شهری که در آن زندگی در زیرزمین در جریان است

آن چه در بازدید‌های متعدد از هلسینکی از دست داده بودم توجه به این موضوع بود که تا چه اندازه زندگی مردم آنجا در زیر زمین می‌گذرد. هلسینکی درست در زیر سطح زمین بیش از ۵۵۰۰ پناهگاه دارد که برای نگهداری کل جمعیت بیش از ۱.۳ میلیون نفری آن کافی است. دلیل غالب برای ساخت این پناهگاه‌ها چه بوده است؟ احساس خطر از جانب روسیه همسایه فنلاند.

نگاهی به تاریخ نشان می‌دهد که این صرفا جنگ سرد نبود که باعث افزایش تنش‌ها شد. فنلاند از سال ۱۸۰۹ تا ۱۹۱۷ میلادی زمانی که آزادی خود را تضمین کرد بخشی از امپراتوری روسیه بود. زمانی که نیرو‌های روسی در سال ۱۹۳۹ میلادی سعی در بازپس گیری قلمروی خود داشتند به طور خلاصه در کمتر از چهار ماه از فنلاند بیرون رانده شدند. علیرغم آن که حوزه امنیت سایبری و نظارت فنلاند به اندازه‌ای قوی است که آن کشور بتواند تنش‌های آشکار برای اقدامات تبلیغاتی روسیه را نادیده بگیرد با این وجود روسیه همسایه آن کشور است و مرز مشترک ۱۳۴۰ کیلومتری با آن دارد. این امر باعث شده تا خدمت نظام وظیفه برای مردان ۱۸ تا ۶۰ ساله فنلاندی اجباری باشد و برای تمام ساختمان‌های آن کشور که بیش از ۱۲۰۰ متر مربع مساحت دارند داشتن پناهگاه به منظور محافظت از ساکنان درون ساختمان در برابر اقداماتی چون بمباران ضروری قلمداد شده است.

بی دلیل نیست که سایت میراث فرهنگی یونسکو از جزیره سوئومِن لیننا در فنلاند به دلیل استحکامات آن منطقه یاد کرده است. به دلیل اشتباه چاپی از سوی سایت "طلس آبسکورا" این شایعه مطرح شده که سیستم پیچیده پناهگاه‌های هلسینکی همگی به یکدیگر مرتبط هستند و این موضوع برخی از شهر‌های زیرزمینی آینده نگر را به ذهن متبادر می‌سازد. با این وجود، داستان طولانی در مورد آن که چگونه اهالی هلسینکی مجبور شدند شهر را مستحکم سازند و تاثیری که این موضوع بر تاریخ آن شهر گذاشته بسیار جالب‌تر از افسانه است.

به طور سنتی، طراحی فنلاندی به ساختمان‌های کاربردی و ساده آن مشهور است که تا حدی از معماری همسایگان سوئدی و روسی آن کشور الهام گرفته است. با این وجود، طراحی‌های "آلوار آلتو" طراح فنلاندی و باور او به طراحی ساختمان انسان محور سایه‌ای طولانی بر فضا‌های زیرمینی هلسینکی انداخته است.

کلیسای تمپلیاکیو که سالانه بیش از ۵۰۰ هزار بازدید کننده دارد به لطف کلیسای زیرزمینی خیره کننده اش به عنوان یک مکان گردشگری برجسته شناخته می‌شود. این فضا دارای یک بدنه دو طبقه و دیوار‌های صخره‌ای است که با درخششی بهشتی گونه از طریق مجموعه‌ای از پنجره‌های پشت بام روشن می‌شود. وارد شدن به آنجا به مثابه احاطه شدن توسط زمین است. فضا‌های ذخیره سازی به دیوار‌های سنگی بن بست منتهی می‌شوند. پنجره‌ها توسط برف سالانه شسته می‌شوند و دیواره‌های صخره‌ای داخلی توسط آب بارانی که به طور مرتب از آن عبور می‌کند تمیز می‌شود. این ساختمان دوستدار سیاره زمین در هلسینکی است.

در حالی که دلایل برادران سوئومالاینِن طراحان این کلیسای زیرزمینی به مرور زمان مفقود شده آنان پیش‌تر برای نیرو‌های نظامی فنلاند غار‌های دفاعی را طراحی کرده و ساخته بودند. فضا‌های مستحکم در ذهن آنان ریشه دوانده بود که در اجرای طراحی این کلیسا نیز قابل مشاهده است.اینجا جایی است که ساختمان الزامات قانونی خود را به عنوان یک پناهگاه برآورده می‌کند. بر روی دیوار زیرزمین کلیسا حروف بزرگ "بیافرا" رنگ آمیزی شده است. این اعتراضی از سوی دانشجویان محلی در زمان ساخت کلیسا بوده است. آنان معتقدند بودند بهتر بود منابع مالی به جای ساخت کلیسا به غرب آفریقا تخصیص داده می‌شد.

