جی دم؛ بمب‌های آمریکایی برای جنگنده‌های روسی ارتش اوکراین

بهار شیخ الاسلامی کندلوسی خبرنگار پارسینه به نقل از نیویورک تایمز، این سلاح که «مهمات حمله مستقیم مشترک» ( جی دم JDAM) نامیده می‌شود یک کیت درون خود دارد که بمب بدون هدایت ارزان قیمت را به یک سلاح بسیار دقیق و هدایت شونده با GPS تبدیل می‌کند.

دولت بایدن این هفته اعلام کرد که این تسلیحات بخشی از بسته کمک نظامی جدید ۱.۸۵ میلیارد دلاری خواهد بود که به کیف قابلیت بمباران با هدیات دقیق را می‌دهد که قبلا هرگز نداشته است.

پس از آن که بمب از ارتفاع بالا رها می‌شود، می‌تواند قبل از انفجار حدود ۱۵ مایل به سمت هدف خود حرکت کند.

جت‌های اوکراینی با تجهیزات مناسب می‌توانند به طور بالقوه چندین «جی دم» را، درست مانند هواپیما‌های جنگی ایالات متحده و ناتو، در یک مأموریت حمل کنند.

جی دم چیست؟

از نظر فنی، « جی دم » به کیتی اطلاق می‌شود که بر روی بمب‌های سری «مارک-۸۰» ارتش آمریکا پیچ می‌شود و آن را به یک سلاح هدایت شونده با «جی پی اس» تبدیل می‌کند.

سرجنگی «مارک-۸۰» که بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم ساخته شد، به گونه‌ای طراحی شد که به راحتی با انواع باله‌های دم و فیوز برای استفاده در موقعیت‌های مختلف نصب شود. در طول دهه‌ها، پیوست‌های مختلفی برای بمباران سطح پایین، و تبدیل آن‌ها به مین‌های زمینی و دریایی، و در نهایت به انواع مختلف سلاح‌های هدایت‌شونده به کار گرفته شده‌اند.

این سر جنگی به گونه‌ای ساده شده بود که در هنگام حمل توسط جت‌های مافوق صوت، نیروی کشش کمتری ایجاد کند و معمولاً در سه اندازه از ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ پوند عرضه می‌شود. با این حال، مشخص نیست که کدام مدل یا مدل‌ها در اختیار اوکراین قرار خواهند گرفت.

از زمان اولین استفاده رزمی از «جی دم»‌ها در اواخر دهه ۱۹۹۰، این سلاح بهبود یافته و قابلیت‌های جدیدی به آن اضافه شده است. این تسلیحات می‌توانند با انواع فیوز‌ها کار می‌کنند که می‌تواند انفجار بمب در بالای زمین، روی سطح یا پس از نقب زدن در زمین را کنترل کند. یک کیت به روز شده یک جفت بال به بمب اضافه کرده که پس از پرتاب باز می‌شود و به آن اجازه می‌دهد بیش از ۴۰ مایل به سمت هدف پرواز کند.

همچنین این کیت‌ها بر اساس محاسبات پنتاگون نسبتاً ارزان هستند. یک گزاره برگ (فکت شیت) نیروی دریایی آمریکا که در سال ۲۰۲۱ به‌روزرسانی شد، میانگین قیمت کیت اصلی «جی دم» را اندکی بیش از ۲۴۰۰۰ دلار نشان می‌دهد.

چرا آمریکا برای ارائه این بمب‌ها به اوکراین صبر کرد؟

برخلاف برخی از تسلیحات ارائه شده توسط ایالات متحده، مسئله مدت آموزش یا هزینه نگهداری مطرح نیست. چند مشکل اساسی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری باید حل می‌شد: کیت‌های « جی دم » برای استفاده با بمب‌های روسی ارتش اوکراین طراحی نشده بودند، جنگنده‌های روسی اوکراین نمی‌توانند بمب‌های ساخت آمریکا را حمل کنند، و همچنین رایانه‌های پرواز روسی نمی‌توانند به صورت الکترونیکی با مهمات هدایت شونده آمریکایی ارتباط برقرار کنند.

از زمانی که لهستان، یکی از اقمار سابق اتحاد جماهیر شوروی، به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی پیوست، برخی از جنگنده‌های روسی میگ-۲۹ آن برای حمل مهمات غربی تغییر کاربری داده شدند، اما این امر مستلزم جایگزینی سیستم‌های رایانه‌ای طراحی شده توسط شوروی و برخی سیم‌کشی‌ها با نمونه‌های غربی بود. برای اوکراین رویکرد سریع تری نیاز بود.

پنتاگون در مورد اینکه چگونه این کار را انجام داده است، چیزی نگفته است.

آیا مشکلات بیشتری وجود دارد؟

بله، کمی.

حمل امن بمب یک چیز است، اما مشکلات دیگری نیز وجود دارد. سیگنال الکتریکی تولید شده زمانی که خلبان دکمه پرتاب بمب را فشار می‌دهد باید به سیگنالی تبدیل شود که دستگاه‌های ساخت آمریکا آن را تشخیص دهند؛ و «جی دم» قبل از رها شدن به داده‌هایی در مورد موقعیت و سرعت هواپیما و همچنین موقعیت هدف نیاز دارد.

انواع جدیدتر محفظه و دکل‌های بمب آمریکایی راه حل‌هایی را ارائه می‌دهند. یک دکل «هوشمند» که با موشک «هارم» استفاده شد، اکنون در نیروی هوایی اوکراین در خدمت است.

چه تعداد جی دم ساخته شده است؟

بوئینگ در وب سایت خود می‌گوید که بیش از ۵۰۰ هزار کیت «جی دم» برای آمریکا و متحدانش ساخته است.

تعداد کیت‌هایی که به کیف ارسال می‌شوند به طور عمومی اعلام نشده است، اگرچه احتمالاً برای شروع « جی دم »‌های ۵۰۰ پوندی ارائه خواهند شد. این نشان دهنده افزایش قابل توجهی در قابلیت‌های مهمات هدایت دقیق اوکراین است.