علائم و عوارض «بلوغ زودرس» و روش‌های کنترل و درمان آن

به طور کلی، این اتفاق مربوط به دخترانی است که قبل از ۸ سالگی شروع به رشد ویژگی‌های جنسی می‌کنند و پسرانی که این روند را قبل از ۹ سالگی شروع می‌کنند. بلوغ زودرس نادر است. این بیماری در حدود ۱ از ۵،۰۰۰ تا ۱۰،۰۰۰ کودک را مبتلا می‌کند.

علائم بلوغ زودرس:

برای پسران و دختران، بلوغ زودرس منجر به رشد غیرطبیعی زودرس استخوان‌ها و ماهیچه‌ها می‌شود. بدن نوعی تغییراتی را ایجاد می‌کند که معمولاً وقتی کودک به سال‌های نوجوانی خود نزدیک‌تر می‌شود، تغییر می‌کند. علائم بلوغ زودرس در دختران و پسران شامل موارد زیر است:

رشد سریع
رشد سریع مو‌های زائد در نواحی آلت جنسی و زیربغل
آکنه و جوش
بوی بدن بزرگسالان

علائم در دختران:

شروع دوره قاعدگی
رشد پستان

علائم در پسران:

بیضه‌ها و آلت تناسلی شروع به بزرگ شدن می‌کنند
رشد مو‌های صورت
نعوظ خود به خود و انزال
کلفت شدن صدا

انواع بلوغ زودرس را بشناسیم:

دو نوع اصلی از این بیماری وجود دارد: بلوغ زودرس مرکزی و بلوغ زودرس محیطی. علل آن‌ها متفاوت است، اما تغییراتی که آن‌ها در بدن ایجاد می‌کنند مشابه هستند.

بلوغ زودرس مرکزی:

بلوغ زودرس مرکزی (CPP) هنگامی رخ می‌دهد که مغز گنادوتروپین‌ها را در سنین پایین به صورت غیر طبیعی ترشح می‌کند. گنادوتروپین هورمونی است که توسط غده هیپوفیز آزاد می‌شوند. این هورمون به غدد جنسی را که در تخمدان دختران و بیضه‌های پسران قرار دارد، سیگنال می‌دهند تا هورمون‌های جنسی را مسئول تغییرات فیزیکی بلوغ هستند ترشح کنند. اغلب مشخص نیست که چه عواملی باعث بلوغ زودرس مرکزی می‌شود. بیشتر کودکان مبتلا به این بیماری هیچ مشکلی جدی پزشکی یا نگرانی‌های اساسی در زمینه سلامتی که بتواند بلوغ زودرس را در پی داشته باشد ندارند. در برخی موارد، علت بلوغ زودرس مرکزی ممکن است عوامل زیر باشند:

تومور مغز یا نخاع
آسیب مغز یا نخاع
تجمع مایعات در مغز هنگام تولد در مغز
کم کاری تیروئید

بلوغ زودرس محیطی:

بلوغ زودرس محیطی (PPP) کمتر از CPP اتفاق می‌افتد. در این نوع بلوغ زودرس، تولید اولیه هورمون‌ها و تستسترون و استروژن در سایر قسمت‌های بدن حاصل می‌شود. به همین دلیل است که گاهی به آن بلوغ زودرس مستقل گنادوتروپین (GIPP) گفته می‌شود.

تولید اولیه تستسترون و استروژن ممکن است به دلیل مشکلات اساسی در موارد زیر ایجاد شود:

بیضه‌ها
تخمدان‌ها
غدد آدرنال
غده هیپوفیز

بلوغ زودس به نوع می‌تواند بروز کند. یکی از آن‌ها نارس است که باعث رشد خفیف پستان در دختران می‌شود. پیشرفت محدود است و در نهایت می‌تواند تا زمان بلوغ طبیعی از بین برود. شکل دیگر بلوغ زودرس، آدرنارس زودرس است. این اتفاق زمانی می‌افتد که غدد آدرنال آندروژن را در سنین پایین ترشح کند. در نتیجه، مقدار کمی موی زائد رشد می‌کند و بوی بدن کودک مانند بوی بدن بزرگسالان می‌شود. به غیر از این، هیچ ویژگی دیگری از بلوغ تا در کودک ایجاد نمی‌شود. درمان این دو نوع بلوغ زودرس ضروری نیست.

