صدور مجوز آژانس گردشگری در کشور آسان شد

ولی تیموری ـ مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری ـ در توضیح جزییات بخشنامه جدیدی که در این‌باره صادر و به استان‌ها ابلاغ شده و بخشنامه ۱۳ اسفند سال ۱۳۹۰ را ملغی کرده است، به آیین نامه نظارت بر تاسیس و فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی، سیاحتی و زیارتی مصوب هیات وزیران در سال ۱۳۸۰ اشاره کرد و به ایسنا گفت: به موجب آن مصوبه، سه سازمان ایرانگردی و جهانگردی وقت، هواپیمایی و حج و زیارت مشترکا در چارچوب این آیین‌نامه وظیفه دارند مجوزهای الف، ب و پ را صادر کنند. در مقدمه این آیین‌نامه، هر سازمان صدور یکی از این مجوزها را به عهده دارد، اما سایر شرایط برای هر سه سازمان مشترک است.

وی افزود: ۱۶ سال از تصویب این آیین‌نامه می‌گذرد که با توجه به تحولات گردشگری، ضرورت داشت آن را اصلاح، بازنگری و بروزرسانی کنیم.

تیموری سپس به ایرادهای تخصصی وارد شده به محتوای آن آیین‌نامه که برخلاف رویه سایر کشورها تنظیم شده است، اشاره کرد و گفت: تریب کار در دیگر کشورها طبقه بندی شده است، به این شکل که یک توراپراتور موظف است اجزای سفر را در حجم و تعداد بالا از ارایه‌کنندگان خدمات گردشگری، خریداری و همچون مونتاژکار حرفه‌ای این ابزار را به پکیج سفر تبدیل کند و برای فروش و بازاریابی در اختیار آژانس‌های گردشگری قرار دهد، اجرای تور نیز با تورگردان‌ها است، درصورتیکه در ایران این رویه و طبقه‌بندی حاکم نیست.

او اضافه کرد: در ایران وقتی تور به دست مشتری می‌رسد، معمولا چند دست چرخیده و در آخر وقتی مشکلی پیش می‌آید، تنظیم کننده اصلی بسته سفر مشخص نیست و اصولا در دسترس قرار ندارد. این شرایط نه تنها ابهام‌آمیز است، بلکه فرایند رسیدگی به شکایت‌ها را که حجم‌شان افزایش یافته، غیرمعقول کرده است.


گِره کور پس از سه سال درحال باز شدن است

تیموری صدور این بخشنامه را زمینه‌ای برای تخصصی کردن این فرایند همزمان با اصلاح آیین‌نامه سال ۸۰ دانست و در ادامه درباره تغییرات آیین نامه‌ای که به مصوبه هیات دولت نیاز دارد، توضیح داد: بر اساس آیین‌نامه نظارت بر تاسیس و فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی، سیاحتی، جهانگردی و زیارتی، دفاتر بند الف با مجوز وزارت راه می‌توانند در زمینه صدور بلیت، رزرو مکان و انجام امور ترابری فعالیت داشته باشد، درحالیکه این تعریف در تداخل با فعالیت دفاتر گردشگری است، برای بند ب نیز این تعریف ارائه شده که دفاتر خدمات مسافرتی می‌توانند در زمینه اخذ روادید، رزرو مکان و انجام سفرهای گروهی فعال باشند که همین موضوع دست مایه‌ای شده تا تعدادی از آژانس‌ها فقط ویزا فروشی داشته باشند.

وی اضافه کرد: در آن آیین نامه برای دفاتر دارای بند پ نیز این وظیفه تعیین شده که با مجوز سازمان حج در زمینه رزرو مکان و انجام کلیه سفرهای زیارتی داخلی و خارجی فعالیت داشته باشند، در صورتیکه وظیفه قانونی سازمان حج برنامه‌ریزی و ساماندهی سفر زائران به سه کشور عربستان، عراق و سوریه است و دفاتر زیارتی هم با علم به این قضیه، دقیقا در این حوزه‌ها فعالیت می‌کنند، اما در آیین‌نامه وظایف دیگری برای آنها تعیین شده است.

مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری، پراکندگی مراجع صدور مجوز را از اصلی‌ترین معایب این آیین‌نامه دانست و افزود: از سه سال پیش اصلاح این آیین‌نامه را با هدف رفع نکات ابهام‌آمیز پیگیری کردیم تا ضمن طبقه‌بندی و تخصصی کردن آژانس‌ها و توراپراتورها، عمده و خُرده فروش‌ها، مجوزها از یک کانال رسمی صادر شود.

تیموری بیان کرد: طولانی شدن این فرایند به خاطر پیگیری بند «تجمیع مجوزها» بود که بحث های زیادی هم در پی داشت که با وجود صدور رأی درباره تجمیع مرجع صادرکننده مجوز در معاونت حقوقی ریاست جمهوری، اما برخی تمکین نکردند. به هر حال این طرح به هیأت مقرارات زدایی فرستاده شد که در آخرین تصمیم، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مرجع اصلی صادرکننده مجوز دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری شناخته شد و دو دستگاه دیگر به عنوان همکار معرفی شدند. در نهایت نیز قرار است اصلاح این آیین نامه به هیات دولت برای تصویب ارائه شود.

