دلايل افت شاخص بورس

دنیای اقتصاد: سازمان بورس ممكن است تنها بر نحوه خرید و فروش سهام که با هدف ایجاد جریانات خاص از سوی برخی کارگزاری‌ها ایجاد می‌شود، ورود پیدا کند، اما این به آن مفهوم نیست كه نهاد ناظر به دنبال روند قیمتی و حرکت خاصی است.

گروه بورس- بازار سهام در روز گذشته سقوطي بي‌سابقه را تجربه كرد. شائبه دخالت سازمان بورس در بازار سرمايه در كنار عواملي همچون نوسانات ارزي و توقف نمادهاي پيشرو روز سه‌شنبه دستاويزي شد تا شاخص كل بورس افتي ۸/۱ درصدي را تجربه كند. در پي اين رخداد بازدهي بازار سهام در سال ۹۱ در سطح ۴۱ درصد توقف كرد تا بورس باز هم از بازارهاي غيرشفافي چون ارز و سكه عقب بماند.

اما اين شرايط بهانه پيگيري سوژه‌اي شد تا بتوان شرايط شفافي را از اوضاع بازار سهام به دست آورد.

دخالتي در كار نيست

یک مقام نظارتی در سازمان بورس و اوراق بهادار شائبه دخالت این سازمان در بازار سهام را تکذیب کرد.

مدیر اداره امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌و‌گو با خبرنگار بورس ۲۴، در سخنانی با بیان این که سازمان همواره ورود نظارتی را دنبال می‌کند، گفت: سازمان بورس و اوراق بهادار تنها بر نحوه خرید و فروش سهام که با هدف ایجاد جریانات خاص از سوی برخی کارگزاری‌ها ایجاد می‌شود، ممکن است ورود پیدا کند، اما این به آن مفهوم نیست که سازمان بورس به دنبال روند قیمتی و حرکت خاصی است.
محمودرضا خواجه نصیری ضمن بیان این مطلب در ادامه سخنان خود افزود: این شبهه به حس سهامدارانی که علاقه‌مند هستند، عوامل بیرونی را بیشتر از عوامل درونی بر روند بازار موثر بدانند، مربوط است.

وی تاکید کرد: در سازمان بورس اعتقاد داریم که رشد اقتصادی در گروی پیشروی بازار سرمایه است و تلاش می‌کنیم تا شرایط برای روند صعودی قیمت‌ها در بازار سهام ادامه داشته باشد.بر این اساس تاکید می‌کنیم که اقدامات نظارتی سازمان در جهت محافظت از سرمایه سهامداران است و هیچ منعی برای ادامه روند افزایش قیمت‌ها وجود ندارد.

وی تصریح کرد: سازمان بورس در روند منفی از حقوقی‌ها خواست تا از بازار حمایت کنند و در روند مثبت نیز در خواست عرضه سهام برای حفظ سهام شناور آزاد را داشت و این به معنی دخالت نیست، بلکه تلاش برای حمایت از سرمایه سهامداران بازار است.

او با اشاره به دستورالعمل معاملات اعتباری نیز افزود: با این دستورالعمل ریسک ناشی از نکول سرمایه‌گذاران برای بانک‌ها و کارگزاران کاهش می‌یابد و از سوی دیگر با تصویب دستورالعمل، معاملات اعتباری که برای مشتریان خاص بود در اختیار همه مشتریان قرار خواهد گرفت.

استراتژي‌هاي بورس در بازار مثبت و منفي

خواجه‌نصیری تاکید کرد: ورود سازمان بورس در جریان بازار منفی برای جذب سهامداران حقوقی و حمایت از سهام بود. همچنین در روند ممتد مثبت که قیمت‌ها در صف‌های خرید در حال افزایش بود، درخواست سازمان از حقوقی‌ها برای عرضه‌های متعادل کننده بود، به نوعی که تلاش کردیم بازارگردانان تعهدات عرضه خود را به موقع انجام دهند.

وی با اشاره به اینکه حمایت از بازار منفی و عرضه در روند مثبت به نفع حقوقی‌ها و بازار است، افزود: نظارت سازمان همواره بر ورود به موقع حقوقی‌ها در جریان‌های مثبت و منفی مستمر بوده است و کل اقدامات سازمان نیز بر همین اساس برنامه‌ریزی شده است.

