آیا سوپ در درمان سرماخوردگی مؤثر است؟

معمولا در فصول سرد سال تمایل افراد به مصرف غذاهای گرم مانند سوپ افزایش می‌‌یابد و بیشتر خانواده‌ها سوپ رقیق، سبک و با هضم آسان را برای درمان سرماخوردگی مفید می‌دانند و از این رو در این فصول پرسش‌های سوپی زیادی مطرح می‌شود. این‌که آیا سوپ جوجه یا سوپ پای مرغ برای سرماخوردگی مفید است؟ سوپی که با قلم گاو یا ماهیچه گوسفند طبخ می‌شود برای چه کسانی توصیه می‌شود؟ تا چه میزان می‌توان روی ارزش تغذیه‌ای سوپ‌های آماده حساب کرد؟ آیا استفاده از عصاره‌های آماده گوشت، مرغ و سبزی در سوپ‌های خانگی می‌تواند این غذا را مقوی کند؟

سوپ، غذایی نیمه مایع و عصاره‌ای از مواد به کار رفته در آن است. از آنجا که بیشتر افراد، بویژه کودکان در هنگام بیماری یا به دلیل خوردن هله‌هوله بی‌اشتها هستند، سوپ می‌تواند به عنوان غذا یا پیش غذای رقیق و سبک بهترین و اصلی‌ترین منبع تامین‌کننده ویتامین‌ها و املاح معدنی بدن باشد و با توجه به این‌که بیماری یبوست یکی از عوامل تشدید‌کننده وخامت حال بیمار است، این غذا می‌تواند ملین خوب و چاره‌سازی به حساب آید.

التیام سرماخوردگی با سوپ جوجه

بیشتر افراد بر این باورند که توصیه مادر بزرگ‌ها برای خوردن کاسه سوپ جوجه یا مرغ در روزهایی که سرماخورده‌اند، ریشه در باورهای قدیمی آنها داشته و علمی نیست. اما باید بدانید سوپ مرغ بویژه انواعی که با گوشت بلدرچین یا بوقلمون تهیه می‌شود حاوی پروتئین باکیفیت است و می‌تواند سیستم دفاعی بدن را تقویت و به طور طبیعی اثرات مخرب ویروس‌ها و سموم میکروب‌ها را خنثی کند. به گفته پژوهشگران سوپ جوجه خاصیت ضدالتهابی دارد و می‌تواند موجب تسکین گلو درد شود و به دلیل دارا بودن نوعی اسیدآمینه قوی این توانایی را دارد که همچون داروهای خلط‌آور به خروج ترشحات مخاطی از ریه و بینی کمک کرده و بویژه انواعی که با شلغم، کرفس، هویج، پیاز و جعفری مخلوط است کمک می‌کند تا در حین بیماری راحت‌تر تنفس کنید. این سوپ اگر با پیاز زیادی تهیه شود مواد گوگردی پیاز می‌تواند از طریق خون وارد ریه‌ها شده و عفونت مجاری تنفسی را التیام و به دفع سموم کمک کند.

البته تعدادی از متخصصان بر این باورند که در سوپ کودکان از سبزی‌های حاوی نیترات همچون هویج و اسفناج استفاده نشود، چرا که مواد نیتراتی طی باقی‌ماندن در سوپ به آنزیمی خطرناک تبدیل و موجب بروز مسمومیت در کودکان شده و با افزایش نیتریت بزاق، سبب تخریب ویتامین A وC در بدن می‌‌شود.

سوپ جو، مقوی برای کودک و نوجوان

سوپ جو یکی از غذاهای مقوی و سیر‌کننده‌ای است که اگر به عنوان پیش غذا استفاده شود به میزان زیادی جلوی اشتها را می‌گیرد. این سوپ مغذی و دافع تب‌های گرم و برای رفع ضعف و رخوت جسمی بسیار نافع است. استفاده از جو پوست کنده یا پرک در این سوپ به هضم سریع و آسان‌تر آن کمک می‌کند و اگر در آن از جوی سبوس دار استفاده شود، تولید اسهال می‌کند. خواص درمانی و غذایی جو بیشتر از گندم است و به دلیل برخورداری از ویتامین‌های گروه B تقویت‌کننده سیستم عصبی و ایمنی بدن است و اثر خوبی در تکثیر باکتری‌های مولد ویتامین B در معده و روده دارد و به علت داشتن مواد صمغی، سینه و گلو را نرم می‌کند. از جو می‌توان به جای سیب‌زمینی در سوپ استفاده کرد. مصرف این سوپ برای مبتلایان به چربی و قند خون بالا مناسب است و به سبب فسفر فراوان، موجب تثبیت کلسیم و در نتیجه تسهیل استخوان‌سازی شده و مصرف آن برای کودکان و نوجوانان در حال رشد بسیار مفید و ضروری است.