او سپس به موضوع بخشنامه ۱۳۹۶/۱/۱ سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که شرایط صدور مجوز تاسیس دفاتر خدمات مسافرتی را تسهیل کرده و با امضاء معاون گردشگری ابلاغ شده است، پرداخت و افزود: اصولا بخشنامه باید ذیل آیین نامه قرار گیرد، در حالیکه مغایر و در پاره ای از موارد بالاتر از آن بودند. همین مساله و سایر ابهام های آیین نامه سال ۱۳۸۰ سازمان بازرسی را برانگیخته بود تا مدام به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تذکر دهد. آیین نامه سال ۸۰ به هر حال وجود دارد و ما نسبت به درست اجرا نشدن آن اخطار می دهیم.

وی ادامه داد: هدف بخشنامه جدید که تا اصلاح آیین نامه موجود در اولویت اجرا قرار دارد، اشتغالزایی، تسهیل ضوابط و ایجاد شفاف در صدور و تمدید مجوزهای مربوط به آژانس‌های گردشگری بود، به همین منظور حجم مدارک، فرایند صدور و زمان لازم برای استعلام کاهش پیدا کرد و وظیفه صدور و تمدید مجوز بند ب به استان ها تفویض شد.

امتیازی برای دانشجویان گردشگری

«تیموری» درباره تسهیلاتی که به دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های گردشگری برای تاسیس دفاتر خدمات مسافرتی ارائه شده است، توضیح داد: در گذشته صدور مجوز به سه سال سابقه کار نیاز داشت که اکنون این شرط برای فارغ‌التحصیلان رشته های گردشگری تسهیل و سه سال سابقه کار حذف شده است تا زمینه اشتغالزایی بیشتر فراهم شود، به هر حال دانشجویان و اساتیدی که در رشته های گردشگری سال ها تحصیل کرده اند، انتظار حمایت دارند.

بلیت‌فروشی، گریبان آژانس‌ها را گرفته

وی همچنین درباره حذف سند ملکی محضری که از پیش شرط‌های اصلی برای صدور مجوز تاسیس دفتر خدمات مسافرتی بود، گفت: در شرایطی که محیط کسب و کار مجازی شده و برای فعالان آن فضا سخت گیری نمی شود، لزومی ندارد نسبت به متقاضیان تاسیس دفاتر خدمات مسافرتی، سخت گیری نشان داد، مخصوصا با توجه به نیاز محیط های کوچک و دانشجویان و فارغ التحصیلان گردشگری که شدیدا به اشتغالزایی با سرمایه های اندک نیاز دارند. بنابراین ملاک اعتبار و رسمی بودن مدرک (مالکیت یا اجاره نامه) به تشخیص و نظر اداره کل استان منوط شده است.

او سپس بیان کرد: دفاتر خدمات مسافرتی باید به مرور به سمتی حرکت کنند که در فضای مجازی خدمات ارائه دهند و سعی نکنند مانع فعالیت سایرین شوند و رویکرد، ایجاد فضای با نشاط برای حضور متخصصان بیشتر باشد تا آژانس ها از حالت بلیت فروشی صرف که به شدت گریبان گیر شده، رها شوند.

به گفته مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری، ایجاد شعبه، ملاک عمل درباره اشخاص حقوقی، مجوز تاسیس شرکت گردشگری برای اتباع غیر ایرانی و مسؤولیت نظارت بر فرایند صدور و تمدید مجوزها که به ادارات کل استانی واگذار شده، از دیگر بندهای تسهیل شده در این بخشنامه است.

جواز فعالیت شرکت های گردشگری خارجی در ایران

وی در ادامه درباره فعالیت شرکت های گردشگری خارجی در ایران، توضیح داد: از آنجا که این موضوع در آیین نامه سال ۸۰، مسکوت مانده بود، در بخشنامه جدید به آن پرداخته شد تا در آیین نامه اصلاحی لحاظ شود. برابر بخشنامه شرکت های خارجی فقط در زمینه «گردشگری ورودی» و طبق ضوابط کشوری درباره فعالیت اتباع خارجی، می توانند در ایران فعالیت کنند.

او با اشاره به بندهای مربوط به نحوه فعالیت شرکت های خارجی در ایران، افزود: مجوز تاسیس و فعالیت دفتر برای اتباع بیگانه فقط در قالب اشخاص حقوقی و براساس قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی مصوب سال ۱۳۸۱ مجمع تشخیص مصلحت نظام با رعایت سایر مقررات مربوطه صادر می شود. شرکت های خارجی که در کشور محل ثبت خود، شرکت قانونی شناخته می شوند، مشروط به عمل متقابل از سوی کشور متبوع و فعالیت صرف در حوزه گردشگری ورودی می‌توانند با رعایت ضوابط و مقررات مصرح در قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت های خارجی مصوب سال ۱۳۷۶ و آیین نامه اجرایی مربوطه اقدام کنند.

تیموری درباره علت تسهیل کردن شرایط صدور مجوز تاسیس دفاتر خدمات مسافرتی در کشور در شرایطی که همواره نسبت به تعدد این دفاتر خدمات در برخی شهرها و یا اشباع شدن استانی مثل تهران اعتراض هایی وجود دارد، اظهار کرد: ما از نظر قانونی نمی توانیم مانع شویم، در واقع قانون تجارت آزاد این حق را برای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قائل نمی شود.