این مقام مسوول‌ همچنین تاثیر دستورالعمل جدید معاملات اعتباری را نیز بر روند منفی بازار رد کرد و گفت: اجرای دستورالعمل معاملات اعتباری تا همین الان هم خیلی به تعویق افتاده بود و بیشتر از این نمی‌توانستیم در اجرای آن تعلل کنیم. ضمن این که اعتقاد داریم اجرای این دستورالعمل فرصت بسیار مناسبی برای پوشش ریسک بازار ایجاد می‌کند.

وی با بیان این که این موضوع نیز تنها از جنبه روانی تاثیر منفی داشته است، افزود: اجرای نظام‌مند دستورالعمل جدید معاملات اعتباری تاثیر قابل توجهی در افزایش حجم معاملات خواهد داشت. زیرا با تغییر قواعد مدیریت ریسک در درازمدت رشد این معاملات را شاهد خواهیم بود. بر این اساس اعتباری که تنها به صورت غیررسمی برای مشتریان خاص بود در اختیار همه مشتریان قرار خواهد گرفت.

خواجه نصیری در پاسخ به این که چرا سازمان با ادامه توقف نمادها نیز بر روند منفی اثر گذاشت؟ خاطرنشان کرد: این اقدام سازمان نیز تنها در جهت حفظ منافع سرمایه‌گذاران بود زیرا نگاهی به نمادهای متوقف نشان می‌دهد که در این شرکت‌ها قیمت و پیش‌بینی درآمدها انحراف زیادی را داشتند و بنابراین سود باید طوری تعدیل می‌شد که به نسبت معقولی با قیمت‌ها می‌رسید. اما وقتی نمادها بسته شد شرکت‌ها در دادن اطلاعات تاخیر کردند. بنابراین تنها اتفاقی که تاثیر منفی بر بازار داشت موجب افزایش عرضه در سایر نمادها شده است، طولانی شدن توقف نمادها است که به دلیل تاخیر در ارسال گزارش‌های درخواستی از این شرکت‌ها صورت گرفته است.

دفاع از توقف نمادها

وی با دفاع از توقف نمادها ادامه داد: روند بازگشایی نمادها با تکمیل و ارائه اطلاعات دنبال می‌شود و به احتمال زیاد از امروز برخی نمادهای پالایشگاهی و پتروشیمی به بازار برمی‌گردند.

خواجه‌نصیری در خصوص تغییر شرایط برای بازگشایی برخی نمادها خاطرنشان کرد: در خصوص بازگشایی نماد ذوب آهن با دامنه نوسان باز باید گفت هر‌چند پیش‌بینی درآمد هر سهم ذوب‌آهن تغییر چندانی نداشت اما ترکیب درآمدهای ذوب‌آهن تغییر قابل توجهی کرده است و به این ترتیب بخش عمده‌ای از درآمد عملیاتی ذوب به درآمد غیرعملیاتی تغییر پیدا کرده است که تاثیرگذار است.

این مقام مسوول‌ در بازار سرمایه خاطرنشان کرد: فضای اطلاعات پایه‌ای غیرشفاف در برخی از این شرکت‌ها تا جایی است که سازمان باید برای حفظ منافع سهامداران دخالت نظارتی داشته باشد و در صورت عدم اقدام از سوی سهامداران مورد سوال خواهد بود.

خواجه‌نصیری افزود: فرصت‌های خرید در بازار منفی است و به سهامداران توصیه می‌کنم تنها بر اساس تحلیل خرید و فروش کنند و تحت تاثیر روند روانی و فضای ایجاد شده در بازار قرار نگیرند. نکته مهم این است که سهامداران باید همواره با تحلیل و نه براساس شایعات و اخبار غیرواقعی اقدام به خرید سهام کنند. توصیه همیشگی به سهامداران این است که با روندها حرکت نکنند، تجربه نشان داده که سرمایه‌گذارانی که در روندهای منفی ابتدای سال به بازار سرمایه ورود کردند با سود بسیار قابل توجهی در هنگام برگشت بازار مواجه شده‌اند.

وی با اشاره به این که فرصت‌های خرید در بازار مربوط به بازار منفی است، گفت: سرمایه‌گذاران فکر نکنند که چون قیمت‌ها کاهش پیدا کرده‌اند دیگر فرصت خرید وجود ندارد. بلکه اگر اعتقاد دارند سهامی ارزنده است باید در روند منفی ورود کنند تا سهام را در قیمت‌های پایین خرید کنند.

