.svg)
آشنایی اجمالی با پنج تن آل عبا
پارسینه: پیامبر اکرم (ص)، حضرت زهرا (س)، امام علی، امام حسین و امام حسین (علیهم السلام) پنج تن آل عبا هستند. این پنج‌نفر از شخصیت‌های بسیار مهم و بلند مرتبه اسلامند. آیات اطعام و مباهله در شان این بزرگواران نازل شده است.
ویژگی‌ها و فضیلت‌های مشترک پنج تن آل عبا باعث تمایز آنها از بقیه معصومین (ع) شده است. بخشی از فضیلت‌های این بزرگواران را در مقاله پیش‌رو مطالعه کنید.
پنج تن آل عبا نامی است که در میان مسلمانان و به خصوص شیعیان برای اشاره به حضرت محمد (ص)، امام علی (ع)، حضرت فاطمه زهرا (س)، امام حسن و امام حسین (علیهم السلام) استفاده می‌شود. به سبب این که این پنج شخصیت بسیار مهم در تاریخ اسلام از فضیلت‌ها و ویژگی‌های مشترکی برخوردار هستند چهره‌ای دیگر در میان چهارده معصوم (ع) دارند. نام‌های پنج تن آل عبا، اصحاب کساء، خمسه آل عبا و خمسه طیبه نام‌هایی هستند که به دلیل یک رخداد تاریخی به نام داستان کساء برای این پنج نفر انتخاب شده‌اند.
داستان نامگذاری پنج تن آل عبا
داستان پنج تن آل عبا که بیشتر به نام داستان کساء شهرت دارد، مربوط به زمانی می‌شود که این پنج نفر در کنار هم و در زیر یک عبا جمع شدند. بخش ابتدایی این داستان را به نقل از جابر انصاری در اختیار شما قرار می‌دهیم:
"حضرت زهرا (س) فرمود: روزی به حضور پدرم رسول خدا (ص) رفتم، به من سلام کرد، جواب سلامش را دادم فرمود: در بدنم احساس ضعف می‌کنم، گفتم:ای بابا پناه می‌دهم تو را به خدا از ضعفی که به شما عارض شده است. فرمود: ای فاطمه! کساء (روپوش) یمانی را بیاور مرا به آن بپوشان، من آن را آوردم و بدن آن حضرت را پوشاندم، نگاه به چهره رسول خدا (ص) کردم، دیدم همانند ماه شب چهارده می‌درخشد.
پس از لحظه‌ای پسرم حسن (ع) آمد و سلام کرد و جواب سلامش را دادم، گفت: بوی خوشی در نزد تو می‌شنوم، گویی بوی خوش جدم رسول خدا (ص) است، گفتم آری جدت زیر پوشش است، حسن (ع) از پیامبر (ص) اجازه طلبید که او نیز زیر پوشش برود، پیامبر (ص) اجازه داد. پس از لحظه‌ای به همین ترتیب حسین (ع) آمد و اجازه طلبید، پیامبر (ص) به او نیز اجازه داد، سپس حضرت علی (ع) آمد و پس از سلام به همان ترتیب اجازه طلبید، رسول خدا (ص) به او نیز اجازه داد، سپس من خودم اجازه خواستم، رسول خدا (ص) به من نیز اجازه داد، پس از آن که ما پنج تن در زیر کساء (عبا و پوشش) جمع شدیم، پیامبر (ص) دو طرف آن پوشش را گرفت و با دست راست به آسمان اشاره کرد و گفت:
خدایا! این‌ها اهل بیت مخصوص و خاص و صمیمی من هستند، گوشتشان گوشت من، و خونشان خون من است، هر که آنها را آزار داد مرا آزار داده، و هر که آنها را اندوهگین نمود مرا اندوهگین نموده، من با هر که با آنها در ستیز است، در ستیز هستم، و هر که با آنها در مسالمت است، من با او در مسالمت هستم، و هر که با آنها دشمن است با او دشمنم، و هر که با آنها دوست است، با او دوستم، آنها از منند و من با آنها هستم، خدایا! صلوات و برکات و رحمت و آمرزش و رضوانت را بر من و آنها قرار بده، و هرگونه پلیدی را از آنها دور گردان، و آنها را کاملاً پاک فرما.» "
فضیلت‌های پنج تن آل عبا
افرادی که در زیر این عبای یمانی نام پنج تن آل عبا را از آن خو کردند شخصیت‌های بسیار مهم و تأثیر گذاری در اسلام هستند. هر کدام از این افراد جایگاهی بسیار رفیع نزد خداوند دارند و شیعیان نیز آنها را بزرگترین الگو‌های بندگی و زندگی دینی می‌دانند. از جمله فضیلت‌های پنج تن آل عبا این است که چند آیه از آیات قرآن درباره آنها نازل شده است.
