ضرب المثل هاي سمناني

هندی خین بدیچی
hendi khin bedichi
هندی خون دیده است.
این مثل را به کسانی می گویند که برای اندک حادثه ای بسیار شلوغ
می کنند و یک چیز کوچک را بزرگ می کنند.
او مزونه ، وی یه داره کو جه دره
au mezone , vi ya dara ko ja dare
آب می دونه که درخت بید کجاست؟
کنایه از آدم ماهر و وارد به کار است که نیازی به راهنمایی دیگران ندارد.
مچت مشه بنال
mechet mesha benal
حموم مشه بمال
hamom mesha bemal

مسجد میروی ناله ودعا کن ، حمام میری خودت را بشوی وتمیز کن.
کنایه از آن است که هر کاری جا و وقت خاص خودش را دارد.
روآ دروازه بر دمه بسته
roa dervaze bar deme beste
میش ماکره
mish makere

گربه در دروازه را می بنده ،موش باز می کنه.
کنایه از وضعیت آشفته و بی در و پیکر است.
این مثل تداعی کننده اوضاع فعلی مملکت ما نیست؟
شری کورون بره سه

shari koron berese
دس دیمی چشون انده

das dimi chashon ende
به شهر کورها می رسی ،دستت را روی چشمهات بزار .
کنایه از بر خلاف عرف و سنت رفتار نکردن می باشد.همانند " خواهی نشوی
رسوا ، همرنگ جماعت شو "
مگه ته سر بیارچی
mege ta sar biarchi
کو ، اه تونه بیارون
biaron ko ah tona
مگر تو سر آوردی که من تنه بیاورم.
به کسی گفته میشود که رعایت نوبت و حق دیگران را نمی کند.
ژو استقون سنگینه

xho astaghon sangina

استخوان طرف سنگینه.
کنایه از فرد تنبل و کم جنب وجوش است.
پی یر سری قبری بشو

pi yer sari ghabri basho
ای یه ماله که جیف منده

ei ya male ka jif mende
طرف اگر سر قبر پدرش بره ، یک سنگ جیب میزاره.
کنایه از فرد طمع کار و پول دوست است.
ژو سر بچارن
xho sar becharan
او را سر بدوان.
در انجام کارش او را معطل وسرگردان کن.
ژو گوشی ما خوری ین

xho gooshi makhorian
گوشهایش می خارد.
کنایه از بازیگوشی فرد است.
اه آرین پی میون
ah arin pi mion
ته کولا آردنه؟
ta kola ardene
من از آسیاب میام،کلاه تو آردیه؟
کنایه از افرادی است که بیش از کسی که کاری را انجام
داده ادعا می کنند .
ارمون داره
armon dare
خره هاره،
khara hare
پیل نداره
pil nedare
جه هاره
ja hare
آرزو داره خر بخره ،اما پول نداره جو بخره.
کنایه از کسی است که با دست خالی آرزوهای زیاد و
بزرگ داره .
اربابون نونگه تهی فرشی دره
arbabon nonga tahi farshi dare
فقیرون دیمی دارین.
faghiron dimi darin
ننگ ارباب ها زیر فرش هست،مال فقیر ها روی درخت.
خطا و خلاف پولداران پنهان می ماند اما لغزش تهیدستان از آنی
که هست هم بزرگتر جلوه می کند.
اونی کو حیا داره اشاره
oni ko heya dare eshara
اونی کو نداره موناره
oni ko nedare , monara
برای کسی که حیا داره اشاره، اونی که نداره مناره.
کنایه از آنست که برای شخص با حیا ومودب اشاره ای کافیست
که دست از کاری نا شایست بردارد اما برای بی حیامناره هم
کم است.
ا ی ابر تو بشه
ei abr to basha
ته مه تهی دریایی کچی
ta me tahi deryaei kechi
افتو تو بیا
afto to bia
ته مار ته ره
ta mar ta ra
زرده حلوا به په چی
zarda halva be pe chi
ای ابر تو برو ،مادرت توی دریا افتاده ، آفتاب تو بیا مادرت برات حلوا پخته.
این شعر دعاگونه که به منظور ترساندن ابر و تشویق آفتاب می باشد به
هنگام تداوم ریزش باران و حسرت تابش چند روزه آفتاب خوانده میشده.
ژو گوشی دره ویژی یه ان
XHO GOOSHI DERE VIXHI YE AN
گوشهایش آویزان است.
کنایه از آن است که طرف در کارش شکست خورده و موفق نبوده است.
ژو لوشه ده ره وی ته ین
xho loshe de re vite yan

لبهاش آویزونه.
کنایه از شخصی است که از کار رضایت ندارد.
کرگه ژو پی نون ماگیره
karga xho pi non magire
مرغ از طرف نون می گیره.
کنایه از آدم بی عرضه و دست وپا چلفتی است.
ای بره دارون ،یدولا
ei bere daron, yadola
مگش بشو کربلا
megesh basho karbela
ریی کربلین خرابه
reyi karbelain kheraba
مو دل ژوره کبابه
mo del xho ra kebaba
یه برادر دارم یداله ،میخواد بره کربلا،راه کربلا خرابه،دلم واسش کبابه.
این ترانه ،شوخی غمگنانه در حق کسی است که آرزویی گرم و
پر هیجان دارد ولی راه رسیدن به آن بسی دشوار است .