سفتی و خشک شدن مدفوع نشانه چیست؟

سفت و خشک شدن مدفوع می‌تواند تجربه‌ای بسیار ناخوشایند را برای شما رقم بزند. افراد ممکن است گاهی اوقات یا به طور مزمن با سفت شدن مدفوع و عبور دشوار آن از روده بزرگ و رکتوم مواجه شوند. ابتلا به این شرایط می‌تواند به بروز عوارض مختلفی نیز منجر شود.

برخی افراد مدفوع سفت را اغلب با ابتلا به یبوست مرتبط می‌دانند، اما امکان تجربه سفت و خشک شدن مدفوع بدون ابتلا به یبوست نیز وجود دارد.

چه چیزی موجب سفتی مدفوع می‌شود؟

غذایی که می‌خورید در معده تجزیه می‌شود تا گوارش آن تسهیل شود. پس از معده، غذای نیمه گوارش شده وارد روده کوچک می‌شود تا مواد مغذی جذب شوند و پس از آن، مایع و فیبر باقیمانده راهی روده بزرگ، محل شکل گیری مدفوع، می‌شوند. بیشتر آب همراه غذا توسط روده بزرگ دوباره جذب می‌شود و مدفوع نیمه جامد و آماده برای خروج از بدن باقی می‌ماند. اگر مدفوع برای مدت زمانی طولانی در روده بزرگ باقی بماند، مقدار آب جذب شده از آن افزایش یافته و موجب خشک و سفت شدن مدفوع می‌شود.

چگونگی پیشگیری یا تسکین سفتی مدفوع

مدفوع سفت شرایطی ناخوشایند را ایجاد می‌کند. بر همین اساس، برای اجابت مزاج بهتر و راحت‌تر آگاهی از چگونگی پیشگیری از این شرایط اهمیت دارد.

پرهیز از برخی غذا‌ها

غذا‌های کم فیبر. فیبر برای نرم شدن مدفوع اهمیت دارد، زیرا می‌تواند به جذب مقادیر زیاد مایع و افزایش حجم مدفوع کمک کند. از جمله خوراکی‌های کم فیبر که باید از آن‌ها پرهیز کنید می‌توان به تخم مرغ، گوشت، پاستا، نان و برنج سفید، سبزیجات کنسروی، میوه‌های کنسروی، میوه‌های بدون پوست، و آبمیوه‌های بدون پالپ اشاره کرد.

غذا‌های چرب. غذا‌های چرب به آرامی از روده عبور می‌کنند و می‌توانند سفتی مدفوع را تشدید کنند، زیرا کندی حرکت می‌تواند به جذب مجدد محتوای آب مدفوع منجر شود. هرچه آب بیشتری از مدفوع جذب شود، میزان سفتی و خشکی آن نیز افزایش می‌یابد. از جمله خوراکی‌های چرب که باید از آن‌ها پرهیز کرد می‌توان به سیب زمینی سرخ شده، کره، بستنی، مارگارین، چاشنی‌های سالاد، شیر کامل و ماست پر چرب اشاره کرد.

غذا‌های فرآوری شده. غذا‌های فرآوری شده حاوی فیبر بسیار کمی هستند که احتمال مواجهه با سفتی مدفوع را افزایش می‌دهد. از جمله خوراکی‌هایی که باید از آن‌ها پرهیز کنید می‌توان به کیک ها، کراکرها، دونات ها، غذا‌های کنسروی و وعده‌های غذایی آماده مانند پیتزای منجمد اشاره کرد.

کربوهیدرات‌های پالایش شده. این نوع از کربوهیدرات‌ها می‌توانند نقش چشمگیری در سفتی مدفوع داشته باشند و ممکن است به یک بی تعادلی در جمعیت باکتری‌های روده منجر شوند. از جمله کربوهیدرات‌های پالایش شده که باید از آن‌ها پرهیز کرد می‌توان به کیک‌ها و شیرینی ها، پاستا، برنج و نان سفید اشاره کرد.

فیبر‌های نامحلول. گوارش این نوع از فیبر دشوارتر است و مصرف بیش از حد آن می‌تواند مساله‌ساز شود. از جمله خوراکی‌های حاوی فیبر نامحلول می‌توان به گندم و سبوس اشاره کرد.

کافئین، غذا‌های تند و شیرین کننده‌های مصنوعی از دیگر خوراکی‌هایی هستند که برای پرهیز از سفتی مدفوع یا بهبود این شرایط باید از آن‌ها پرهیز کرد.

افزودن برخی غذا‌ها به رژیم غذایی

برخی خوراکی‌ها می‌توانند به بهبود شرایط اجابت مزاج و نرم شدن مدفوع کمک کنند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

غذا‌های سرشار از فیبر. مصرف منظم فیبر به افزایش حجم و نرم شدن مدفوع کمک می‌کند. مقدار مصرف توصیه شده روزانه فیبر ۲۰ تا ۳۵ میلی گرم برای فیبر محلول و نامحلول است.