۱. آیه مباهله
این آیه شریفه به تمام اعضای پنج تن آل عبا اشاره می‌شود. این آیه در رابطه با زمانی است که پیامبر نصرانی‌ها را دعوت به مباهله کرد. افرادی که قرار بود در مباهله شرکت داشته باشند خانواده رسول اکرم (ص) یعنی همان پنج تن آل عبا بودند.
﴿فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ﴾
(سورهٔ آل‌عمران-آیهٔ ۶۱)
ترجمه:
پس هر که در این (باره) پس از دانشی که تو را (حاصل) آمده با تو محاجه کند بگو بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فرا خوانیم سپس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.
۲. آیه اطعام
زمانی که امام علی (ع)، حضرت زهرا (ص) و امام حسن و حسین (ع) سه روز را روزه گرفتند و افطار خود را به مسکین و یتیم بخشیدند و اخلاص در عمل و بخشندگی را به حد اعلا رساندن آیه اطعام درشان آنها نازل شد.
وَیطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَیٰ حُبِّهِ مِسْکینًا وَیتِیمًا وَأَسِیرًا ﴿۸﴾ إِنَّمَا نُطْعِمُکمْ لِوَجْهِ اللَّـهِ لَا نُرِیدُ مِنکمْ جَزَاءً وَلَا شُکورًا ﴿۹﴾
ترجمه:
و غذای (خود) را با اینکه به آن علاقه (و نیاز) دارند، به «مسکین» و «یتیم» و «اسیر» می‌دهند! (۸) (و می‌گویند:) ما شما را به خاطر خدا اطعام می‌کنیم، و هیچ پاداش و سپاسی از شما نمی‌خواهیم! (۹) (سوره انسان-آیه ۸)
۳. والاتر از فرشتگان
ابی سعید خدری می‌گوید با رسول خدا (ص) نشسته بودیم، مردی پیش او آمد و عرض کرد یا رسول‌اللَّه به من خبر بده از فرمایش خدا به ابلیس:
«أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالِینَ؛ آیا تکبر ورزیدی یا از گروه عالین بودی.» (سوره ص- آیه ۷۵.)
«عالین» چه کسانی هستند؟ آیا از فرشتگان والامقام‌ترند؟
رسول خدا (ص) فرمود:
«من و علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم‌السلام) در برابر عرش پروردگار جهانیان بودیم و او را تسبیح می‌کردیم و فرشتگان به تسبیح ما تسبیح می‌گفتند پیش از دو هزار سال قبلاز خلقت آدم و هنگامی که خداوند آدم را آفرید، به فرشتگان امر کرد آدم را سجده کنند و ما را به این سجده امر نکرد. تمام فرشتگان سجده کردند مگر ابلیس که سرباز زد و سجده نکرد و سپس خداوند بزرگ فرمود: «أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالِینَ؛ تکبر کردی یا از عالین هستی؟» مقصود از عالین پنج تن بودند که نام آنها بر سرادق عرش الهی نوشته شده بود و ما کسانی هستیم که از راه ما خلایق می‌توانند به خدای خود نزدیک شوند، به ما هدایت می‌شوند، و کسی که ما را دوست داشته باشد خداوند او را دوست دارد و در بهشت ساکنش می‌کند و کسی که ما را دشمن بدارد خداوند او را دشمن دارد و در آتش جایش دهد، جز حلال‌زاده کسی ما را دوست ندارد.»
