عراقچی: برای مقابله با تهدید کم‌آبی، باید راهبرد و رویکرد واحدی داشت

سید عباس عراقچی ، دبیر شورای راهبردی روابط خارجی در نشست «دیپلماسی آب؛ با تاکید بر تجارب آب مجازی» با تأکید بر اینکه برای مقابله با تهدید کم‌آبی، باید راهبرد و رویکرد واحدی داشته باشیم، گفت: دستگاه سیاست خارجی و تجارت خارجی ما باید موضوع آب، دیپلماسی آب و تجارت آب مجازی را به‌طورجدی در دستور کار خود قرار دهند.

وی خاطرنشان کرد: همه بر این اصل متفق هستیم که بی‌آبی برای کشور، خطری جدی است؛ این خطر تنها شامل کم‌آبی و تشنگی نیست، بلکه تهدیدی علیه پایداری سرزمینی محسوب می‌شود.

وی افزود: اگر به این تهدید توجه نشود، ممکن است ما در آینده ای نه چندان دور با کشوری مواجه باشیم که با بیابان های وسیع، شهرهای خالی از سکنه ناشی از بی‌آبی، طوفان های شن و ریزگرد، فروچاله‌های عمیق و متعدد که هر آن ممکن است شهرها و آثار تاریخی ما را ببلعد، و… دست‌به‌گریبان‌ است.

دبیر شورای راهبردی روابط خارجی با تأکید بر اینکه این خطر و تهدید جدی است و باید با آن مقابله شود، گفت: مقابله با این تهدید درازمدت است و هیچ راه‌حل فوری و سحرآمیزی برای آن وجود ندارد. سختی و مشقت و هزینه دارد و باید برای هزینه‌های آن آماده بود؛ و البته از همه مهم‌تر به یک اراده سیاسی و همه‌جانبه نیاز است.

عراقچی با اشاره به ایده سیاست ۱۰ سال ریاضت آبی، ادامه داد: این دوره هر چند سال که باشد؛ باید مورد توجه قرار گیرد و کشور حتماً باید یک دوره ریاضت آبی را طی کند تا به‌تدریج به موقعیت سابق برگردد و برای این ریاضت هم باید برنامه و راهبرد داشت.

وی گفت: ما احتیاج به سند ملی آب داریم که برنامه ۱۰ یا ۲۰ سال آینده را مشخص کند و برنامه ‌ریاضت‌هایی را که باید کشیده شود و ‌سیاست‌هایی را که باید اتخاذ شود، روشن نماید. این برنامه باید هزینه‌ها را تعریف کند و بر مبنای این چارچوب‌ها اراده ملی برای دستیابی به این اهداف ایجاد شود.

دبیر شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه یکی از سیاست‌هایی که باید در چارچوب این راهبرد کلان اتخاذ شود سیاست مدیریت «آب مجازی» است، تصریح کرد: مدیریت به معنای کاهش و افزایش آب مجازی نیست، بلکه باید همه ابعاد مربوط به آن در نظر گرفته شود. باید راهبرد و رویکرد واحدی داشته باشیم که در آن مباحث امنیت و استقلال غذایی و میزان آب مصرفی پیش‌بینی و دیده شده باشد.

عراقچی ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی را در مدیریت آب مجازی مهم دانست و ادامه داد: روابط ما با کشورها در این خصوص و تعاملاتمان و اولویت‌بندی این روابط و خوشه‌بندی آن‌ها، تعیین کالاها برای صادرات و واردات و مصرف نیاز به راهبرد کلان در حوزه تجارت آب مجازی دارد.

وی با تأکید بر اینکه باید در الگوهای مصرف جامعه نیز لازم است اصلاحات و تغییراتی صورت گیرد، اضافه کرد: برای نمونه در شرایط مطلوب آب و هوایی، کشت هر کیلو برنج ۳۴۰۰ لیتر آب می برد، درحالی‌که برای یک کیلو سیب‌زمینی تنها به ۲۰۰ لیتر آب نیاز است. از یک هکتار زمین حدودا ۲۵ تن سیب زمینی می‌توان برداشت کرد، اما از همین مساحت زمین برداشت ۴ تن برنج مقدور است. اینکه کدام کالا تولید شود و کدام وارد شو نیاز به داشتن راهبرد است.

عراقچی گفت: در چارچوب سیاست ریاضت آب، باید کالاهایی که نیاز به مصرف آب زیادی دارد از کشورهای دیگر وارد کرد. باید حتماً به راهبرد تجارت آب مجازی برسیم و در این چارچوب تکلیف نوع تولید، مصرف، واردات و صادرات کالاها را روشن کنیم.

دبیر شورای راهبردی روابط خارجی افزود: دستگاه سیاست خارجی و تجارت خارجی ما باید بحث آب، دیپلماسی آب و آب مجازی را به‌طورجدی در دستور کار خود قرار دهند و برای خود ماموریت تعریف کنند که چگونه می‌توانند در این زمینه به کشور کمک کنند. در این راستا با توجه به مؤلفه آب باید روابط خارجی ما بازنگری و بررسی شود که با توجه به سیاست آب مجازی با چه کشورهایی می‌توانیم رابطه داشته باشیم.

عراقچی با یادآوری اینکه باید فرهنگ عمومی جامعه را نسبت به موضوع آب و راه‌های مقابله با تهدید کم‌آبی ارتقا دهیم، تأکید کرد: اگر قرار است مردم ریاضتی را تحمل کنند، باید متوجه شوند دلیل آن چیست تا با آن سیاست همراهی کنند. مردم نیز به خوبی نشان داده‌اند زمانی که اعتمادشان جلب می‌شود و متوجه ضرورت‌ها می‌شوند و درباره تهدیداتی که در معرض آن قرار دارند، آگاه می‌شوند، همراهی خواهند کرد. ما شاهد این تجربه در ارتباط با همکاری برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی مربوط به شیوع کرونا بوده‌ایم.

پیش‌نشست نخستین کنفرانس ملی دیپلماسی اقتصادی ایران با عنوان «دیپلماسی آب؛ با تأکید بر تجارت آب مجازی» به میزبانی شورای راهبردی روابط خارجی و در همکاری با اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد.