چرا تعطیلات برای سلامتی ذهن ما مفید است؟

رفتن به تعطیلات، از مواردی است که معمولا به افراد برای حفظ سلامتی ذهن توصیه می‌شود. طبق تحقیقات علمی، تعطیلات می‌تواند نقشی مهم را در کاهش استرس ایفا کرده و به «انعطاف پذیری شناختی» بیشتر منجر شود.

باید بدانیم که مزایای یک تعطیلات خوب می‌تواند حتی پیش از شروع آن احساس شود؛ چرا که تحقیقات علمی نشان می‌دهد چشم داشتن به دریافت یک پاداش و یا جایزه در آینده می‌تواند از خود آن جایزه و یا پاداش بهتر باشد. این مسأله نیز به لطف یک مولکول کوچک صورت می‌گیرد که «دوپامین» نامیده می‌شود.

اما در این جا می‌خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که ایا به واقع لازم است تا به تعطیلات برویم و فایده چند روز بیکار بودن در طول تعطیلات چیست؟

تأثیر استراحت بر انعطاف پذیری شناختی

اگرچه ممکن است این مسأله اندکی تعجب برانگیز باشد؛ اما بایستی بگوییم برخی مطالب علمی وجود دارد که به بررسی فایده مستقیم تعطیلات بر ذهن انسان پرداخته است. آنچه از این مطالب علمی که به نظر می‌رسد تأیید شده نیز هستند، بر می‌آید، این است که تعطیلات امری ضروری است. این مسأله، نتیجه تحقیقاتی است که بر روی ۴۶ کارگر یک شرکت هلندی در سال ۲۰۱۶ به انجام رسید.

در این پژوهش به شرکت کنندگان یک ابزار (بطور مثال یک چکش) داده شد و از آن‌ها خواسته شد تا از ابزار داده شده بیشترین استفاده را در کمترین زمان داشته باشند. آنچه در طول این تحقیقات بدست آمد، آن بود که پس از دو تا سه هفته تعطیلات، کارگران انعطاف پذیری شناختی بیشتری داشتند. به بیان دیگر، آن‌ها قادر بودند در مقایسه با نتایجی که چند هفته قبل از رفتن به تعطیلات بدست آورده بودند، پس از برگشت از تعطیلات میزان بیشتری استفاده از این ابزار را به ثبت برسانند.

بیشتر پژوهش‌های انجام شده بر این مسأله اتفاق نظر دارند که از دیدگاه بیولوژیکی، یکی از عللی که سبب این افزایش در «انعطاف پذیری شناختی» افراد می‌شود و به طور کلی مزیت رفتن به تعطیلات به حساب می‌آید، «کاهش استرس» است.

همه ما قبول داریم که کار سبب ایجاد استرس می‌شود. البته باید این نکته را گوشزد کنیم که استرس به خودی خود امر بدی نیست و حتی در مواردی می‌تواند مفید نیز باشد. فرض کنید همین استرس در مواردی سبب می‌شود مکانیسمی در ما فعال شود که به ما کمک می‌کند تا فعالیت روزانه مان به مانند رسیدن به یک ضرب الاجل را به موقع انجام دهیم.

اما استرسی که منفی است، «استرس مزمن» است. این نوع استرس در طول زمان رخ می‌دهد و سبب آن نیز این مسأله است که فرد یا تحت فشار دائم است و یا در شرایطی قرار دارد که نمی‌تواند آن را حل کند. این نوع استرس سبب کوفتگی، سطح بالاتری از اضطراب و عصبانیت می‌شود و این نوع استرس هست که بد به شمار می‌رود.

تأثیر تعطیلات بر کاهش استرس

مهمترین چیزی که یک تعطیلات خوب می‌تواند برای سلامت روان ما انجام دهد کاهش سطح «استرس مزمن» یا همان استرس بد است. با داشتن زمان برای استراحت، مغز ما قادر خواهد بود، حداقل به طور موقت، اثرات منفی ناشی از استرس را معکوس کند. نکته کلیدی که بایستی به خاطر داشته باشید، این است: برای اینکه تعطیلاتی که می‌روید، واقعاً مؤثر باشد، باید اطمینان حاصل کنید که تعطیلات به واقع شما را از استرس کار رها می‌کند. یعنی بایستی تلاش کنید از اتمام کار‌های ناتمام، پاسخ دادن به ایمیل‌ها و ... خودداری کنید.