.svg)
آینده از آن ICT است
شهر بدون خیابان چقدر قابل تصور است؟ ICT هم در دنیای امروز و آینده نقش خیابان‌ها را دارد. بی‌دلیل نیست که در برخی از کشورها، ارتباطات و فناوری اطلاعات یکی از زیرمجموعه‌های وزارت راه است. اهمیت ارتباطات اکنون کمتر از راه‌های فیزیکی نیست و انتظار می‌رود در آینده، مهم‌تر هم شود.
در صنایع مختلف، توجه به ICT روزبه‌روز بیشتر می‌شود و هر صنعتی که به این موضوع توجه کافی نشان ندهد، از دیگران عقب خواهد ماند. به عنوان مثال شواهد زيادي وجود دارد كه حاكي از كاهش تدريجي فاصله صنايع غذايي و آشاميدني با ديگر صنايع در بهره‌گيري از فناوري اطلاعات است و بر اين اساس در سال 2006، صنايع مزبور جزء ۱۰ بخش بالاي متوسط بودند.
اهمیت فناوری اطلاعات در ایران نیز روبه‌روز بیشتر می‌شود، هرچند این روند هنوز آنگونه که انتظار می‌رود، شتاب نگرفته است. این در حالی است که در سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴ که در سال ۸۴ تهیه شد، به موضوع فناوری اشاره و از جمله اهداف این سند «دست یافتن به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه) با تأکید بر جنبش نرم‌افزاری و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقاء نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل.» عنوان شد است. همچنین دولت در سال ۸۷ سند راهبردی نظام جامع فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران را تصویب کرد. در این سند به جایگاه ICT در تجارت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، دولت الکترونیکی و... اشاره شده است.
حجم صنعت
درباره حجم ریالی بازار ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران آمارهای مختلفی منتشر می‌شود. شاید این اختلاف آماری را بتوان به گستردگی این صنعت مربوط دانست و اینکه بسیاری از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی تا شرکت‌های خصوصی به نوعی درگیر به عنوان بازار هدف ICT و مصرف کننده محصولات و تولیدات آن می‌شوند.
حتی در ایران که هنوز ارتباطات و فناوری اطلاعات با ارقام جهانی فاصله دارد، باز هم جایگاه مهمی را در مدت کوتاه حضور خود کسب کرده است. از IT وزارت نفت گرفته تا بانکداری و تجارت الکترونیکی و استارت‌آپ‌های کوچوک و نوپا همگی به نوعی با ICT سروکار دارند.
همچنان که ارقام ریالی صنعت ICT هنوز به صورت کامل مشخص نشده‌اند، تعداد نیروی انسانی این حوزه نیز به صورت کامل، معلوم نیست. اما می‌توان با یک حساب ساده گفت صدها هزار نفر هم‌اکنون به‌طور کامل در این صنعت فعال هستند. شرکت مخابرات ایران با بیش از ۶۰ هزار نفر نیروی انسانی قطعا بزرگ‌ترین شرکت ICT ایران است. اپراتورهای تلفن همراه نیز هرکدام هزاران نفر نیروی انسانی ثابت دارند و با شرکت‌های متعددی به صورت پیمانکاری قرارداد دارند. همچنین شرکت‌های FCP ، اپراتورهای مجازی تلفن همراه و... نیز هرکدام تعداد زیادی نیروی انسانی را در خدمت دارند. در همین حال، فناوری اطلاعات بانک‌های دولتی و خصوصی و وزارتخانه‌ها هرکدام نیروهای انسانی متخصصی دارند که آماری از آنها در درسترس نیست و در نهایت قول‌های وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مبنی بر ایجاد ۱۰۰ هزار شغل در سال نشان می‌دهد این صنعت ICT به شکل فزاینده‌ای در حال بزرگ شدن است.
آمارهای کم و بیش
اواخر سال گذشته نصرالله جهانگرد، رییس سازمان فناوري اطلاعات ايران، مجموع حجم بازار ICT كشور را حدود ٢٧ هزار ميليارد تومان عنوان کرد؛ اما مرتضی براری، معاون حقوقی و امور استان‌های وزیر ارتباطات، ارزش این بازار را ۳۵ هزار میلیارد تومان دانست. در همین حال، محمدجواد آذر جهرمی، زمانی که مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت بود، اعلام کرد بازار ICT ایران ۴۰ هزار میلیارد تومان حجم دارد. در همین حال، اصغر رضانژاد دبیر سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران، براساس اظهارنامه‌های مالیاتی ارائه شده توسط شرکت‌های عضو این سازمان، حجم بازار ICT کشور را ۶۰ هزار میلیارد تومان تخمین زده است.