تحليل خود را بلندمدت‌تر كنيد

در همين حال، معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان (هلدینگ گروه مالی پاسارگاد) در گفت‌و‌گو با خبرنگار دنیای اقتصاد در تحلیل خود از وضعیت بازار سرمایه طی روزهای گذشته، اظهار كرد: معمولا در تحلیل حرکت‌های بازار، تحلیل روندها با افق چند هفته منطقی‌تر از پیگیری اتفاقات یک روزه است. اما در مجموع آنچه در شکل‌گیری وضعیت هیجانی روزگذشته نقش داشت را می‌توان در دو دسته کلی عوامل خارج از بازار و عوامل درون بازار تقسیم کرد که هر یک طی چند روز بازار را تحت تاثیر قرار داده بودند.

هادي جماليان ادامه داد: از عوامل خارج از بازار یکی را شاید بتوان به عدم حصول نتیجه روشن در مذاکرات نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مقامات کشورمان و موکول شدن نتایج نهایی به برگزاری دور بعدی مذاکرات در اواخر بهمن‌ماه نسبت داد. به هر حال بازار نتایج مذاکرات گروه‌های کارشناسی دو طرف را به عنوان ورودی‌های مذاکرات در سطوح بالاتر لحاظ می‌کند.

جمالیان عامل دیگر که به نوعی مدت‌ها است تاثیرات مثبت و منفی گوناگونی بر بخش‌های مختلف بازار داشته است را مساله تحریم‌ها عنوان کرد که در لایه‌های گوناگون با ضرایب مختلف قابلیت تحلیل دارد.

وی ادامه داد: اما شاید بتوان بخشی از نگرانی بازار را به نوعی به نزدیک شدن به اعمال دورهای جدید تحریم‌هایی علیه کشورمان مرتبط دانست که زمزمه‌های اعمال آن در اوایل فوریه به گوش می‌رسد.

وی در تشریح عوامل برون زای دیگر به مساله چالش‌های اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها اشاره کرد که با دامنه وسیع ابهام صفر تا صد درصدی روبه‌رو‌ است.

معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان ادامه داد: مقامات دولتی همچنان بر اجرای کامل و بدون محدودیت فاز دوم اصرار دارند و منتقدین نیز با اشاره به چالش‌های اجرای فاز نخست به ویژه آثار جانبی تحریم‌ها بر نتایج اجرای فاز اول و نگرانی ناشی از آثار تورمی آن در سطح جامعه، خواهان توقف یا دست‌کم‌ تاخیر در اجرای فاز دوم هستند. در این دامنه گسترده از دید بازار سرمایه افزایش نرخ حامل‌های انرژی و نرخ خوراک و مواد اولیه برخی شرکت‌های تاثیر گذار در بازار با ابهام اساسی روبه‌رو‌ است. ابهام در تعیین دامنه محتمل نوسان برای متغیرهای اصلی تاثیر‌گذار بر عملکرد مالی شرکت‌ها از عوامل اصلی تاثیرگذار بر شکل‌گیری جو رکود در بازار است.

به گفته وی؛ همزمانی رکود اخیر بازار با حرکت معنادار نرخ ارز و به تبع آن بهای طلا در بازار که به نوعی رقیبان جدی جذب نقدینگی برای بازار سرمایه هستند به شکل گیری روند منفی چند روز گذشته بازار کمک اساسی کرد. به ويژه اخبار مربوط به ابهام در تداوم همکاری رییس کل بانک مرکزی که دست کم برای چند روز توانست التهاب را در بازار ارز دامن بزند.

وی همچنین از نزدیک شدن به فصل ارائه لایحه بودجه توسط دولت به مجلس و ابهام در برخی متغیرهای اساسی و تاثیرگذار بر وضعیت مالی شرکت‌ها از دیگر عواملی نام برد که معمولا در سه ماهه چهارم هر سال بازار را با چالش روبه‌رو‌ می‌سازد.

وی ادامه داد: اگر عوامل فوق را عوامل برون زا تلقی کنیم، چند عامل درون زا هم به شکل گیری روند اخیر کمک کرده است. در دو هفته گذشته برخی نمادهای پیشرو بازار به بهانه شفاف سازی و کسب اطلاعات جدید متوقف شدند. اگرچه صرف بسته شدن نماد یک شرکت برای ارائه اطلاعات جدید پدیده منفی نیست و نهاد ناظر با توجه به آیین‌نامه‌های موجود نیز می‌تواند هر زمان که احساس کرد جریان اطلاعاتی جدید و تاثیر‌گذار بر روند معاملات سهام یک شرکت را بررسي كند و زماني كه اطلاعات جدید به صورت رسمی منتشر نشده باشد از ناشر بخواهد اطلاعات با اهمیتی اگر وجود دارد ارائه کند تا همه سرمایه‌گذاران با فرصت برابر امکان بهره‌برداری داشته باشند.