آموس رکس که در سال ۲۰۱۸ میلادی افتتاح شد بلافاصله مورد استقبال طرفداران هنر قرار گرفت. این موزه ۵۸ میلیون دلاری که دو سال پس از رد پیشنهاد ۱۳۸ میلیون دلاری گوگنهایم توسط شهر ساخته شد به نمونه بارز سرمایه گذاری محلی تبدیل شد. شهرت آن با نمایش‌های رنگارنگی که شامل آزمایشگاه گروهی فناوری ژاپنی بود و نمایشگاهی با تمرکز بر رابطه انسان با زیرزمین تقویت شد. این گالری که بین ایستگاه مرکزی راه آهن هلسینکی و مرکز خرید کامپی در نزدیکی آن قرار دارد باعث دسترسی آسان شهروندان و گردشگران به گالری شده؛ مکانی با علامت‌گذاری نئون که از زمان افتتاح هر ساله بیش از ۵۰۰ هزار بازدیدکننده را به خود جذب کرده است.

با این وجود، برای درک کامل آموس رکس باید از زیر زمین را آغاز کنید به ویژه با پنج پنجره زیردریایی مانند که به میدان لاسی پالاتسی (به معنای قصر شیشه ای) نگاه می‌کنند. علیرغم آن که آموس رکس و تمپلیاکیو هر دو به عنوان فضا‌های زیرزمینی ایجاد شدند که می‌توان از آن به عنوان پناهگاه استفاده کرد زیرمجموعه دیگری از ساختمان‌ها در هلسینکی وجود دارد که به عنوان پناهگاه شروع به کار کردند و صرفا با زندگی روزمره سازگار شدند.

محصول جانبی شهری که مصمم به مبارزه با گسترش شهری و آب و هوای زمستانی است. استخر شنای ایتاکسکوس لذت بخش است. این سالن که در سال ۱۹۹۳ ساخته شد. این استخر شنا که توسط شرکت Hkp Architects طراحی شده در طول ساعات شنا می‌تواند میزبان ۱۰۰۰ نفر باشد، اما در صورت اضطرار استخر‌ها می‌توانند ظرف یک روز تخلیه شده و ۳۸۰۰ نفر قادر خواهند بود در فضای زیر ۱۵ متر از سطح زمین گرانیتی آن پناه بگیرند. این فضا که یکی از پیحیده‌ترین پناهگاه‌های هلسینکی است دارای در‌های مقاوم در برابر انفجار، سیستم فیلتر هوا و حتی دریچه‌های فشار است. در حالی که قطعات آن به طور منظم آزمایش می‌شوند هرگز مورد استفاده قرار نگرفته اند.

همین فلسفه با یک پیاده روی کوتاه در جنگل‌های شرق هلسینکی از ایتاکسکوس در تنها پیست کارتینگ زیرزمینی در جهان که در آن شهر ساخته شده نیز دیده می‌شود. مسابقه دهندگان از طریق یک غار از مسیری عبور می‌کنند و مسیر ۳۰۰ متری را می‌پیمایند. این مکان در سال ۱۹۷۰ ساخته شد. آتش نشانی هلسینکی مالک این پناهگاه است.

یک دوست با شرکت در کلاس‌های هفتگی شنا در پناهگاهی در هلسینکی بزرگ شد. در حالی که این موضوع داستان جالبی برای تعریف کردن در ضیافت‌های شام بود، اما به نظر می‌رسد که واقعیت سرگرم کننده شخصی او با زندگی در هلسینکی پیوندی عمیق دارد. پایتخت فنلاند همواره به ارتباط خود با طبیعت بالیده است. آن شهر ساخته شده بر روی یک مجمع الجزایر نقاط زیادی را برای گشت و گذار در خود جای داده است از اقیانوس گرفته تا پارک‌ها یا ترکیبی از آن دو در منطقه تولو که ساکنان اش بیش از چند دقیقه با لمس واقعی چمنزار فاصله ندارند.

به گزارش فرارو به نقل از دیلی بیست، در حالی که تابستان‌های نوردیک جای خود را به زمستان‌های شدید می‌دهند ساخت و ساز‌های تازه‌تر مانند کتابخانه مرکزی هلسینکی و ساختمان‌های اطراف در میدان کانسالایستوری پنجره‌های بزرگی دارند که چه در نور نوردیک و چه منظره‌ای از طوفان برف مفید است. مطمئنا شنا در زیر زمین ممکن است غیر عادی باشد، اما استخر دریای آلاس نیز همین طور است یک مرکز تفریحی که به معنای واقعی کلمه مشرف به کاخ ریاست جمهوری هلسینکی است.