فریدون قاسم‌زاده، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف، نیز به آمار بین‌المللی در این رابطه استناد کرده و گفته است: «بر اساس گزارش Frost&Sullivan Analysis در سال ۲۰۱۶ میزان بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران ۲۱ میلیارد دلار برآورد شده است که پیش‌بینی می‌شود این عدد در سال ۲۰۲۰ به ۳۰ میلیارد دلار برسد. »
در زمینه حجم بازار در آینده نیز همچنان اعداد و ارقام متفاوتی ذکر می‌شود. به عنوان نمونه، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سال گذشته در مجلس اعلام کرد «حجم بازار در حوزه ICT تا پایان برنامه ششم باید به ۸۶ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند.»
به گفته او در سال ۱۴۰۰ سهم درآمدی بخش خصوصی «باید به ۶۷ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند.»
وزیر ارتباطات گفت: «از ۱۰ شرکت بزرگ جهان در رابطه با مسائل فناوری و اطلاعات، ۷ شرکت مربوط به ICT است.»
به گفته او: «بیش از ۴۰۰ ساعت ویدئو بارگذاری شده و سهم ایران از تحولات بازار جهانی در خصوص فناوری اطلاعات ۱۴ میلیون دلار است.»
وی با اعلام اینکه تا سال ۹۱، ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش فناوری اطلاعات صورت می‌گرفت، گفت: «این میزان در سال ۹۴ به ۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است. همچنین سهم درآمدی اپراتورهای بخش خصوصی بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان است که تا پایان برنامه ششم باید به بیش از ۶۷ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند.»
وی با بیان اینکه حجم بازار در حوزه ICT در حال حاضر ۴۲ هزار میلیارد تومان است، تصریح کرد: «تا پایان برنامه ششم این میزان باید به حدود ۸۶ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند.»
وزیر ICT با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران در منطقه باید جزو ۳ کشور اصلی در فناوری اطلاعات باشد، افزود: طبق آمارهای اعلام شده رتبه ایران در سال گذشته در حوزه فناوری اطلاعات ۱۰۴ بود که امسال به ۹۶ ارتقاء پیدا کرده است.
در همین حال، برات قنبری معاون برنامه‌ریزی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، درباره میزان سرمایه‌گذاری در این بخش گفته است: «اگر اکنون بخواهیم ۱۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کنیم، ۲۰ هزار به خودمان ) وزارت (ICT ، ۴۰ هزار به بخش خصوصی و اپراتورها و مابقی به سایر دستگاه‌ها از جمله سیستم بانکی، بهداشت و جاهای دیگر تعلق دارد.»
در خلال این آمار متفاوت، آنچه مشخص است، روند روبه رشد بازار ICT ایران و رشد آن در سال‌های آتی است.
نمونه‌های جهانی
با توجه به بین رشته‌ای بودن ICT ، آمارهای جهانی درباره حجم این بازار نیز گاه با اختلاف‌های متعدد و با تاخیر اعلام می‌شود. بنا بر آنچه در شکل ۱ دیده می‌شود، حجم بازار ICT سال ۲۰۱۴ دنیا 2.8 هزار میلیاد (تیلیارد) بوده است که از این میزان، ایالات متحده آمریکا 27.8 درصد، چین 11.3 درصد، ژاپن 6.9 درصد، برزیل 4.3 درصد و کشورهای دیگر 28.4 درصد از بازار را در اختیار داشته‌اند.
شکل۱: حجم بازار ICT در دنیا در سال ۲۰۱۴
درباره حجم بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای همسایه نیز می‌توان به ترکیه اشاره کرد که در سال ۲۰۱۳ حدود ۳۲ میلیارد دلار بوده و برنامه‌ریزی شده است که این میزان در سال ۲۰۲۳ به ۱۶۰ میلیارد دلار برسد. هرچند این پیش‌بینی‌ها وابسته به مولفه‌های متعددی هستند و همیشه محقق نمی‌شوند.
شکل ۲: پیش‌بینی درباره رشد بازار ICT ترکیه
ارسال نظر