جمالیان توقف نماد چند شرکت پالایشگاهی و پتروشیمی را مورد اشاره قرار داد که بازگشایی و اطلاع رسانی نیز با تاخیر چند روزه و بعضا چند هفتگی و چند ماهه، بخشی از اعتماد سرمایه‌گذاران را سلب خواهد کرد و به نوعی احساس نگرانی در مورد برخورد مشابه با سهام موجود باعث تحلیل رفتن سمت تقاضا می‌شود.

به گفته وی؛ از عوامل دیگر تاثیر گذار بر روند چند روز گذشته بازار انتشار گزارش‌های ۹ ماهه عملکرد برخی شرکت‌های تاثیر‌گذار بازار است که انتظارات تعدیل مثبت قابل توجهی در دوره نه ماهه از آنها وجود داشت که عملا محقق نشد.

تاثيرگذاري گزارش‌هاي ۹ماهه بر بازار

معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان ادامه داد: اینکه تا چه اندازه این احتیاط در ارائه گزارش بودجه، نظر هیات مدیره شرکت‌ها است یا اساسا اطلاعات ارائه شده نوعی واقع‌بینی است و یا نوعی اعمال نظر خاصی صورت گرفته است امری است که نمی توان به صورت قطعی در مورد آن اظهار‌نظر کرد، اما آنچه قطعی است اینکه بازار از این نوع گزارش‌دهی تاثیر منفی پذیرفته است.

وی در بیان آخرین عامل به برگزاری مجمع پتروشیمی پردیس اشاره کرد که در آن از تقسیم مانده سود انباشته به‌رغم تمایل سهامداران برای تقسیم کل سود انباشته پس از کسر ذخایر جلوگیری به عمل آمد که به نوعی نگرانی سرمایه‌گذاران به ویژه اشخاص حقیقی را در مورد برآورد تاثیر واقعی اجرای فاز دوم هدفمندی بر صورت‌های مالی شرکت‌ها افزایش داد.

اين كارشناس بازار سرمايه در مورد رد شائبه دخالت در بازار از سوی مقام نظارتي بازار سرمايه، عنوان کرد: به نظر من مقام نظارتی همیشه در بازار حضور دارد، چرا‌که قانون از او چنین خواسته است. اما در مورد چگونگی این حضور و نوع اعمال نظر بحث‌های فنی و تخصصی بسیار دقیقی وجود دارد که در حوصله این مصاحبه نیست.

جمالیان دخالت را داراي مفهومي پیچیده و قابل تشکیک عنوان و اضافه کرد: بستن نماد یک شرکت به نوعی مداخله در بازار است. اما قانون این اجازه را به مقام ناظر داده است. طبیعی است اگر این اعمال نظر با استانداردسازی پدیده‌ها نوعی نظام‌یافتگی را به خود نبیند، این شائبه همیشه وجود خواهد داشت.

وی اضافه کرد: همه می‌دانیم که مسوولیت انتشار اطلاعات، با هیات مدیره شرکت‌ها است. مسوولیت سازمان بورس هم نظارت بر روند افشای صحیح اطلاعات و حصول اطمینان از عدم سوءاستفاده از اطلاعات نهانی است. اگر هیات مدیره شرکت‌ها اطلاعاتی را بر مبنای نظر خودشان به سازمان ارائه کنند و سازمان از انتشار آن جلوگیری کند و خواهان اصلاحاتی در آن باشد حتما باید این رویه استاندارد‌سازی شده و تابع نظام مشخصی باشد تا شائبه دخالت شکل نگیرد.

جمالیان تصریح کرد: اگر جریان‌های معاملاتی سهام شرکت‌ها نشان از شکل‌گیری نوعی نشت اطلاعاتی در بازار دارد، سازمان بايد از هیات مدیره شرکت‌ها بخواهد اطلاع‌رسانی کنند. اما اگر در بازار بعضا مشاهده کنیم که آخرین گزارش بودجه یک شرکت در مورد میزان سود‌آوری با حداقل یا حداکثر برآوردهای بازار فاصله معناداری دارد که با محاسبات بسیار ساده قابل تشخیص است، اما نماد شرکت متوقف نشده و مدت طولانی با روند مثبت یا منفی قابل توجه همراه است تا در نهایت گزارش جدید منتشر شود. این پدیده در کنار متوقف شدن ناگهانی معاملات چند شرکت به صورت همزمان می‌تواند به نوعی مساله نظام‌مندی حضور نهاد ناظر در بازار را با ابهام روبه‌رو سازد.

