آثار و راه های کاهش آلودگی صوتی

عمق نفوذ آلودگی صوتی در زندگی انسان

یکی از مشکلاتی که بشر امروزی با آن دست به گریبان می باشد آلودگی صوتی است. آلودگی صوتی یكی از انواع آلودگی‌های زیست ‌محیطی است كه سلامت انسان را تهدید می‌كند و بعد از انقلاب صنعتی و مخصوصا" در یک صد سال اخیر به علت پیشرفت تکنولوژی صنعتی و تولید انواع و اقسام وسایل حمل نقل و صنعتی باعث بالا رفتن میزان آلودگی صوتی در جهان شده است و حتی این آلودگی در بعضی از مناطق آنقدر شدید می باشد که بعضی از متخصصین محیط زیست اعتقاد دارند دامنه و قلمروی آلودگی صوتی نسبت به آلودگی هوا خیلی بیشتر می باشد برای مثال به چند نمونه آن اشاره می کنند:

الف - در شهرهای بزرگ : درست است که آلودگی هوا بیشتر مخصوص شهر بزرگی مانند تهران و بعضی از شهرهای مراکز استان کشور می باشد و گاهی به مرز بحران و خطرناک می رسد ولی در این شهرها شدت آلودگی صوتی نیز دست کمی از آلودگی هوا ندارد و حتی بعضی از روزهای که هوای شهر پاک و سالم می باشد ولی آلودگی صوتی در این روزها همچنان به شدت خود باقی است و این نشان می دهد که شدت آلودگی صوتی نه تنها در آن شهرها کاهش نیافته است بلکه همیشه ادامه دارد .

ب - در شهرهای کوچک و روستاها : در این مناطق آلودگی هوا آنچنان نیست که به مرز خطرناک و بحران برسد ولی به علت تردد وسایل نقلیه از جمله موتور سیکلت ها ؛ ماشینها قدیمی و همچنین کارگاه ها و کارخانجات که با سر صدای زیادی کار می کنند باعث تشدید آلودگی صوتی در این مناطق می شوند .

ج - در دشت و کوهها : تردد وسایل نقلیه سبک و سنگین در جاده های برون شهری ؛ استخراج مواد معدنی از معادن بوسیله مواد انفجار یا دستگاههای مکانیکی در مناطق کوهستانی و همچنین استقرار فرودگاهها و صنایع آلوده صوتی در خارج از شهرها باعث آلودگی صوتی در این مناطق شده است .

منشاء آلودگی های صوتی
همانطور که گفته شد آلودگی صوتی یکی از دستاوردهای صنعتی بشر است. اگر به کتاب های تاریخ و ادبی مراجعه شود در زمانهای قدیم در این کتابها وحشتناک ترین( صداها که همه آنها صدا های طبیعی می باشند) از صدای رعد و برق ؛ صدای طوفان ؛ صدای انفجار ناشی از آتشفشان ها و زلزله و همچنین صدای غرش بانگ حیوانات وحشی نامبرده شده است و همچنین از صدای پرندگانی مانند بلبل ؛ قناری ؛ طوطی و غیره به عنوان بهترین و لذت بخش ترین صداها نامبرده شده است که همیشه الهام بخش شاعران و نویسندگان بوده است .

ولی در عصر حاضر به خاطر پیشرفت تکنولوژی بشری مخصوصا" در بخش نظامی و همچنین در بخش صنعتی بشر امروزی با کشف مواد انفجاری از قبیل دینامیت ؛ باروت و شکافتن اتم توانسته است صداهای با شدت دسی بل خیلی بالا تولید کنند که تا کنون این صداها در طبیعت وجود نداشت همچنین با ساخت ادوات و تجهیزات نظامی از قبیل موشک ؛تانک ؛ هواپیما ؛ قطار؛ کشتی ؛ و ادوات صنعتی مانند انواع خودرو ها و کارخانجات صنعتی باعث شده است میزان شدت آلودگی صوتی به بیشترین حد ممکن خود رسیده باشد حتی انسان با ساخت دستگاه های صوتی از قبیل انواع بلندگوها و دستگاه های که شدت انعکاس امواج صوتی صد ها برابر بیشتر می کنند و باعث شده است دستگاههای مانند رادیو ؛ تلویزیون و تلفن با گرفتن امواج رادیوی و تبدیل آنان به صدا به منزل راه یابند ودر طول شبانه روز این دستگاهها ساعت های متمادی به تولید صدا بپردازند و مونس انسان گردند در صورتیکه این صداها در پنچاه سال قبل وجود نداشت .

