین کاهش مواد غذایی سرشار از قند‌های ساده برای کاهش وزن و بهبود حساسیت سلول‌ها به انسولین ضروری است. به این نکته توجه داشته باشید که میزان فعالیت‌های بدنی را نیز افزایش دهید تا زودتر به هدف خود برسید.

کاهش مصرف مواد غذایی سرشار از پورین

البته لازم نیست مصرف مواد غذایی حاوی پورین را به طور کامل حذف کنید. در حالت کلی گوشت‌های قرمز، الکل، ماهی‌ و غذا‌های دریایی باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری نقرس می‌شوند. توصیه می‌شود مصرف گوشت قرمز، گوشت پرندگان و ماهی را به حدود ۱۲۰ تا ۱۸۰ گرم در روز کاهش دهید.

بهتر است از مصرف نوشیدنی‌های گازدار یا آبمیوه‌های صنعتی بپرهیزید. این ترکیب حاوی فروکتوز بالاست که در کمپوت ها، دسر‌های حاضری، ماست‌های معطر و شیرین، انواع شیرینیجات و شیرمال و غلات صبحانه و برخی چاشنی‌ها مانند کچاپ، مربا‌ها و ژله‌ها وجود دارد.

از بین مواد غذایی حاوی بیشترین میزان پورین؛ می‌توان به دل و قلوه، میگو، عصاره‌ گوشت، جگر و ماهی ساردین اشاره کرد. مارچوبه، قارچ ها، گل کلم، اسفناج، آرد جوی دوسر، حبوباتی مانند عدس، لوبیاها، نان و غلات کامل، نخودفرنگی، ماهی آب‌های سرد، سبوس و جوانه‌ی گندم، گوشت گاو و گوساله، گوشت پرنده‌ها مانند مرغ و بوقلمون نیز جزو مواد غذایی هستند که میزان پورین آن‌ها متوسط است.

علاوه بر این‌ها نوشیدنی‌هایی مانند چای، قهوه، نوشیدنی‌های گازدار، پنیر، میوه‌ها و آب میوه ها، بادام، شیر، تخم مرغ، قند، شربت و آبنبات‌ها نیز حاوی میزان کمی پورین هستند که باید در گنجاندن آن‌ها در برنامه غذایی دقت داشت.

به این نکته دقت داشته باشید که نیازی به حذف کامل این مواد غذایی نیست. لازم است که با نظر پزشک برنامه ریزی کرده و به طور محدودی از این مواد غذایی استفاده کنید.

کاهش مصرف مواد غذایی حاوی چربی‌های اشباع شده

چربی‌های اشباع شده قدرت بدن برای دفع اسیداوریک را کاهش می‌دهند. مصرف غذا‌های سنگین و حاوی چربی زیاد باعث افزایش خطر چاقی می‌شود که به خودی خود خطر حملات نقرس را افزایش می‌دهد. برای مقابله با این حملات لازم است که جایگزین‌های غذایی را دریابید. می‌توانید به جای گوشت‌های قرمز پرچرب از قسمت سفید و سینه بدون پوست مرغ، عدس، نخود و گوشت‌های کم چرب، آن هم به میزان کم استفاده کنید.

همچنین به جای پنیر‌های پرچرب از پنیر‌های کم چرب یا پنیر سویا آن هم با حفظ تعادل مصرف کنید. روغن زیتون و روغن کانولا و روغن کتان را جایگزین کره، روعن نارگیل و روغن پالم کنید. شیر کم چرب، خامه سویا، نوشیدنی سویا، شیر برنج و شیر بادام جایگزین شیر و خامه شوند. کافی است با پزشک خود مشورت کنید و به جای حذف کامل مواد غذایی از جایگزین‌های مناسب استفاده کنید.

تامین آب بدن را جدی بگیرید

نوشیدن آب کافی به کاهش حملات نقرس کمک می‌کند. توصیه می‌کنیم روزانه حداقل دو لیتر آب بنوشید. چون کاهش آب بدن یکی از عوامل افزایش خطر بروز حملات نقرس است. افزایش آب مصرفی می‌تواند باعث تسریع دفع اسید اوریک شود. در صورت ابتلا به نقرس قطع کامل مصرف قهوه توصیه نمی‌شود. چون به عقیده برخی متخصصان مصرف منظم و کم قهوه به خصوص در آقایان یک تأثیر جزئی محافظتی از این بیماری دارد.

مصرف کربوهیدرات‌های ساده را محدود کنید

کربوهیدرات‌های ساده در هر نوع محصول غذایی وجود دارد. از منابع اصلی آن می‌توان به قند سفید، شکر سرخ، شربت ذرت، عسل، شیره‌ قند، مربا، ژله، کارامل‌ها، شیرینی‌جات، شکلات، غلات شیرین، بیسکوئیت‌ها، آبنبات ها، سس کچاپ، شیرکاکائو، ماست‌های میوه ای، بستنی، شیر‌های طعم دار، آب میوه ها، کمپوت و نوشابه‌ها اشاره کرد.

لازم است مصرف این مواد غذایی را تا حد امکان کاهش دهید. مصرف الکل یکی از عوامل اصلی ابتلا به نقرس است که تحت هیچ عنوان توصیه نمی شود.

کدام مواد غذایی برای کاهش حملات نقرس مفید است؟

محصولات لبنی کم چرب، سبزیجات و میوه‌ها در حد تعادل، آجیل‌ها و همچنین غلات کامل برای افراد مبتلا به نقرس خوب هستند. نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که میزان چربی اندک موجود در محصولات لبنی می‌تواند به کاهش خطر نقرس کمک کند. توصیه می‌کنیم که در طول روز میزان پروتئین، کربوهیدرات‌ها و چربی‌های دریافتی را در سه وعده‌ غذایی و میان وعده‌ها تقسیم کنید. اگر خودتان قادر به مدیریت برنامه غذایی نیستید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.

مصرف ویتامین C را افزایش دهید

نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف ویتامین C و میزان اسید اوریک در ارتباط هستند. ویتامین C می‌تواند نقش محافظتی ایجاد کند، اما مصرف مکمل این ویتامین نیاز به بررسی‌های بیشتر و توصیه‌ پزشک معالج دارد. بهتر است مصرف میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C را افزایش دهید.

از بهترین منابع این ویتامین می‌توان به فلفل دلمه‌ای قرمز، کیوی، پرتقال، انبه، بروکلی، توت فرنگی، آب گریپ فروت و آب سبزیجات اشاره کرد. البته پیشنهاد می شود مصرف سبزیجات حاوی پورین مانند مارچوبه، قارچ ها، گل کلم و اسفناج را محدودتر کنید اما برای قطع کامل مصرف هر ماده‌ غذایی با پزشک معالجتان مشورت کنید.