تعیین تکلیف مذاکرات وین در سایه اهداف مشترک ضلع شرقی مذاکرات

از ابتدای فرآیند جدید مذاکرات وین، ضلع غربی ۱+۴ علاوه بر بکارگیری انواع تکنیک‌های رسانه‌ای و عملیات روانی برای متهم‌سازی ایران، تمام تلاش خود را برای ایجاد و تعمیق شکاف میان ایران و ضلع شرقی مذاکرات یعنی چین و روسیه نیز بکار گرفته است.

این تلاش که با اتکاء به حساسیت‌های این دو کشور در رابطه با موضوع «عدم اشاعه» و نگرانی آن‌ها در خصوص روابط میان ایران و آژانس صورت می‌گیرد، با دیپلماسی فعال و هوشمندانه کشورمان و رفع نگرانی‌های آن‌ها و آژانس تاکنون نتوانسته است مسکو و پکن را با رویکرد‌های زیاده‌خواهانه آن‌ها همراه سازد.

دروغ‌پردازی‌های سه هفته اخیر مقامات و رسانه‌های صهیونیستی درباره برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مانند آنچه در خصوص آغاز غنی‌سازی اورانیوم ۹۰ درصد مطرح شد و اتهام وقت‌کشی به ایران، نمونه‌هایی روشن از این تلاش‌ها برای تحریک حساسیت‌های چین و روسیه بود.

این در حالی است که در هر دو بخش اصلی موضوع‌های مطرح در توافق برجام و فرآیند مذاکرات اخیر، یعنی موضوع «تحریم‌ها» و «فعالیت‌های هسته‌ای» بدلیل اینکه مبنای مطالبات ایران تعهدات و حقوق مصرح در برجام است هیچ‌گونه تضاد راهبردی میان سه کشور ایران، روسیه و چین وجود ندارد که بخواهد پکن و مسکو را در مقابل ایران قرار دهد.

در موضوع «تحریم‌ها» این دو کشور خود زخم خورده سیاست‌های غیرقانونی غربی‌ها به ویژه آمریکا در استفاده از ابزار تحریم برای اعمال اراده سیاسی هستند و به شدت با وضع تحریم علیه کشور‌های دیگر مخالفند.

آن‌ها چنانچه بار‌ها طی همین مذاکرات اخیر اعلام کرده‌اند، رفع تحریم‌ها را اصلی ضروری برای حصول توافق دانسته و موضع ایران در این خصوص را کاملا تایید می‌کنند.

در موضوع «فعالیت‌های هسته‌ای» نیز، خط قرمز چین و روسیه «نظام عدم اشاعه» است که هم گزارش‌های مستمر آژانس و هم اشراف آنان به فعالیت‌های ایران، این نکته را برای آن‌ها مسجل کرده که تهران به هیچ وجه بر خلاف نظام عدم اشاعه حرکتی نکرده است و خود را ملتزم و متعهد به تعهدات پادمانی می‌داند.

از سویی؛ بسترسازی ایران برای حضور و مشارکت این دو کشور در برنامه‌های هسته‌ای ایران مانند همکاری با چینی‌ها در پروژه آب سنگین اراک یا حضور روس‌ها در نیروگاه بوشهر نیز یکی از راهبرد‌هایی است که کشورمان برای نزدیک‌تر شدن این دو کشور به برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود و افزایش اطمینان آن‌ها اتخاذ کرده است.

علاوه بر این؛ برخی تعارض‌های دیگر چین و روسیه با غربی‌ها در فضای بین‌المللی مانند آنچه در شرق اروپا و شرق آسیا در حال وقوع است، عملا حضور آن‌ها را در جبهه ایران در مذاکرات وین تقویت نموده و اهداف مشترکی را پیشِ روی سه کشور قرار داده است.

اظهارات دو روز گذشته مقامات آمریکایی مانند «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید و تاکید بر تقویت مناسبات با چین و روسیه در واقع واکنشی به هم‌سویی کامل ایران، چین و روسیه در مذاکرات وین بود که عملا بازی «تهدید-امتیازگیری» غربی‌ها علیه کشورمان را با مشکل مواجه کرده است.

بر اساس برخی اخبار تایید نشده قرار است مذاکرات ایران با ۱+۴ تا پیش از پایان سال جاری میلادی مجدد آغاز شود.

این دور از مذاکرات با توجه به توافق طرف‌های حاضر در مذاکره پیرامون گفتگو در مورد پیش‌نویس‌های هسته‌ای و رفع تحریم‌ها که مورد توافق قرار گرفته از حساسیت و پیچیدگی‌های بیشتری برخوردار است و آوردگاه وین را به میدانی واقعی برای پیشبرد اراده‌ها تبدیل خواهد کرد.

ایران، چین و روسیه با بهره‌گیری از اشتراکات قابل ملاحظه‌ای که در مورد ضرورت رفع تحریم‌ها و بازگشت کامل طرفین به برجام دارند، می‌توانند ضمن جلوگیری از زیاده‌خواهی ضلع غربی مذاکرات شرایطی را فراهم کنند که یا آمریکا و اروپا دست از لجاجت، وقت‌کشی و اصرار بر درخواست‌های فرابرجامی خود بردارند و به توافق خوب تن بدهند یا این کشور‌های بدعهد و بی‌عمل که با رفتار‌های خود برجام را به ورطه سقوط کشانده‌اند، به عنوان مقصر واقعی عدم دستیابی به توافق به جهانیان معرفی شوند.