چه کودکانی در معرض خطر بلوغ زودرس قرار دارند؟

بلوغ زودرس در دختران با سرعت بسیار بالاتری نسبت به پسران تأثیر می‌گذارد. اگر سابقه خانوادگی این بیماری وجود داشته باشد، ممکن است فرزند شما در معرض خطر بلوغ زودرس باشد. سایر عوامل خطر بلوغ زودرس شامل موارد زیر است:

چاقی

مصرف یا قرار گرفتن در معرض محصولاتی که حاوی تستوسترون یا استروژن هستند، مانند قرص‌های ضد بارداری، یا کرم‌ها و پماد‌های هورمونی
پرتودرمانی از مغز یا نخاع برای تومورها، لوسمی و شرایط مشابه

عوارض بلوغ زودرس:

کودکان مبتلا به بلوغ زودرس معمولاً در ابتدا قد بیشتری از همسالان خود دارند. با این حال، به دلیل اینکه صفحات رشد آن‌ها در سنین جوانی پلمپ می‌شود، در بزرگسالی اغلب کوتاه‌تر از متوسط هستند. همچنین ممکن است این تغییرات در کودکان قابل لمس باشند و آن‌ها نسبت به تغییراتی که در بدن شان ایجاد می‌شود احساس ناخوشایند کنند. عوارضی مانند اعتماد به نفس پایین، افسردگی و سوء مصرف مواد می‌توانند بعداً در این کودکان بروز کند.

بلوغ زودرس چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک متخصص اطفال سابقه پزشکی فرزند شما و سابقه پزشکی خانواده را بررسی خواهد کرد؛ و معاینات فیزیکی را انجام خواهد داد. پزشک ممکن است برای تعیین سن "استخوان‌های فرزند شما" نیز از اشعه ایکس استفاده کند. نشانه‌هایی از رشد سریع استخوان‌ها از حد معمول می‌تواند به تأیید یا رد تشخیص کمک کند.

یک تست تحریک کننده هورمون گنادوتروپین (Gn-RH) و آزمایش خون برای بررسی میزان سایر هورمون ها، مانند تستوسترون در پسران و پروژسترون در دختران، می‌تواند به تأیید تشخیص بلوغ زودرس کمک کنند. در کودکان دارای بلوغ زودرس مرکزی، Gn-RH باعث افزایش سطح هورمون‌های دیگر می‌شود. سطح هورمون در کودکان با بلوغ زودرس محیطی یکسان خواهد بود.

چه درمانی برای بلوغ زودرس وجود دارد؟

اگر بلوغ زودرس کودک خفیف باشد یا به آهستگی در حال پیشرفت باشد، ممکن است فرزند شما به درمان نیاز نداشته باشد. یا در صورت نزدیکی به سن بلوغ، ممکن است نیازی به درمان وجود نداشته باشد. در غیر این صورت، درمان برای بلوغ زودرس الزامی است. هدف از درمان CPP توقف تولید هورمون لوتئین کننده (LH) و هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) توسط غده هیپوفیز است. دارویی به نام آگونیست GnRH می‌تواند به انسداد فعالیت غده غده کمک کند. معمولاً هر سه ماه یک بار تزریق می‌شود.

علاوه بر افزایش سن بلوغ، این روش درمانی می‌تواند از توقف رشد قد کودک جلوگیری کند. از آنجا که معمولاً PPP از علت اصلی مانند تومور ناشی می‌شود، درمان بیماری زمینه‌ای (مانند از بین بردن تومور) ممکن است برای متوقف کردن شروع زودرس بلوغ کافی باشد. با این حال، دارو‌هایی برای متوقف کردن تولید زودرس استروژن و تستوسترون نیز ممکن است تجویز شود.

بخش عمده‌ای از خطر بلوغ زودرس با جنسیت، نژاد و سابقه خانوادگی و همچنین علل دیگری که عمدتاً اجتناب ناپذیر هستند همراه است، بنابراین شما در کاری که می‌توانید برای جلوگیری از این بیماری انجام دهید محدود هستید. نگه داشتن وزن فرزند شما در محدوده سالم ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بلوغ زودرس و سایر شرایط مرتبط با چاقی و اضافه وزن مانند دیابت نوع ۲ کمک کند. همچنین باید از تجویز دارو‌های هورمونی برای فرزند خود، مکمل‌های غذایی یا سایر محصولات حاوی استروژن یا تستوسترون خودداری کنید، مگر اینکه توسط پزشک معالج تجویز یا توصیه شود.

منبع:نمکستان