فَنَحْنُ بَابُ اللَّهِ الَّذِی یُؤْتَی مِنْهُ بِنَا یَهْتَدِی الْمُهْتَدِی فَمَنْ أَحَبَّنَا أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ أَسْکَنَهُ جَنَّتَهُ وَ مَنْ أَبْغَضَنَا أَبْغَضَهُ اللَّهُ وَ أَسْکَنَهُ نَارَهُ وَ لَا یُحِبُّنَا إِلَّا مَنْ طَابَ مَوْلِدُهُ
پنج تن آل عبا نامی است که در میان مسلمانان و به خصوص شیعیان برای اشاره به حضرت محمد (ص)، امام علی (ع)، حضرت فاطمه زهرا (س)، امام حسن و امام حسین (علیهم السلام) استفاده می‌شود. به سبب این که این پنج شخصیت بسیار مهم در تاریخ اسلام از فضیلت‌ها و ویژگی‌های مشترکی برخوردار هستند چهره‌ای دیگر در میان چهارده معصوم (ع) دارند. نام‌های پنج تن آل عبا، اصحاب کساء، خمسه آل عبا و خمسه طیبه نام‌هایی هستند که به دلیل یک رخداد تاریخی به نام داستان کساء برای این پنج نفر انتخاب شده‌اند.
داستان نامگذاری پنج تن آل عبا
داستان پنج تن آل عبا که بیشتر به نام داستان کساء شهرت دارد، مربوط به زمانی می‌شود که این پنج نفر در کنار هم و در زیر یک عبا جمع شدند. بخش ابتدایی این داستان را به نقل از جابر انصاری در اختیار شما قرار می‌دهیم:
"حضرت زهرا (س) فرمود: روزی به حضور پدرم رسول خدا (ص) رفتم، به من سلام کرد، جواب سلامش را دادم فرمود: در بدنم احساس ضعف می‌کنم، گفتم:ای بابا پناه می‌دهم تو را به خدا از ضعفی که به شما عارض شده است. فرمود: ای فاطمه! کساء (روپوش) یمانی را بیاور مرا به آن بپوشان، من آن را آوردم و بدن آن حضرت را پوشاندم، نگاه به چهره رسول خدا (ص) کردم، دیدم همانند ماه شب چهارده می‌درخشد.
پس از لحظه‌ای پسرم حسن (ع) آمد و سلام کرد و جواب سلامش را دادم، گفت: بوی خوشی در نزد تو می‌شنوم، گویی بوی خوش جدم رسول خدا (ص) است، گفتم آری جدت زیر پوشش است، حسن (ع) از پیامبر (ص) اجازه طلبید که او نیز زیر پوشش برود، پیامبر (ص) اجازه داد. پس از لحظه‌ای به همین ترتیب حسین (ع) آمد و اجازه طلبید، پیامبر (ص) به او نیز اجازه داد، سپس حضرت علی (ع) آمد و پس از سلام به همان ترتیب اجازه طلبید، رسول خدا (ص) به او نیز اجازه داد، سپس من خودم اجازه خواستم، رسول خدا (ص) به من نیز اجازه داد، پس از آن که ما پنج تن در زیر کساء (عبا و پوشش) جمع شدیم، پیامبر (ص) دو طرف آن پوشش را گرفت و با دست راست به آسمان اشاره کرد و گفت:
خدایا! این‌ها اهل بیت مخصوص و خاص و صمیمی من هستند، گوشتشان گوشت من، و خونشان خون من است، هر که آنها را آزار داد مرا آزار داده، و هر که آنها را اندوهگین نمود مرا اندوهگین نموده، من با هر که با آنها در ستیز است، در ستیز هستم، و هر که با آنها در مسالمت است، من با او در مسالمت هستم، و هر که با آنها دشمن است با او دشمنم، و هر که با آنها دوست است، با او دوستم، آنها از منند و من با آنها هستم، خدایا! صلوات و برکات و رحمت و آمرزش و رضوانت را بر من و آنها قرار بده، و هرگونه پلیدی را از آنها دور گردان، و آنها را کاملاً پاک فرما.» "
فضیلت‌های پنج تن آل عبا
افرادی که در زیر این عبای یمانی نام پنج تن آل عبا را از آن خو کردند شخصیت‌های بسیار مهم و تأثیر گذاری در اسلام هستند. هر کدام از این افراد جایگاهی بسیار رفیع نزد خداوند دارند و شیعیان نیز آنها را بزرگترین الگو‌های بندگی و زندگی دینی می‌دانند. از جمله فضیلت‌های پنج تن آل عبا این است که چند آیه از آیات قرآن درباره آنها نازل شده است.
