مارها چه کمکی به ما می‌ کنند؟

بیشتر مار‌ها نقاط گرمسیر و استوایی را برای زندگی انتخاب می‌کنند. از نظر پراکندگی گونه‌های مختلف مار در جهان به ترتیب می‌توان قاره‌های استرالیا، آفریقا، آمریکا، آسیا و اروپا را نام برد. وجود مار در مزارع و کشتزار‌ها باعث از بین رفتن موش ها، کرم‌ها و حشرات مختلف می‌شود و این امر موجب افزایش محصولات کشاورزی می‌شود.

اکثر انسان‌ها از مار‌ها می‌ترسند و البته حق هم دارند چراکه بسیاری از مار‌ها سمی اند و اگر انسان را نیش بزنند در صورت عدم رسیدگی به موقع، احتمال مرگ وجود دارد. مار‌های غیرسمی معمولا در نواحی مرطوب و حوالی رود‌ها و دریا‌ها زندگی می‌کنند و مار‌های زهری معمولا در خشکی ها، سنگلاخ‌ها و بیابان‌ها زندگی می‌کنند. ضمنا گاهی نوعی مار سمی در دریا‌ها و دریاچه‌های گرم مشاهده می‌شود که سمیت زهر آن چندین برابر زهر مار کبری است. اصطلاحا به کلیه مار‌های زهری که در خشکی به سر می‌برند، افعی گفته می‌شود. مار‌ها برای سلامتی فواید بسیاری دارند. در این بخش برخی فواید مار‌ها را به شما معرفی می‌کنیم.

کنترل افت‌های جانوری

شاید مهمترین کمکی که مار‌ها به انسان‌ها می‌کنند، کنترل جمعیت آفت‌های جانوری مانند موش‌هاست. بیشتر مار‌ها انواع موش‌ها را به عنوان شکار انتخاب می‌کنند. موش‌ها جانورانی هستند که باعث آسیب محیطی، پخش شدن بیماری‌هایی مانند طاعون و آسیب به محصولات کشاورزی می‌شود.

گوشت مار خاصیت دارویی دارد

گوشت مار به طور طبیعی گرم و خشک است. اگر مار سیاهی را در روغن زیتون یا روغن کنجد و در ظرف مسی سربسته‌ای که بخار آن بیرون نرود حرارت دهند تا خوب پخته شود، ماده حاصل دارویی است که در درمان بیماری‌های زیادی مصرف می‌شود. اگر ضماد این ماده بر زخم جذام گذاشته شود سبب بهبود این بیماری می‌شود. افرادی که در جا‌هایی از بدنشان ریزش مو داشته باشند، قرار دادن ضماد این ماده روی آن عضو موجب رویش مجدد مو در آن ناحیه می‌شود. همچنین اگر افراد معمولی از این ماده به ریشه مو‌های خود بمالند، پیاز مو‌ها را تقویت شده و دارای مو‌های سالم و قوی تری خواهند بود.

درمان ریزش مو و افزایش قدرت بینایی

از دیگر فواید مار استفاده از آن در قدیم توسط زنان بود که با مصرف این ماده دارای مو‌های قوی و پرپشت تری می‌شده اند. چنانچه مقداری از این ماده را با کمی عسل مخلوط کنند و در چشم بکشند، قدرت بینایی را بسیار قوی می‌کند. علاوه بر این هر گاه سر مار زهری را در روغن زیتون یا روغن کنجد بجوشانند، سپس جوشیده را صاف کرده و در ظرف شیشه‌ای نگهدارند، این ماده در معالجه جذام و زگیل بسیار کارآمد است.

سم مار یک عنصر کاربردی در داروسازی است

زهر مار به دلیل اثرات دارویی و فیزیولوژیکی می‌تواند بر مولکول‌های زیستی، سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌های مختلف اثر بگذارد؛ بنابراین از آن در صنعت داروسازی استفاده می‌شود. "کاپتوپریل" دارویی است که در درمان فشارخون و بیماری‌های قلبی استفاده می‌شود، شاید این دارو یکی از معروف‌ترین مثال‌های بهره گیری از زهر مار در صنعت داروسازی باشد.

بررسی اثرات پپتید‌های موجود در زهرمار تیره گرزه ماران (وایپریدا) باعث شناخت آنزیم‌های موثر بر عملکرد قلب و فشار خون شده و در نهایت تولید این دارو منجر به انقلابی در درمان بیماری‌های قلبی و عروقی شد. بیشتر بخوانید: سم مار‌های سمی و استفاده از آن‌ها در پزشکیبرخی از پپتید‌های موجود در زهرمار خاصیت ضد خونریزی دارند. از این ماده برای ساخت داروی جلوگیری از خونریزی در هنگام عمل قلب باز استفاده می‌شود. از سوی دیگر امروزه با مساله مقاومت آنتی بیوتیک‌ها، ترکیباتی با خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی، می‌توانند به کشف آنتی بیوتیک‌های جدید منجر شوند.

زهرمار به دلیل داشتن ترکیبات پیچیده زیستی و دارویی مانند پروتئین‌ها و پپتید‌های آنزیمی و غیرآنزیمی، مواد معدنی متنوع و مواد غیر معدنی خاصیت هیدرولیز دارد. این خاصیت می‌تواند در درمان بیماری‌های مختلف از جمله سرطان مورد استفاده قرار گیرد.

یک شرکت داروسازی در نزدیکی هامبورگ آلمان، مزرعه‌ای ویژه برای نگهداری و پرورش مار‌های زنگی و سمی دارد. در ایران ترکیبی از سم مار استخراج شده است که رشد سلول‌های سرطانی را به میزان ۲۰ درصد متوقف کرده و موجب مرگ طبیعی این سلول هامی شود. در واقع این ماده توده‌های سرطانی بدخیم را به خوش خیم تبدیل کرده است.

همچنین از زهر مار به عنوان داروی اولیه در سکته‌های مغزی و قلبی استفاده می‌شود. در چنین مواردی باید ماده سمی به دست آمده از مار‌ها به نام آنکرود Ancrod به کار گرفته شود. این ماده به سرعت سبب رقیق شدن خون می‌شود. در صورت استفاده از این ماده تا شش ساعت پس از حمله مغزی، می‌توان امیدوار بود که از ضایعات احتمالی مغزی جلوگیری شود.

در اینجا باید به این نکته جالب نیز اشاره کرد که هر آمپول محتوی ۱۰ سی سی پادزهر با قیمت ۵۲ دلار صادر می‌شود، ولی قیمت جهانی آن ۴۰ دلار است. در واقع از هر یک گرم سم خشک مار، حدود یک هزار و ۵۰۰ ویال آمپول پادزهر تولید می‌شود (هر ویال معادل ۱۰ سی سی است). با یک محاسبه ساده می‌توان به این نتیجه رسید که هر گرم زهر خشک مار می‌تواند معادل ۶۸۰ بشکه نفت صادراتی برای کشورمان ارز آوری داشته باشد.

منبع:ستاره