کمدینی که ۳۰ سال مردم ایران را خنداند

سیدعلی میری از محبوب‌ترین بازیگران سینمای فارسی قبل از انقلاب بود. سینمای فارسی از میری که زبان فارسی را با لهجه گیلانی حرف می‌زد و عموما در فیلم‌ها با کلاه شاپو ظاهر می‌شد، تیپ منحصر به فردی ساخت که وی تا آخرین فیلمش در سینمای قبل از انقلاب، آن را تکرار کرد.

میری در بیش از ۱۱۵ فیلم بازی کرد که همه آن‌ها از محصولات فیلم فارسی بود و در میان آن‌ها به ندرت می‌توان به اثر هنری شاخص و قابل توجهی برخورد کرد. شاید بازی در نقشی کوچک در فیلم «شب قوزی» فرخ غفاری تنها فیلم هنری شاخص در کارنامه سینمایی میری باشد.

شب قوزی به‌کارگردانی فرخ غفاری در ۵۵ سال پیش یعنی سال ۱۳۴۳ تولید شده است و توانست در مرجع ارزشگذاری سینما و تلویزیون نمره خوبی را از سوی مردم بدست بیاورد که نشان می‌دهد عموم مردم شب قوزی را اثری متوسط، اما مفید برای تماشا ارزیابی می‌کنند. فرخ غفاری تهیه‌کننده شب قوزی این فیلم را، به‌عنوان محصول استودیو ایران نما و کشور ایران تهیه کرده است.

در خلاصه داستانی که یا از سوی تیم رسانه‌ای اثر و یا توسط دیگر رسانه‌ها درباره داستان این فیلم منتشر شده است، می‌خوانیم: «عضو قوزی یک گروه بنگاه شادمانی در خاتمه‌ی یکی از برنامه‌ها دچار حادثه‌ای شده و استخوانی در گلویش گیر می‌کند، به طوری که بقیه تصور می‌کنند او مرده است. از آن پس جسد قوزی باعث دردسر ساکنین خانه‌ای می‌شود که هرکدام به شکلی آلوده هستند. آن‌ها سعی می‌کنند خود را از شر جسد برهانند،، اما سرانجام پلیس جسد را کشف و تبهکاران را دستگیر می‌کند» و براساس امتیاز مردم فیلم شب قوزی بهترین اثر فرهنگ امیری و یکی از ۴ اثر شاخص خسرو سهامی در حرفه بازیگری محسوب می‌شود.

کمدی میری بیشتر متکی بر کمدی کلامی بود و او با مزه پرانی‌ها و شوخی‌هایی که با لهجه گیلانی ادا می‌شد، تماشاگران فیلم‌های فارسی را می‌خنداند و سرگرم می‌کرد. با آنکه به‌عنوان دوست‌داشتنی‌ترین بازیگر کمدی سینمای فیلم‌فارسی نام می‌برند؛ اما در همه‌ی فیلم‌ها در نقش شخصیت فرعی ظاهر می‌شد و شاید بتوان گفت خلاقیت او لهجه گیلکی‌اش بود.

وی بیشتر در نقش‌های فرعی و در قالب تیپ‌های ثابتی چون، پیشکار، نوکر و نوچه وفادار در کنار جاهل‌ها و لات‌ها و لوطی‌های قهرمان فیلم فارسی بازی کرد و از بازیگرانی بود که در دهه ۵۰ تقریبا ساخت فیلم فارسی بدون حضور او ممکن نبود و با اغلب کارگردان‌های فیلم فارسی مثل رضا صفایی، امیر شروان، سیامک یاسمی، محمود کوشان، اسماعیل ریاحی و نصرت‌الله وحدت کار کرد و زوج هنری بازیگران محبوب فیلم‌های فارسی مثل رضا بیک ایمانوردی، ناصر ملک مطیعی، وحدت و منوچهر وثوق بود.

«غیرت»، «جاهل و رقاصه»، «کج کلاخان»، «این دست کجه»، «بده در راه خدا»، «گل پری جون»، «ناخدا با خدا»، «گلنسا در پاریس»، «دزد و پاسبان» و «اخم نکن سرکار» از جمله محبوب‌ترین و موفق‌ترین فیلم‌های میری در سینمای قبل از انقلاب ایران بود.

شاید یکی از مهم‌ترین بخش‌های بیوگرافی سیدعلی میری بازی در سریال تک‌مضراب بوده است که با نقش مهمی که در این فیلم داشت و با مهارت خود توانست آن نقش و همچنین خودش را میان مخاطبان تلویزیون مطرح کند. این مجموعهٔ تلویزیونی، یک برنامه کمدی-انتقادی بود که به شکل میان‌پرده‌های کوتاه نمایشی تهیه شده بود و با نگاهی طنز، به نقد روابط و مناسبت‌های اجتماعی مردم در جامعه می‌پرداخت.

آخرین فیلم میری در سینما، فیلم «به دادم برس رفیق» ساخته مهدی فخیم‌زاده بود که در سال ۱۳۵۷ بازی کرد و برخلاف تصور عموم، در اوایل انقلاب کشور رو ترک نکرد و در وطن ماند و به کشاورزی در گیلان مشغول بود و حتی چند تئاتر هم در شهر سرعین به صحنه برد. او در اواخر عمر و برای دیدار دخترش به آمریکا رفت و مدتی در شبکه‌های ماهواره‌ای امید ایران برنامه داشت، اما دلش ایران بود و سرانجام در بازگشت دوباره به ایران در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۸۷ بر اثر عارضهٔ قلبی در بیمارستان آبان تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
منبع: برترین ها