داشتن یک اختلال روانی چقدر آب می خورد؟

بر اساس پیمایش ملی سلامت روان که در سال 90 - 89 از سوی وزارت بهداشت انجام گرفته، مشخص شده شیوع کلی اختلالات روان در ایران 23.6 درصد در جمعیت 15 تا 64 سال کشور است یعنی دوازده میلیون و 574 هزار و 343 نفر دچار یکی از اختلالات روانی شناسایی شده‌اند.

این اختلالات روانی هم هزینه‌های مستقیم و هم هزینه‌های غیرمستقیم را در بر خواهد داشت. هزینه‌های مستقیم، شامل مواردی مانند ویزیت، بستری، مشاوره، رفت و آمد، اسکان و ... است و هزینه‌های غیرمستقیم شامل هزینه‌های ناشی از افت کاری، غیبت از کار، محدودیت کیفیت زندگی و بسیاری موارد دیگر.

نکته مهمی که در این بررسی مشخص شده این است که از این تعداد، تنها 44 درصد بیماران برای دریافت خدمات مراجعه می‌کنند و 56 درصد آنها هیچ خدمتی دریافت نمی‌کنند و درواقع نیازی دارند که بدون پاسخ می‌ماند. این در حالی است که از بین آن 44 درصد مراجعه کننده هم، فقط 41 درصد از حداقل درمان مناسب بهره‌مند می‌شوند که میزان کمی است.

اما در این که چرا تا این حد مراجعه به بخش‌های روانپزشکی کم است می‌توان دلایل متعددی را دخیل دانست از جمله هزینه‌های بالا.

میانگین هزینه‌های بستری روانپزشکی در یک نوبت بستری 203 هزار تومان ارزیابی شده و همچنین هزینه‌های خدمات سرپایی بیماران روانپزشکی به این صورت حساب شده: میانگین هزینه‌های مستقیم یک نوبت استفاده از خدمات سرپایی 38 هزار و 100 تومان، میانگین تعداد مراجعه سرپایی در یک سال برای دریافت خدمات سلامت روان 4.99 بار برای بیماران، میانگین هزینه‌های مستقیم (پزشکی و غیرپزشکی) خدمات سرپایی سلامت روان در طول یک سال 254 هزار تومان برای بیماران.

اینها در حالی است که روانپزشکان هشدار می‌دهند توجه نکردن به مشکلات روان می‌تواند هزینه‌های فردی و اجتماعی زیادی به همراه داشته باشد به طوری که میانگین تعداد روزهای غیبت از کار به دلیل مشکلات اعصاب و روان در یک سال در گروه بیماران روانپزشکی شاغل 24.5 روز، از کار افتادگی در گروه بیماران 3.5 برابر گروه غیربیماران و میزان بیکاری در گروه بیماران 1.6 برابر گروه غیربیماران است.

در این میان و با این که بیمه‌ها می‌توانند نقش مهمی در مراجعه مردم به روانپزشکان و در نتیجه کاهش این تبعات فردی و اجتماعی داشته باشند، به نظر می‌رسد نقش کمرنگی در این زمینه ایفا می‌کنند به طوری که درمورد روان درمانی و مشاوره می‌توان گفت استفاده از بیمه ناچیز است.

همچنین در بررسی وزارت بهداشت مشخص شده علت عدم مراجعه برای دریافت خدمات سرپایی با وجود احساس نیاز، 49.6 درصد به دلیل مشکل در پرداخت هزینه و 26.6 درصد به دلیل نداشتن بیمه بوده، علت تاخیر در مراجعه برای دریافت خدمات درمانی 50.8 درصد مشکل در پرداخت هزینه و 27.3 درصد نداشتن بیمه و علت اقدام نکردن برای بستری با وجود ضرورت نیز، 56 درصد مشکل در پرداخت هزینه و 32.5 درصد نداشتن بیمه عنوان شده است.

در یک نگاه کلی می‌توان گفت بیماران بیماران روانپزشکی در ارتباط با بیمه‌ها مشکلات عمده‌ای دارند از قبیل این که گروهی از بیماران روانپزشکی تحت پوشش هیچ نوع بیمه‌ای نیستند، بیمه‌ها بیشتر خدمات مشاوره‌ای، روان‌درمانی و توانبخشی را پوشش نمی‌دهند، بخش عمده‌ای از داروهای روانپزشکی تحت پوشش بیمه‌ها نیستند، بیمه‌های دولتی برای مدت بستری بیماران روانپزشکی سقف تعیین کرده‌اند، بیشتر بیمه‌های تکمیلی از ارائه خدمات بیمه‌ای به بیماران مبتلا به اختلالات روان خودداری می‌کنند، بیماران مبتلا به اعتیاد برای دریافت خدمات درمانی تحت پوشش هیچ نوع بیمه‌ای نیستند و در بسیاری از اوقات بیماران معتاد اگر به علت مشکلات مربوط به روان هم بستری شوند بیمه‌ها از پرداخت هزینه‌های آنها خودداری می‌کنند.

در اینفوگرافیک زیر می‌توانید اطلاعلات آماری هزینه‌های اختلالات روان و نقش بیمه‌ها در این زمینه را ببینید.