اقلیم کردستان عراق میتواند «پلنگ ایرانی» را حفظ کند؟
پارسینه: پلنگ ایرانی از جمله گونه های در معرض انقراضی است. زیستگاه های این جانور در کردستان عراق در حال نابودی اند، اما نهادهای محیط زیستی تلاش می کنند تا با ایجاد پارک ملی، زندگی این حیوان زیبا را نجات دهند.
به گزارش «پارسینه»، پلنگ ایرانی که بزرگترین گونه پلنگ است، از جمله جانورانی است که به دلیل از بین رفتن زیستگاه و شکار توسط انسان، در خطر انقراض قرار دارد.
کوهستان «پیره مگرون» در اقلیم کردستان عراق و جنگل بلوط باستانی آن یکی از آخرین پناهگاههای این حیوان زیبا است.
تا دهه ۱۹۸۰ میلادی جنگلهای بلوط دامنه این کوهستان را پوشانده بودند و پلنگ ایرانی هم به طور معمول توسط شکارچیان دیده میشد، اما قطع غیرقانونی درختان و آتش سوزی موجب شده است تا بین سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۸ بیش از ۸۹۰ هزار هکتار از این جنگلها از بین بروند. به همین ترتیب، جمعیت پلنگ ایرانی هم در سراسر جهان به ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ قلاده کاهش پیدا کرده است.
هانا رضا، زیست شناس عضو «طبیعت عراق» که سازمانی برای حفظ جانداران است، به گاردین میگوید: «درخت بلوط یک گونه ارزشمند در کردستان عراق است. اگر زدودن جنگلهای بلوط ادامه پیدا کند، ادامه حیات پلنگ ایرانی هم ناپایدار خواهد شد.»
در کنار پلنگ ایران، دست کم ۳۱ گونه پرنده در کردستان عراق هم با خطر انقراض مواجهند. حیوانات دیگری همچون گوزن زرد ایرانی و شیر آسیایی هم پیش از این در منطقه منقرض شده اند.
رضا میگوید: «هر سال که باز میگردم درختهای کمتری را میبینم و این تنها مربوط به یک کوه نیست، و نابودی جنگلهای بلوط بومی در سراسر کردستان عراق در حال سرعت گرفتن است.»
مهمترین عامل موج نابودی جنگلها در این منطقه، بحران اقتصادی است. کردستان عراق که ۸۰ درصد درآمد حکومت خودگردان را از منابع نفت و گاز تامین میکند، درگیر بدهیهای فزآیندهای است. مشکلات مالی با شیوع ویروس کرونا و کاهش جهانی قیمت نفت بدتر هم شده است.
دلیوا عبدالله، شهردار «قره داغ» است و در نزدیکی سلسله کوههای قره داغ در اقلیم کردستان زندگی میکند. این کوهستان یکی از معدود جاهایی است که عکس پلنگ ایرانی در آن ضبط شده است.
کوهستان «پیره مگرون» در اقلیم کردستان عراق و جنگل بلوط باستانی آن یکی از آخرین پناهگاههای این حیوان زیبا است.
تا دهه ۱۹۸۰ میلادی جنگلهای بلوط دامنه این کوهستان را پوشانده بودند و پلنگ ایرانی هم به طور معمول توسط شکارچیان دیده میشد، اما قطع غیرقانونی درختان و آتش سوزی موجب شده است تا بین سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۸ بیش از ۸۹۰ هزار هکتار از این جنگلها از بین بروند. به همین ترتیب، جمعیت پلنگ ایرانی هم در سراسر جهان به ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ قلاده کاهش پیدا کرده است.
هانا رضا، زیست شناس عضو «طبیعت عراق» که سازمانی برای حفظ جانداران است، به گاردین میگوید: «درخت بلوط یک گونه ارزشمند در کردستان عراق است. اگر زدودن جنگلهای بلوط ادامه پیدا کند، ادامه حیات پلنگ ایرانی هم ناپایدار خواهد شد.»
در کنار پلنگ ایران، دست کم ۳۱ گونه پرنده در کردستان عراق هم با خطر انقراض مواجهند. حیوانات دیگری همچون گوزن زرد ایرانی و شیر آسیایی هم پیش از این در منطقه منقرض شده اند.
رضا میگوید: «هر سال که باز میگردم درختهای کمتری را میبینم و این تنها مربوط به یک کوه نیست، و نابودی جنگلهای بلوط بومی در سراسر کردستان عراق در حال سرعت گرفتن است.»
مهمترین عامل موج نابودی جنگلها در این منطقه، بحران اقتصادی است. کردستان عراق که ۸۰ درصد درآمد حکومت خودگردان را از منابع نفت و گاز تامین میکند، درگیر بدهیهای فزآیندهای است. مشکلات مالی با شیوع ویروس کرونا و کاهش جهانی قیمت نفت بدتر هم شده است.
