مراقب سلامت روان خود باشیم

۲۸ آوریل (۹ اردیبهشت) به عنوان روز جهانی روانشناس و مشاور معرفی شده و هر سال در این روز، از روانشناسان به عنوان پزشک سلامت روان تقدیر می‌شود. روانشناسی از سال ۱۸۷۹ به عنوان یک علم تجربی که به درمان مشکلات روانی افراد می‌پردازد، شناخته شد. تا قبل از این سال، روانشناسی بخشی از فلسفه بوده و ماهیت تجربی و آزمایشی نداشته است.

سلامت روان موضوعی است که تاثیر زیادی بر زندگی همه افراد می‌گذارد. همه افراد در طول زندگی خود، با مشکلات عاطفی و روانی مواجه می‌شوند که تا حدودی آن‌ها را نادیده گرفته و از درمان خود سر باز می‌زنند. باید به همان اندازه که به سلامت جسم اهمیت می‌دهیم، سلامت روان خود را نیز در نظر بگیریم.
روز روانشناس می‌تواند بهانه خوبی برای توجه به سلامت روان و آشنایی با مفاهیم آن باشد.

سازمان جهانی بهداشت، بهداشت روان را این گونه تعریف می‌کند: بهداشت روان به وضعیتی گفته می‌شود که فرد توانایی‌های خود را تشخیص می‌دهد، می‌تواند با استرس‌های طبیعی زندگی سازگار شده و به صورت مولد و مثبت کار کند و قادر است در جامعه مشارکت کند. تنها افرادی که بیماری‌های روانی بارز دارند، ملزم به مراجعه به روانشناس و درمان روان خود نیستند، بلکه همه افرادی که در موارد گفته شده برای تعریف بهداشت روان ضعف داشته و دچار ناتوانی هستند، باید برای حفظ سلامت خود به مشاور و روانشناس مراجعه کنند. مراجعه به روانشناس همچنین می‌تواند گزینه خوبی برای مشورت در مسائل مهم زندگی و انتخاب راه درست باشد.

به بهانه روز روانشناس و با توجه به شرایط بحرانی پیش آمده پس از شیوع ویروس کرونا، شنیدن سخنان یک روانشناس خالی از لطف نیست.

مژگان نیکنام روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد گفت: سلامت روان به خصوص در شرایط بحرانی اهمیت زیادی دارد. انسان در طول سال‌های زندگی رشد چند جانبه دارد. هم زمان با رشد جسمی، فیزیکی و اجتماعی، رشد روانی اتفاق می‌افتد که بر اساس آن ساختار‌های شخصیت و هویت فرد، الگو‌های رفتاری، شناختی و هیجانی فرد را در بر می‌گیرد. رشد روان مانند رشد فیزیکی قابل مشاهده نیست، اما این دو کاملا روی هم تاثیر گذاشته و از یک دیگر تاثیر می‌پذیرند. به همان اندازه که سلامت جسم مهم است، سلامت روان نیز اهمیت دارد؛ چرا که این دو بر روی هم اثرگذار هستند.

او افزود: شیوع ویروس کرونا یک شرایط بحرانی را برای همه دنیا ایجاد کرده که نه تنها بر جسم افراد اثر گذاشته و آسیب می‌رساند، بلکه سلامت روان آن‌ها را نیز تحت تاثیر قرار داده است. ابتدا فرآیند کرونا هراسی به وجود آمد و سپس افراد سعی کردند کمی با شرایط جدید سازگاری پیدا کرده و آن را بپذیرند و الگو‌ها و سبک زندگی خود را تغییر دادند. این روند تغییرات و سازگاری باید همچنان ادامه یابد که مبادا منجر به عادی سازی و سهل انگاری در مواجهه با این شرایط شود.

این روانشناس اظهار کرد: توجه به سلامت روان در شرایط بحران اهمیت بسیار زیادی دارد. توجه بیش از حد به سلامت جسم نباید مانع از توجه به سلامت روان شود. هراس و رفتار‌های وسواسی که در پی رعایت نکات بهداشتی برای پیشگیری از ابتلا به کرونا به وجود آمده، ممکن است سلامت روان فرد را به خطر بیندازد؛ بنابراین روانشناسان مدام گوشزد می‌کنند که افراد در زمانی که مراقب سلامت جسم خود هستند، سلامت روانی شان را فراموش نکنند.

نیکنام در ادامه گفت: ناتوانی در تغییر سبک زندگی متناسب و سازگاری با شرایط بحرانی پیش آمده نیز یکی از مواردی است که بر سلامت روان افراد تاثیر می‌گذارد. اگر در زمان شیوع ویروس کرونا، جسم و روان خود را از خطر دور نگه نداریم، پس از پایان یافتن این دوره ممکن است همچنان اثرات آن را با خود به همراه داشته و نتوانیم خود را درمان کنیم.

او در پایان تاکید کرد: آسیب‌هایی که شرایط بحرانی برای روان افراد ایجاد می‌کند، تاثیرات طولانی تری نسبت به آسیب‌های جسمی می‌گذارد. این موضوع لزوم توجه به سلامت روان را افزایش می‌دهد؛ بنابراین باید مراقب سلامت روان خود بوده و توصیه‌ها را جدی بگیریم. علائم روانی پیش آمده مانند افزایش پرخاشگری و افکار منفی، بی انگیزگی و حس کلافگی، به خطر افتادن سلامت روان را نشان می‌دهند. در کنار توجه به علائم جسمانی بیماری، به علائم روانی پیش آمده نیز توجه داشته باشید.