۱. آیه مباهله
این آیه شریفه به تمام اعضای پنج تن آل عبا اشاره می‌شود. این آیه در رابطه با زمانی است که پیامبر نصرانی‌ها را دعوت به مباهله کرد. افرادی که قرار بود در مباهله شرکت داشته باشند خانواده رسول اکرم (ص) یعنی همان پنج تن آل عبا بودند.
﴿فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ﴾
(سورهٔ آل‌عمران-آیهٔ ۶۱)
ترجمه:
پس هر که در این (باره) پس از دانشی که تو را (حاصل) آمده با تو محاجه کند بگو بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فرا خوانیم سپس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.
۲. آیه اطعام
زمانی که امام علی (ع)، حضرت زهرا (ص) و امام حسن و حسین (ع) سه روز را روزه گرفتند و افطار خود را به مسکین و یتیم بخشیدند و اخلاص در عمل و بخشندگی را به حد اعلا رساندن آیه اطعام درشان آنها نازل شد.
وَیطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَیٰ حُبِّهِ مِسْکینًا وَیتِیمًا وَأَسِیرًا ﴿۸﴾ إِنَّمَا نُطْعِمُکمْ لِوَجْهِ اللَّـهِ لَا نُرِیدُ مِنکمْ جَزَاءً وَلَا شُکورًا ﴿۹﴾
ترجمه:
و غذای (خود) را با اینکه به آن علاقه (و نیاز) دارند، به «مسکین» و «یتیم» و «اسیر» می‌دهند! (۸) (و می‌گویند:) ما شما را به خاطر خدا اطعام می‌کنیم، و هیچ پاداش و سپاسی از شما نمی‌خواهیم! (۹) (سوره انسان-آیه ۸)
۳. والاتر از فرشتگان
ابی سعید خدری می‌گوید با رسول خدا (ص) نشسته بودیم، مردی پیش او آمد و عرض کرد یا رسول‌اللَّه به من خبر بده از فرمایش خدا به ابلیس:
«أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالِینَ؛ آیا تکبر ورزیدی یا از گروه عالین بودی.» (سوره ص- آیه ۷۵.)
«عالین» چه کسانی هستند؟ آیا از فرشتگان والامقام‌ترند؟
رسول خدا (ص) فرمود:
«من و علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم‌السلام) در برابر عرش پروردگار جهانیان بودیم و او را تسبیح می‌کردیم و فرشتگان به تسبیح ما تسبیح می‌گفتند پیش از دو هزار سال قبلاز خلقت آدم و هنگامی که خداوند آدم را آفرید، به فرشتگان امر کرد آدم را سجده کنند و ما را به این سجده امر نکرد. تمام فرشتگان سجده کردند مگر ابلیس که سرباز زد و سجده نکرد و سپس خداوند بزرگ فرمود: «أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالِینَ؛ تکبر کردی یا از عالین هستی؟» مقصود از عالین پنج تن بودند که نام آنها بر سرادق عرش الهی نوشته شده بود و ما کسانی هستیم که از راه ما خلایق می‌توانند به خدای خود نزدیک شوند، به ما هدایت می‌شوند، و کسی که ما را دوست داشته باشد خداوند او را دوست دارد و در بهشت ساکنش می‌کند و کسی که ما را دشمن بدارد خداوند او را دشمن دارد و در آتش جایش دهد، جز حلال‌زاده کسی ما را دوست ندارد.»
فَنَحْنُ بَابُ اللَّهِ الَّذِی یُؤْتَی مِنْهُ بِنَا یَهْتَدِی الْمُهْتَدِی فَمَنْ أَحَبَّنَا أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ أَسْکَنَهُ جَنَّتَهُ وَ مَنْ أَبْغَضَنَا أَبْغَضَهُ اللَّهُ وَ أَسْکَنَهُ نَارَهُ وَ لَا یُحِبُّنَا إِلَّا مَنْ طَابَ مَوْلِدُهُ
منبع: مجله ستاره
ارسال نظر