از جمله خوراکی‌های سرشار از فیبر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- نان‌ها و سریال‌های تهیه شده از غلات کامل

- میوه‌ها و میوه‌های خشک شده، مانند سیب، توت ها، گلابی و آلو

- حبوبات و مغزدانه ها، مانند لوبیاها، دانه‌های چیا، دانه‌های کتان، عدس و نخود

- سبزیجات، مانند مارچوبه، بروکلی، جوانه‌های بروکسل، اسفناج، تره فرنگی و ذرت شیرین

غذا‌های سرشار از ویتامین C. غذا‌های سرشار از این ویتامین می‌توانند به نرم شدن مدفوع کمک کرده و امکان عبور راحت‌تر و سریع‌تر آن از روده بزرگ را فراهم کنند. از جمله منابع غذایی خوب برای ویتامین C. می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- میوه‌هایی مانند پرتقال، کیوی و توت فرنگی

- سبزیجاتی مانند بروکلی، فلفل و گوجه فرنگی

غذا‌های سرشار از منیزیم. منیزیم به ماهیچه‌ها در ارائه عملکرد درست خود کمک می‌کند و حرکات روده را بهبود می‌بخشد که می‌تواند به دفع مدفوع از بدن کمک کند. از جمله غذا‌های سرشار از منیزیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- بادام، بادام هندی، و دانه‌های آفتابگردان

- آووکادو و سبزیجات برگدار سبز

- نان‌های تهیه شده از غلات کامل

- کربوهیدرات‌های پیچیده، مانند سبزیجات و غلات کامل

نوشیدن آب بیشتر

هیدراته نگه داشتن بدن می‌تواند به پیشگیری از تشکیل مدفوع سفت و خشک و عبور دشوار مدفوع از روده بزرگ کمک کند. کم آبی بدن موجب می‌شود تا آب بیشتری از مدفوع جذب شود که سفت‌تر و خشک‌تر شدن آن را در پی دارد.

روزانه حداقل هشت لیوان آب بنوشید. مصرف میوه ها، نعناع و چای‌های گیاهی نیز می‌تواند به تسهیل روند گوارش کمک کند. از نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار نیز پرهیز کنید، زیرا هر دو موجب کم آبی بدن می‌شوند.

استفاده از توالت در زمان نیاز

هیچگاه اجابت مزاج را به تاخیر نیندازید. مدفوع سفت یکی از نشانه‌های باقی ماندن طولانی مدت مدفوع در روده بزرگ است. پس هر زمان که بدن سیگنال نیاز به استفاده از توالت را ارائه می‌کند، آن را نادیده نگیرید. اجابت مزاج امری طبیعی است که نباید آن را به تاخیر انداخت.

ورزش منظم

تحرک داشتن و دنبال کردن یک برنامه ورزشی با شدت متوسط به صورت منظم می‌تواند به فعالیت روده‌ای و دفع راحت‌تر مدفوع کمک کند. پیاده‌روی و انجام ورزش برای ۳۰ دقیقه در روز را هدف گذاری کنید. برای بهبود عملکرد روده خود می‌توانید پیلاتس و شنا را مد نظر قرار دهید.

تسکین یا به حداقل رساندن استرس

استرس می‌تواند موجب سفت شدن مدفوع شود. پس زمانی را برای کسب آرامش اختصاص دهید. همچنین، وعده‌های غذایی روزانه را با آرامش بخورید، زیرا به عملکرد درست دستگاه گوارش کمک می‌کند.

درمان جایگزین

ماساژ. ماساژ می‌تواند فعالیت روده را بهبود بخشیده و پوست و عضلات اطراف روده را تحریک کند.

طب سوزنی. این روش به تحریک روده بزرگ از طریق فرو کردن سوزن‌هایی نازک در نقاط مختلف بدن کمک می‌کند. اگرچه کارایی این روش به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است، اما باور بر این است که علائم منفی را تسکین داده و درد ناشی از مدفوع سفت را کاهش می‌دهد.

درمان‌های دیگر. درمان‌های هومئوپاتی روش‌هایی طبیعی و غیر سمی هستند که به نرم‌تر شدن مدفوع کمک می‌کنند. در همین راستا، از ملین‌های گیاهی استفاده می‌شود. با این وجود، پیش از آغاز این روند درمانی با پزشک خود مشورت کنید تا از مواردی مانند تداخل دارویی پیشگیری شود.

استفاده از نرم کننده‌های مدفوع

نرم کننده‌های مدفوع محصولات بدون نسخه‌ای هستند که به نرم شدن مدفوع و بهبود حرکات روده طی ۱۲ تا ۷۲ ساعت کمک می‌کنند. این محصولات میزان مایعی که روده از مدفوع جذب می‌کند را کاهش می‌دهند و از کاهش بیش از حد محتوای آب مدفوع پیشگیری می‌کنند. به طور کلی، استفاده از این محصولات بی خطر است، اما تنها در کوتاه مدت باید به کار گرفته شوند.

دریافت کمک پزشکی

دریافت کمک پزشکی در صورت پایدار بودن علائم ضروری است. به طور معمول، پزشک نرم کننده‌های مدفوع، ملین‌ها و دارو‌های بدون و با نسخه را توصیه خواهد کرد که می‌توانند به حفظ آب مدفوع کمک کنند.

در موارد مشکلات شدید گوارشی، ممکن است عمل جراحی به عنوان یک گزینه مد نظر قرار بگیرد. برداشتن بخش‌هایی از روده بزرگ یا رکتوم ممکن است برای کمک به پیشگیری از بروز مشکلات بیشتر انجام شود.

منبع: بهداشت نیوز