آثار صوتی بروی سلامت افراد

آلودگی صوتی به دو طریق بر سلامتی افراد تاثیر دارد که عبارتند از :

الف - از نظر جسمانی : همانطوریکه آلودگی هوا می تواند بر روی ریه اثر سوء داشته باشد بعضی از اصوات که با شدت بالای 85 دسی بل تولید می شوند می تواند بر روی گوش اثر سوء داشته باشند و اگر گوش شخصی به مدت زیادی در معرض آلودگی صدا قرار بگیرد می تواند باعث کاهش شنوای و در نهایت گوش شخص مذکور ناشنوا شود ولی اگر این میزان شدت صوت خیلی بالا برود باعث پارگی پرده سماخ می گردد که یک از بدترین ضایعات شنوائی می باشد .

ب - از نظر روانی : کسانیکه به مدت زیاد در معرض صداهای غیر طبیعی و یا با شدت بالا قرار بگیرند بر روی سیستم عصبی آنان تاثیر گذشته و باعث افزایش اختلالت روانی در رفتار آن می گردد و آستانه عصبانیت آن کاهش می یابد که این افراد با کوچکترین جر و بحثی درگیری فیزیکی می شوند و به خاطر اختلال در سیستم عصبی آنان به انواع بیماری های روانی مبتلا می گردند که از جمله می توان به کسانیکه که در معرض شکستن دیوار صوتی و یا موج انفجارقرار می گیرند و به بیماری روانی مبتلا می شوند اشاره کرد .

راه های کاهش اثرات آلودگی صوتی
برای کاهش آلودگی صوتی در زندگی مردم باید موارد زیر مراعات گردد:

1 - با توجه به اینکه بیشتر آلودگی صوتی در شهر ها ناشی از تردد موتورسیکلت ها ؛ ماشینهای سواری و باری می باشد باید در هنگام ساخت این وسایل استاندارد جهانی آلودگی صوتی در این وسایل لحاظ شود .

2 - باید مشاغلی که باعث آلودگی صوتی در مناطق مسکونی می شوند مانند کارگاههای آهنگری ؛ صافکاری ؛ جوشکاری ؛ پرسکاری ؛ تراشکاری و غیره ... به خارج از مناطق مسکونی اقدام شود.

3 - در مناطق مسکونی از نصب و استقرار کارخانجات صنعتی که باعث افزایش آلودگی صوتی می شود جلوگیری شود .

4 - با خروج ایستگاه های قطارهای بین شهری ؛ فرودگاه ها ؛ پایانه های مسافربری بین شهری ؛ پادگانها ؛ پارکینگهای ترابری و غیره از مناطق مسکونی باعث کاهش آلودگی صوتی در مناطق شویم .

5 - از تردد ماشینهای سواری و باری ؛ قطارهای شهری و بین شهری ؛ هواپیماهای و بقیه وسایل حمل و نقل که بعلت طول عمر زیاد از رده خارج شده اند جلوگیری شود .

6 - برای عدم استفاده مردم از خودروهای شخصی و موتور سیکلتهای که باعث افزایش آلاینده های صوتی می شوند و همچنین جایگزینی جهت استفاده از خودرو های عمومی که با استاندارد های جهانی ساخته شده اند از طریق رسانه های عمومی فرهنگ سازی شود .

7 - پلیس راهنمائی و رانندگی ؛ شرکت های کنترل کیفیت و سازمانهای نظارتی باید با نظارت کامل بر اساس قانون با کسانیکه باعث آلودگی صوتی می شوند و یا از وسایل آلوده کننده صوتی استفاده می نمایند برخورد جدی نمایند .

در پایان به این نکته اشاره می شود که آلودگی صوتی نیز مانند آلودگی هوا می تواند عواقب بدی را برای هم وطنانم به همراه داشته باشد و مخصوصا" تاثیر سوء بر روی نسل آینده داشته باشد لذا با مراعات نکات زیست محیط به کاهش آلودگی صوتی کمک کنیم .

حسین عبیری گلپایگانی