وی ادامه داد: البته دستورالعمل‌های متعددی در این خصوص تهیه و تدوین شده است و سازمان هم در این راستا نسبت به چند سال قبل پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته، ولی به نظر من این فرآیندها قابلیت استاندارد‌سازی بیشتر را دارند.

وی در پیش‌بینی خود از آينده بازار و اقدامات لازم برای برگشت بازار، اظهار داشت: همه به یاد داریم که اوایل تابستان گذشته که بازار روند منفی و رکود را تجربه می‌کرد، کارگروهی برای حمایت از بازار تشکیل شد. نتیجه برگزاري چند جلسه نشست این کمیته در نهایت به راهکارهایی ختم شد که تمام آن‌ها به نوعی در تلاش برای تزریق پول به بازار خلاصه می‌شد، از جمله ایجاد امکان ارائه تسهیلات توسط بانک‌ها به سرمایه‌گذاران و راهکارهای مشابه.

نبايد نگران بازار باشيم

معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان یاد آورشد: اینجانب در مطلبی در اوایل تابستان گذشته تحت عنوان «افزایش تحلیل‌پذیری مهم‌تر از تزریق پول» به این نکته اشاره کردم که اگر بازار بتواند متغیرهای اصلی را تحلیل کند اصلا نباید نگران روند بازار باشیم. لازم نیست با بخشنامه جدیدی به تزریق پول جدید فکر کنیم. همان طور که دیدیم با شکل‌گیری اتاق مبادلات ارزی در مرداد ماه و نوعی مشروعیت‌گیری نرخ ارز غیر‌مرجع برای شرکت‌های صادراتی و امکان تحلیل بازار از دامنه سودآوری شرکت‌ها، روند بازار در ۳ ماهه سوم سال به کلی تغییر کرد بدون اینکه راهکارهای مورد اشاره کمیته مزبور هیچ یک عملی شده باشد.
وی در بیان راهکارهای اصلی اطمینان بخشی به بازار گفت: شفاف‌سازي رويه‌هاي حاکم بر تصميم گيري درباره نرخ‌گذاري بسياري از کالاها و خدماتي که به عنوان مواد اوليه يا محصولات شرکت‌هاي بورسي و فرابورسي در مراجع متعدد دولتي صورت مي‌پذيرد، از طريق تدوين نظام‌نامه‌اي جامع و با تواتر زماني از پيش تعيين شده است، يكي از راهكارهاي مهم است.

به گفته وي، تدوين مقرراتي به منظور استانداردسازي رويه‌هاي حاکم بر وضع عوارض صادراتي بر محصولات توليدي شرکت‌هاي بورسي و فرابورسي و حتي الامکان وضع معافيت‌هايي براي اين دسته از شرکت‌ها به همراه تدوين مقرراتي جامع با هدف ايجاد ثبات رويه در وضع حقوق مالکانه و عوارض دولتي در مورد شرکت‌هايي که با بخش عمومي سروکار دارند با توجه به برنامه‌هاي توسعه اقتصادي کشور؛ تسهيل فرآيند افزايش سرمايه شرکت‌هاي بورسي و فرابورسي و اصلاح رويه‌هاي نظارتي فعلي با هدف افزايش کارآيي اطلاعاتي و در عين حال تسريع فرآيند صدور مجوز افزايش سرمايه از جمله اين راهكار‌ها است.

به اعتقاد جماليان، مهم‌تر از همه در این روزها استانداردسازي رويه‌هاي شناسايي سود يا زيان تسعير نرخ ارز در شرکت‌هايي که منابع يا مصارف ارزي قابل توجهي دارند و يکسان سازي روش‌هاي تهيه گزارش بودجه شرکت‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.

وی در پایان تصریح کرد: به نظر می‌رسد روند چند روز گذشته به ویژه دیروز یک روند هیجانی بوده و نوعی بیش واکنشی به مجموعه تحولات مورد اشاره در قسمت‌های قبلی است؛ لذا انتظار می‌رود که بازار طی روزهای آینده متعادل شود.

