تهدید تکان دهنده فیلترینگ اینترنت در برابر سلامت کودک و نوجوان ایرانی

علی علیزاده-تحریریه پارسینه | دولت‌ها و حکومت‌ها به دلایل متنوع از ابزار‌های گوناگونی برای کنترل سلامت جامعه‌ی تحت امر خود استفاده می‌کنند و تلاش می‌کنند تهدید‌هایی که به هر نحوی نظام، ساختار حکومت، قدرت، امنیت اقتصادی و اجتماعی را با خطر مواجه سازد محدود و آنرا رفع کنند.

البته که این موضوع از اختیارات یک نظام است و بنظر می‌رسد در بیشتر کشور‌ها درباره اجرای این حدود نه همه پرسی می‌شود و نه قرار است رضایت منتقدین تأمین شده و رضایت حداکثری بوجود آید.اما برای سازماندهی و مدیریت چنین برنامه‌ای بین کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه تفاوت‌های آشکاری وجود دارد که یکی از آنها، استفاده از راهنمایی جامعه شناسان و کارشناسان زبده، برای کاستن از تبعات یک تصمیمی است که ممکن است چالش‌های فراوانتری برای یک ملت بوجود آورد.

ابزاری حیاتی در دنیای امروز همچون اینترنت، قطعاً مزایا و معایبی دارد که درباره آن شاید صد‌ها صفحه نگارش هم کم باشد و نه تنها پرداختن به جزئیات آن، در این مجال نمی‌گنجد بلکه همانطور که اشاره شد، وسعت توصیف این پدیده به اندازه‌ای گسترده و پهن پیکر میباشد که هنوز هم علم بشر برای تسلط بر آن ناچیز و اندک است.در ایران همگام با سایر کشور‌ها و پیشرفت فن آوری در تمام زمینه ها، اینترنت و وجود آن بیش از پیش لازمه انجام امور روزانه بشری و تسهیل زندگی انسان‌ها شده، و این پیش نیاز به اندازه‌ای در لایه لایه زندگی مردم نفوذ کرده گویی در آینده‌ای نچندان دور هم محدود کردن آن به چیزی شبیه به رویا تبدیل خواهد شد.

اینترنت به همان اندازه که کار راه انداز است، قطعاً به شدت مخرب و آسیب زاست، همانگونه که مصرف زیاد غذا و ارضای بیش از حد غرایز هم تبدیل به اختلال و آسیب جدی خواهد شد.اما اینکه برای حفظ امنیت، تنها به محدود سازی اینترنت بسنده کنیم، نه تنها مضر بلکه در آینده بسیار فاجعه بار خواهد بود.

کارشناسان بار‌ها درباره لزوم فرهنگ سازی و استفاده صحیح از اینترنت در میان افراد جامعه هشدار داده اند و از سوی دیگر مضرات محدود سازی فضای دسترسی آزادانه به اینترنت را نکوهش کرده اند، اما متأسفانه در سال‌های اخیر مسئولان کشورمان بجای حل بنیادی مشکلات و مسائلی که نارضایتی‌ها را پدید می‌آورد، به پاک کردن صورت مسئله اهتمام ورزیده و از اساس با محدود سازی فضای اطلاع رسانی، به گمان خود تلاش کرده اند آرامش را در جامعه حاکم سازند.

منظور از دسترسی آزادنه به اینترنت البته در معنای کلی عنوان شده و لذا خالی از لطف نیست که بدانید در اغلب کشور‌ها قوانینی برای دسترسی به اینترنت از سوی کاربران و مبتنی بر سیاست‌های دولت‌ها تدوین و اجرایی می‌شود. مانند سن دسترسی به محتوای خاص تا محدود کردن دستیابی به اطلاعاتی که طبقه بندی است و یا مغایر با اصول و هنجار‌های رایج در یک فرهنگ است.اما این قوانین و نحوه محدودسازی شباهتی با آنچه در ایران ما اجرا شده ندارد و تنها چند کشور هستند که مانند ما تا این حد از دسترسی به فضای وب با محدودیت مواجه شده است.

در نتیجه چنین سیاستی، بازار داغ و وسوسه کننده استفاده از فیلتر شکن‌ها رونق می‌گیرد و آنجاست که کودک و نوجوان، هر چند ناخواسته، به محتوایی دست پیدا می‌کند که نه تنها برایش مضر، بلکه برای سلامت جامعه بسیار خطرناک است.از تبلیغات اروتیک و محرک‌های جنسی لابلای فیلترشکن‌ها تا دسترسی به فیلم و تصاویری که در کشور‌های توسعه یافته هم برای آن‌ها محدودیت در نظر گرفته شده است.فیلترینگ این روز‌ها به شدت و سرسختی اجرا می‌شود تا مردم ایران به فیسبوک، توییتر، اینستاگرام، تلگرام، یوتیوب و واتس اپ دسترسی پیدا نکنند، اما دریغ از آنکه نه تنها در آینده نزدیک دسترسی به سیگنال‌های اینترنت محدودیت پذیر نخواهد بود، بلکه فرزندان ما همین امروز هم به کمک ابزار‌های دور زدن فیلترینگ به تمامی این پلتفرم‌ها دسترسی دارند و موازی با آن به محتوای تهدید کننده و بسیار مضر!

نتیجه این سماجت در محدودیت سازی در حالیکه پیشنهاد خارق العاده و رشک برانگیز وطنی هم بر روی میز نیست و نمی‌توان افکار عمومی را علیرغم ده‌ها میلیارد هزینه سنگین، اقناع کرد، می‌شود آنچه در فردای ایران از آن بیم داریم، رخدادی که فرزندان پاک وبا استعداد کشورمان را با تهدید فزاینده روبرو خواهد کرد.آنچنان شلختگی در برنامه ریزی برای مدیریت بحران و فراهم آوردن آرامش به جان سرمایه‌های بی مثال کشورمان افتاده که اگر همین امروزم به داد آن برسیم و کاستی ها را جبران کنیم، شکی نیست که باید تبعات آنچه در گذشته بر اساس جهل و نادانی کاشته ایم، اثر به بارنشستن محصولش را به نظاره بنشینیم و تماشا کنیم.

آستانه تحمل پایین، نحوه ناهنجار احترام به محیط زیست، عدم احترام و رعایت حقوق دیگران و... از جمله مواردی است که فقدان آنرا می‌توان بوضوح دررفتار و عادات نسل کنونی کودک و نوجوان در گستره وسیعی مشاهده کرد.برای تأمین بهداشت روان و سلامت یک جامعه، تنها خانواده نیست که وظیفه تربیت و پرورش فرزندان را بر عهده دارد، بلکه این حلقه سه ضلع با مشارکت و حضور آموزش و پرورش، محیط و جامعه کامل شده و تربیت شکل می‌گیرد.

نتیجه اینکه سیاستمداران و حاکمان، نقش بسزایی در تأمین بهداشت روان و سلامت، تولید فرهنگ و سازگاری اجتماعی دارند و اگر در این مسیر ناتوان باشند، بی شک فروپاشی اجتماعی کمترین حادثه ای خواهد بود که یک کشور را تهدید خواهد کرد.