دلیوا عبدالله، شهردار «قره داغ» است و در نزدیکی سلسله کوههای قره داغ در اقلیم کردستان زندگی میکند. این کوهستان یکی از معدود جاهایی است که عکس پلنگ ایرانی در آن ضبط شده است.
عبدالله میگوید بسیاری از افرادی که در این شهر زندگی میکنند برای آشپزی و گرم کردن خانه درختان را قطع میکنند. نه عبدالله و نه جنگلبانی که مسئول جلوگیری از قطع غیرقانونی درختان هستند از انتهای ماه آوریل تا کنون حقوقی از اقلیم کردستان دریافت نکرده اند.
کمبود منابع مالی موجب شده است تا جنگلبانی تعداد گشتهای خودش را کاهش بدهد و همین مسئله باعث شده تا شکار بز کوهی و گراز که خوراک اصلی پلنگ هستند، توسط انسانها افزایش پیدا کنند.
ماه آوریل جسد یک پلنگ سه ساله در منطقه پیدا شد. رضا میگوید: «شکارچیها در کوه قدم میزنند و هرچیزی را که ببینند شکار میکنند. پلیس جنگل نمیتواند این مسئله را کنترل کند. در این مورد شکارچیان پلنگ را زدند، اما او در جا نمرد و آنها نتوانتستند ردش را پیدا کنند.»
با توجه به ناتوانی دولت محلی برای حفظ حیات جانوری منطقه، میدان مینهای گسترده در کردستان عراق یکی از آخرین سنگرها در مقابل قطع درختان و شکار غیرقانونی است.
مینهای به جا مانده از دهههای گذشته، کردستان عراق را به یکی از پنج منطقه پر مین جهان تبدیل کرده است به طوری که برآورد میشود در جریان هشت ساله ایران و عراق، بیش از ۲۰ میلیون مین در این منطقه کاشته شده اند. در سالهای بعد هم که صدام حسین به طور نظاممند به تخریب روستاهای کردنشین روی آورده بود، مینهای بیشتری کاشته شدند.
سامان احمد، رئیس «بنیاد گیاه شناسی کردستان» میگوید: «در حال حاضر، احتمالا بهتر است که مینها در زمین باقی بمانند تا مردم را از قطع درختان و به هم زدن سکونت گاههای طبیعی دور نگه دارند.»
تلاشها برای برپایی یک پارک ملی با استانداردهای بین المللی در منطقه به دلیل مشکلات اقتصادی و بی ثباتی سیاسی ناکام مانده است.
در سال ۲۰۱۴ نخستین پارک ملی عراق در این منطقه ایجاد شد، اما در تابستان همان سال داعش ظهور کرد و شهر موصل، دومین شهر بزرگ اقلیم کردستان را تصرف کرد و طرح کنار گذاشته شد.
در سال ۲۰۱۸ طرح پارک فراملی که قرار بود شامل کوهستانهای کردستان ایران و عراق باشد پس از بازداشت نه تن از اعضای «موسسه حیات وحش میراث پارسیان» متوقف شد.
اکنون «طبیعت عراق» در حال کار بر روی یک ایجاد پارک طبیعی در ابعاد کوچکتر برای حفظ پلنگ ایرانی است که شامل ۹ قله سلسله کوههای قره داغ هم میشود.
خرید زمینهای منطقه توسط حکومت اقلیم کردستان تایید شده است و «طبیعت عراق» امیدوار است تا دولت فدرال در بغداد هم وضعیت پارک ملی منطقه را در سال ۲۰۲۱ تایید کند.
رضا میگوید: «این که بنشینی و احساس کنی که برای جلوگیری از تخریب زیست گاه قدرتی نداری راحت است. اما در یک قرن گذشته، مردم کرد برای حفظ کنترل این کوهستانها فداکاری خیلی زیادی کرده اند. اگر پلنگ و دیگر حیوانات بومی منقرض شوند، این فداکاریها بی معنا خواهند شد.»
منبع:
پارسینه
در کوه ها و بیابان های اطراف شهر ما نیز پلنگ دیده شده هست
متاسفانه پلنگ ایرانی
نامش تحت تاثیر یوزپلنگ ایرانی
قرار گرفته و خیلی در رسانه ها و اذهان به آن بها داده نمی شود
در حالیکه پلنگ نسبت به یوز پلنگ بزرگتر و پر ابهت تر هست
اقلیم کردستان هم چند وقت دیگر پلنگ ایرانی را به نام خود می کند همانطور که ترکیه مولانا را به نام خود کرد و همانطور که کشورهای عربی ابن سینا و خیام را به نام خود کردند بشتابید حراج بزرگ آتیش زدیم به مالمون فقط خلیج فارس و یک تیکه کوچک از دریای خزر مونده