مجموعه عوامل زمينه‌ساز

در همين حال، محمد دارستاني از كارشناسان بازار سرمايه نيز در گفت‌وگو با دنياي اقتصاد، افت بي‌سابقه بازار ديروز را وابسته به مجموعه دلايل و اقداماتي دانست كه از حدود سه هفته پيش آغاز شد و در چند روز گذشته شدت يافت.

وي با بيان اين مطلب افزود: اولين جرقه اين افت در سه هفته گذشته و توقف دسته‌جمعي نمادهاي پيشرو از جمله نماد چهار شركت پتروشيمي، دو پالايشگاهي و همچنين ذوب‌آهن اصفهان به وجود آمد و تقريبا از روز يكشنبه هفته جاري سقوط بازار تشديد شد كه در روز گذشته به اوج خود رسيد.

وي تصريح كرد: بنابراين صرفا اتفاقات دو سه روز اخير از جمله مجموعه غدير و سود تقسيمي پرديس را نمي‌توان علت اين امر دانست، بلكه مجموعه عوامل زمينه‌ساز آن بوده است.

دارستاني ادامه داد: يك عامل تاثيرگذار ديگر در اين موضوع را مي‌توان اجراي آيين‌نامه خريد اعتباري سهام توسط كارگزاران دانست؛ طبق اين آيين‌نامه فشار زيادي به كارگزاران وارد شد تا هرچه زودتر تسهيلات خود را تسويه كنند. بالطبع كارگزاران نيز با فشار بر مشتريان خود آن هم باوجود توقف ليدرهاي بازار كه تقريبا نيمي از پرتفوي بيشتر سرمايه‌گذاران را تشكيل مي‌داد، باعث فروش اجباري ديگر سهام آنها شدند كه به‌اين ترتيب بتوانند اين اعتبار دريافتي را تسويه كنند.

وي ادامه داد: اين فروش اجباري زمينه افت بازار و همچنين عدم خريد سهام جديد باعث تشديد اين سقوط شد. اين كارشناس بازار سرمايه يكي ديگر از عوامل موثر در ريزش شاخص را اعلام گزارش‌هاي ۹ماهه شركت‌ها دانست و گفت: انتظار مي‌رفت شركت‌هاي بزرگ بورسي از جمله فولاد مباركه، نفت و گاز پارسيان، فرآوري مواد معدني يا صبانور كه پوشش‌هاي ۹ماهه مناسبي نيز داشتند به تعديل مثبت EPS خود اقدام كنند، اما هيچ تعديل مثبتي در اين گزارش‌ها به چشم نخورد و در واقع تمامي اين شركت‌ها گزارش‌هاي خود را با احتياط توام با ترس اعلام كردند.

دارستاني ادامه داد: در واقع اين ترس و احتياط به بازار نيز منتقل شد و زمينه افت بيشتر بازار شد.

دارستاني خاطرنشان كرد: افزون بر اين نوسانات شديد ارزي و جذاب شدن بازار ارز و سكه كه از سه، چهار هفته پيش آغاز شده بود نيز به اين افت دامن زد و چنانچه اين افزايش نرخ ارز تداوم يافت خروج نقدينگي از بورس به سمت اين بازار بيشتر مي‌شود و بالطبع افت بيشتري در انتظار بازار سرمايه خواهد بود.

شرايط خوبي در پيش است

اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه اظهاراتش آينده بازار را مثبت دانست و گفت: با توجه به مسائل اقتصادي و سياسي پيش‌رو، از جمله انتخابات رياست جمهوري، در ميان‌مدت و بلندمدت وضعيت مطلوب و مثبتي در انتظار بورس خواهد بود.

دارستاني ادامه داد: در حال حاضر مبناي فروش و سودآوري يكسري شركت‌هاي بورسي براساس ارز مبادلاتي راه‌اندازي شده و به‌اين ترتيب اين شركت‌ها حداقل تا پايان سال آينده وضعيت مثبتي خواهند داشت.
وي ادامه داد: همچنين تعدادي ديگر از صنايع از جمله شكر، سيمان و حفاري با ارز ۱۲۲۶ تومان سروكار دارند و چون اين رقم با توجه به قيمت واقعي نرخ ارز مبناي درستي براي بررسي عملكرد آنها نيست اين شركت‌ها نيز با اصلاح نرخ وضعيت مطلوبي خواهند داشت.

