هدیه دادن و هدیه گرفتن در سیره امام رضا(ع)

یکی از کارهایی که مایه انس و الفت و دوستی میان انسانهاست، هدیه دادن به یکدیگر است. این سنت حسنه در سیره عملی اهل بیت علیهم السلام به شدت مورد تشویق بوده و به آن توصیه شده است.

توصیه کلی در آموزه های اسلامی برای هدیه دادن و گرفتن انجام این کار بدور از زحمت و مشقت برای خود و دیگران است؛ چرا که در غیر اینصورت هدف کلی این کار که همان ایجاد انس و الفت است محقق نمی شود؛ اما به طور کلی این سنت مورد توجه و تاکید بزرگان دینی بوده است. از جمله امام رضا(ع) از قول پدر و جدّ بزرگوارش نقل مى ‏کند که فرمود: رسول اکرم (ص) هدیه را دوست مى ‏داشت، برایش گوارا بود و آن را طلب مى‏ نمود و در مقابل به جبران آن اقدام مى ‏کرد.(1)

امام رضا (ع) همچنین هدیه را مایه خوشبختی و سعادت مردم دانسته به نقل از پیامبر (ص) می فرمایند: همواره امتم خوشبخت‌اند! تا هنگامی که با یکدیگر دوستی بورزند و به هم هدیه بدهند.(2)

امام رضا (ع)در روایتی دیگر و در تأیید این فرهنگ نیکو از اجداد خویش از رسول خدا (ص) روایت کرده است که فرمود: نعم الشى ء الهدیّة و هى مفتاح الحوائج؛ خوب چیزى است هدیه؛ زیرا آن کلید حوائج است.(3)

و در بیانی دیگر امام رضا علیه السلام هدیه را نابود کننده کینه ها و عداوتها دانسته و به نقل از پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: الهدیّة تذهب الضغائن من الصدور؛ هدیه کینه‌ها را از دلها می برد. (4)

امام رضا علیه السلام به نیت تشکر و قدردانی از دعبل هدایایی به او داد که در این زمینه برادر دعبل می گوید: حضرت امام رضا علیه السلام پیراهنی از خز سبز رنگ و انگشتری از عقیق به برادرم «دعبل» هدیه داد و فرمود:« ای دعبل! برو به شهر قم که آنجا به صلاح و خیر تو است.» و فرمود:« این پیراهن را محافظت کن! زیرا من در آن، هزار شب، هزار رکعت نماز خوانده‌ام و قرآن را هزار بار از ابتدا تا انتها ختم کرده‌ام.» (5)

پانوشتها:

1. طبرسی، علی بن حسن، مشکاة الأنوار، ص 219، کتابخانه حیدریه، نجف، 1385ق
2. وسایل الشیعه، 11/202
3. صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا(ع)، ج 2، ص 74، ح 342، انتشارات جهان، 1378ق
4. عیون اخبار الرضا 2/ 74
5. بحارالانوار، ج 49، ص 238، ح 7