سوپ پای‌مرغ نخورید

اما آیا سوپ پای‌مرغ می‌تواند برای سرماخوردگی مفید باشد؟ در میان انواع سوپ‌ها آنهایی که حاوی گروه گوشت‌، حبوبات، سبزی‌های تازه و صیفی‌جات، غلات و حتی آبلیمو یا آب‌نارنج تازه باشد از بهترین سوپ‌ها برای سرماخوردگی محسوب می‌شود؛ اما سوپ‌هایی که حاوی بخش‌های غضروفی یا ژلاتینی گوشت باشد بیشتر حاوی کلسیم است و با توجه به این‌که کلسیم نقش اثرگذاری در التیام یا تخفیف علائم سرماخوردگی ندارد و از طرفی به دلیل آن‌که در بافت‌های پای مرغ چربی‌های اشباع زیادی نهفته است، مصرف آن برای هیچ گروه سنی توصیه نمی‌‌شود.

سوپ قلم را از قلم نیندازید

بیشتر خانواده‌ها بر این باورند که افزودن ماهیچه یا قلم به سوپ موجب لذیذ و مقوی‌شدن آن می‌شود، اما در مقابل عده‌ای معتقدند قلم به دلیل چربی بالایی که دارد خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و چربی خون را افزایش می‌دهد و در نتیجه مصرف آن را محدود می‌کنند. اما شاید این پرسش مطرح شود ارزش تغذیه‌ای سوپ ماهیچه یا قلم چه میزان است و چه کسانی مجاز به مصرف آن هستند؟ ماهیچه ترکیبی از گوشت و قلم است و به دلیل پروتئین با کیفیت و آهن بالایی که دارد سوپ آن برای خانم‌های باردار، سالمندان و افراد ضعیف و مصرف آن در زمان قاعدگی و سرماخوردگی توصیه می‌شود، اما به سبب آن‌که چربی موجود در ماهیچه دو برابر گوشت سینه مرغ است خوردن آن را به هفته‌ای یک یا دو بار کاهش دهید. درباره قلم هم باید گفت به دلیل آن‌که پر از کلسیم، آهن، روی و ویتامین B12 است، سوپ آن بسیار مغذی بوده و به گفته متخصصان علوم غذایی مصرف آن برای کسانی که از منابع کلسیم بویژه لبنیات کمتر استفاده می‌‌کنند، مناسب است و برای هر سنی توصیه می‌شود، ولی به یاد داشته باشید چربی قلم بسیار بالا بوده و باید مصرف آن را محدود کنید.

سوپ‌هایی نه‌چندان مقوی

خوب است بدانید سوپ‌هایی که با عصاره‌های پودری آماده گوشت، مرغ و سبزی تهیه می‌شود به هیچ‏‌وجه با سوپ‌هایی که با گوشت و سبزی تازه طبخ می‌شود، قابل مقایسه نیست؛ چرا که آب گوشت و مرغ تنها درصد بسیار کمی از این عصاره‌ها را تشکیل می‌دهد و بیشتر این عصاره‌ها حاوی مواد طعم دهنده‌ای است که تنها مزه گوشت را می‌دهد و زیاده‌روی در مصرف این نوع عصاره‌ها می‌‌تواند مشکل‌‌ساز باشد. به گفته متخصصان ارزش غذایی این عصاره به حدی نیست که بتواند برای کودک و نوجوان در حال رشد مقوی و مفید باشد.

این عصاره‌ها معمولا از گوشت سفید یا قرمز درجه دو تهیه می‌شود و سدیم گلوتامات (تشدید کننده طعم گوشت)، نمک و برخی ادویه‌ها به آن افزوده می‌شود. این عصاره‌ها به دلیل آن‌که حاوی نشاسته و روغن جامد و افزودنی‌های دیگر است موجب قوام سوپ می‌شود و این غلظت نشان‌دهنده مغذی و مقوی بودن محصول نیست. اما باید بدانید بر طبق یافته‌های علمی پژوهشگران مصرف مستمر محصولاتی که حاوی گلوتامات است می‌تواند به شبکیه چشم آسیب‌ زده و موجب بروز سردرد، تنگی نفس، تهوع و احساس سوزش در عضلات شود و احتمال تشدید آسم، حملات میگرن و اختلال در ریتم ضربان قلب را افزایش دهد. از سوی دیگر مصرف این عصاره‌ها به دلیل ترکیبات سدیم‌دار در سوپ افرادی که پرفشاری خون، بیماری قلبی و نارسایی کلیوی دارند محدودیت مصرف داشته و نباید نمک جداگانه‌ای به سوپ افزوده شود.

سوپ آماده بخوریم یا نخوریم؟

این روزها در بیشتر فروشگاه‌ها انواع سوپ‌های خشک نیمه‌آماده و فوری به چشم می‌خورد. پایه اصلی بیشتر این محصولات انواع سبزی، آرد، نشاسته، مواد قوام دهنده، روغن و ادویه و بر اساس نوع آن قارچ، جو، هویج یا عدس به سوپ افزوده می‌شود. انواع نیمه آماده این سوپ‌ها پس از مخلوط‌شدن با آب جوش نیاز به حرارت طبخ دارد، اما انواع فوری آن پس از ترکیب با مایعات آماده مصرف است. سوپ‌های آماده در مقایسه با سوپ‌های خانگی کم‌مایه‌تر و رقیق‌تر بوده و هیچ‌گاه ارزش تغذیه‌ای سوپ خانه را ندارد، چون در فرآیند خشک‌شدن مقادیر زیادی از ریزمغذی‌های حساس به حرارت محصول تخریب می‌شود.

منبع: روزنامه جام جم/ فاخره بهبهانی