چه بايد كرد؟

دارستاني در انتهاي اظهاراتش تنها راه برگشت بازار در كوتاه‌مدت را برگزاري جلسه هم‌انديشي مديران سازمان با مديران حقوقي شركت‌ها دانست و گفت: مسوولان سازمان بورس مي‌توانند يك جلسه هم‌انديشي با بازيگران حقوقي صنايع بزرگ از جمله پتروشيمي‌ها و معدني‌ها برگزار كنند تا در كوتاه‌مدت باعث برگشت بازار در جهت مثبت شود.

فرار اعتماد از بازار سرمايه

يك تحليلگر بازار سرمايه درباره شرايط روز گذشته بورس به خبرنگار دنياي اقتصاد گفت: دليل اصلي اين رويداد فرار اعتماد از بازار سرمايه است، اعتمادي كه براي جلب آن در اواخر تابستان، شاهد تشكيل جلسات متعدد مقامات بلندپايه و تزريق نقدينگي به بازار بوديم.

اميرعلي اميرباقري افزود: از سوي ديگر نقش سهامداران عمده و حقوقي و نهادهاي سرمايه‌گذاري در بازار روز گذشته قدري با چالش روبه‌رو شد، زيرا تشكيل صفوف فروش در ابتداي ساعت شروع به كار بازار به صورت تلويحي دعوتي از نهادهاي سرمايه‌گذاري در جهت متعادل كردن بازار بود اما ورود اين نهادها در پايان زمان معاملات بازار، از كشمكش احتمالي ميان اين نهادها و ناظر حكايت داشت.

اين تحليلگر بازار درباره شايعات مربوط به دخالت مقام نظارتي در بازار سرمايه گفت: اخباري كه از چند شركت كارگزاري و سرمايه‌گذاري مبني بر تماس ناظر با آنها به منظور عدم حمايت از سهام و زير‌مجموعه‌ها به گوش مي‌رسد، حكايت از تماس با آنها نه تنها در روز گذشته بلكه طي چند هفته اخير دارد، ضمن اينكه تشكيل صف‌هاي فروش در ابتداي زمان معاملات و تجميع اين صفوف در پايان زمان معاملات (نه در حين انجام معاملات بازار) علامتي دال بر نبود ثبات رويه در قواعد بورسي است كه اين امر بر ريسك بازار مي‌افزايد.امير باقري درباره نقش گزارش‌هاي ۹ ماهه شركت‌ها در منفي شدن بازار تاكيد كرد: اين گزارش‌ها در حالي در ضعيف‌ترين شكل ممكن ارائه شدند كه شركت‌ها مي‌توانستند با شناسايي سود واقعي بيشتر، خود را بيشتر با واقعيات امروزه اقتصاد كشور تطبيق دهند. نمونه اين موضوع، نرخ تسعير ارز در پاره‌اي از گزارش‌ها است. ضمن اينكه ارائه گزارش‌هاي ۹ ماهه در ضعيف‌ترين و محافظه‌كارانه‌ترين حالت، شائبه مداخله و فشار نهاد بالادستي را برمي‌انگيزد.اين تحليلگر بازار سرمايه درباره تاثير نوسانات شديد ارزي بر بازار سرمايه توضيح داد: بازارهاي موازي بر يكديگر تاثير متقابل دارند و در عين حال هم علت يكديگر هستند و هم معلول هم. در شرايطي كه بازدهي بورس از بازارهاي موازي غيرتوليدي و دلالي پيشي گرفته بود، به ناگاه بستن نمادهاي پيشرو بازار سرمايه ترمز اين بازار را كشيد.

سرمايه‌گذاران به بورس وفادارند

وي ادامه داد: هرچند براساس اصل اقتصاد، جريان سرمايه به گونه‌اي است كه فرصت‌هاي آربيتراژي را از بين مي‌برد و سرمايه به فضايي با بازدهي بالاتر كوچ مي‌كند، اما سرمايه‌گذاران بورس‌ها وفاداري خود را طي سال‌ها اثبات كرده‌اند.

امير باقري خاطرنشان كرد: تشكيل صف‌هاي فروش به دليل خروج از بازار و ورود به بازارهاي ارز و سكه نبود، بلكه تشكيل فضاي ناامن به وجود آمده، ناشي از اقتصاد دستوري و دوري از بدنه بازار آزاد است كه باعث نگراني سرمايه‌گذاران و خروج آنها شده است.امير باقري درباره چشم‌انداز آتي بازار سرمايه كشور گفت: با توجه به طرح‌هاي توسعه شركت‌ها و نيز رشد درآمدهاي ارزي و به تبع آن، افزايش حاشيه سود، آينده روشني در انتظار اين بازار است، مشروط بر اينكه بازار متحمل ريسك‌هاي خارج از بازار نشود. وي تاكيد كرد: ظرافت اين بازار در نقدشوندگي آن است كه بازارهاي موازي اين قابليت را ندارند.

