چرا برخی بیماری‌ها فصلی هستند؟

به نقل از اینساید ساینس، در طول دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ میلادی همزمان با شدت گرفتن همه گیری فلج اطفال در آمریکا بسیاری از والدین کودکان خود را از رفتن به استخر‌های عمومی باز می‌داشتند، زیرا تصور می‌کردند، چون همه گیری این بیماری در طول تابستان شدت می‌یابد، آب یکی از موارد انتقال این بیماری است.

تا اینکه در سال ۲۰۰۱ یک دانشمند آمریکایی اعلام کرد احتمال زیاد بسیاری از بیماری‌های عفونی با تغییرات فصول خطر ابتلا به آن‌ها افزایش می‌یابد. برای مثال، همزمان با تغییر الگوی تابش خورشید، این موضوع بر تغییرات هورمونی تاثیر گذاشته و باعث کاهش یا افزایش آسیب پذیری فرد در مقابل بیماری می‌شود.

یافته‌های محققان امروزه نشان داده است بیماری‌های حاد عفونی که به صورت سریع و کوتاه مدت منتشر می‌شوند، مانند: آنفلوانزا تابع فصول است و بیماری‌های عفونی مزمن مانند اچ آی وی (HIV) که به صورت طولانی مدت فرد را درگیر می‌کند وابستگی به فصل ندارد.

به طور سنتی تصور می‌شود بیماری‌های فصلی با شرایط محیطی نیز ارتباط دارد. برای مثال، اوج همه گیری سرخک مربوط به ماه‌های بازگشایی مدارس است که دانش آموزان به صورت متراکم در کلاس‌های درس حضور بهم می‌رسانند و ویروس توان انتقال بالایی دارد. با این حال، درباره بیماری مانند فلج اطفال نمی‌توان آن را به فصل مخصوصی مرتبط دانست.

همچنین در ابتدا تصور می‌شد کووید ۱۹ همانند ویروس آنفلوانزا در فصل پاییز و زمستان شدت یابد، در حالی که گذر زمان و جهش‌های ژنتیکی رخ داده در این ویروس (مانند دلتا) نشان داد که در فصول گرم سال نیز ویروس کرونا توانایی انتقال بالایی دارد.

چهار عامل در فصلی شدن یک همه گیری دخیل است که شامل:

۱- عوامل محیطی مانند دما و رطوبت هوا که می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی مانند آنفلوانزا شود.
۲- رفتار میزبان مانند: تراکم دانش آموزان در کلاس‌های درس که باعث گسترش سرخک می‌شود.
۳- شرایط زیست محیطی که باعث رشد بهتر عوامل بیماری زای مرتبط با بیماری وبا می‌شود.
۴- ریتم‌های بیولوژیکی فصلی که باعث آسیب پذیری بیشتر یا کمتر افراد در برابر عوامل بیماری زا می‌شود.