همچنين از بعد فرهنگ سهامداري، سهامداران در توليد و رشد اقتصادي سهيم مي‌شوند كه منجر به اعتلاي كشور مي‌شود، پس چه بهتر كه حجم سرمايه وارد اين بازار شود نه بازارهاي موازي كه اين نكته‌اي است كه گويا در ميان سياست‌گذاران مغفول مانده است.

وي درخصوص اقدامات لازم براي برگشت بازار گفت: برگشت بازار مصادف با برگشت اعتماد به بازار خواهد بود و لازمه برگشت اعتماد، قواعد باثبات است. در بازار آزاد، دست نامرئي آدام اسميت، هدايت‌كننده بازار است، دستي كه بازار سرمايه ما را با توجه به پتانسيل‌هاي تجميع شده در آن به افق‌هاي طلايي خواهد برد.

امير باقري در پايان تصريح كرد: بازار، مكانيزم خود را پيدا مي‌كند و نيازي به مكانيزم اضافي و پتانسيل خارجي ندارد.

انتظار فشارهاي تورمي و ابهامات سياسي

دراين حال، یک کارشناس ارشد بازار سرمایه نيز در اين باره گفت: ریزش چند روز اخیر شاخص بورس و قیمت سهام شرکت‌ها از حبابی بودن بازار نبوده و دو عامل بیرونی در آن نقش دارد.

شاهین شایان‌آرانی در گفت‌وگو با فارس، در رابطه با وضعیت اخیر بازار سهام اظهار كرد: با توجه به متغیرهای حاکم بر بازار سرمایه، این ریزش‌ها به دلیل حبابی بودن بازار سهام نیست و نمی‌توان این روند را به حبابی بودن چند وقت گذشته ربط داد.

وی افزود: ترکیدن حباب قیمت‌ها در همه بازارهای سهام هنگامی رخ می‌دهد که قیمت بيشتر شرکت‌ها بدون دلیل رشد فزاینده‌ای از ازرش ذاتی کرده و بدون هیچ اتفاق خاصی هم با سقوط قیمت مواجه شوند. بنابراین می‌توان گفت روند روزهای اخیر بازار سهام ناشی از لزوم اصلاح قیمت‌ها و نقش دو عامل در آن است.

این کارشناس ارشد بازارهای مالی جهانی ادامه داد: طبق بررسی‌ به عمل آمده از شرایط حاکم بر اقتصاد کشور، نخستین عامل موثر بر بازار سرمایه ناشی از انتظارات فشارهای تورمی به دلیل احتمال اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها است.

شایان‌آرانی افزود: عامل دیگر هم برخی مسائل سیاسی مربوط است. به همین دلیل بيشتر فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران تصور مبهمی از آینده اقتصاد کشور و حداقل ۶ ماه آینده دارند که نتیجه کوتاه‌مدت آن، رشد ارز و سکه است.

وی در بخش دیگری از اظهارات خود در رابطه با مواضع برخی سهامداران حقیقی و اعتراض آنها به رفتار سلیقه‌ای مسوولان‌ سازمان بورس هم گفت: واقعیت این است که مدیریت بورس و بازار سرمایه با توجه به همه فراز و نشیب‌هایی که از سال ۸۴ تاکنون طی کرده، به درجه مطلوبی از دانش و تجربه رسیده و براساس قوانین موجود می‌تواند از ابزارهایی برای محدود کردن رشد شتابان قیمت‌ها استفاده کند.شایان‌آرانی خاطرنشان کرد: در همه بورس‌های دنیا حتی بورس لندن هنگامی که قیمت سهام شرکتی بی‌دلیل رشد می‌کند، مسوولان‌ می‌توانند با توقف نماد خواهان ارائه اطلاعات جدید و انعکاس آن به بازار باشند، اما نمی‌توانند مانع از خرید و فروش کارگزاران و سرمایه‌گذاران شوند. وی افزود: با این همه سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر باید از مکانیزم‌ها و روش‌هایی استفاده کند که با تکیه بر قوانین موجود، قادر به کنترل کردن انگیزه‌ها باشد، نه اینکه به سمتی حرکت کند كه در آن سهامداران در مورد دست‌کاری در قیمت‌ها ادعاهای بی منطقی کنند.