بخت واگذاری فولاد خوزستان چگونه باز شد‌

بلوک 50.5 درصدی فولاد خوزستان درحالی امروز به ارزش3.4 هزار میلیارد تومان فروخته شد که قصه واگذاری این شرکت اصل ۴۴ بعد از ۵ سال ختم به خیر شد.

سازمان خصوصی سازی و ایمیدرو به همراه شرکت‌های بورس و فولادخوزستان و دو کارگزار فروشنده و خریدار (کارگزاری‌های بانک ملی و خبرگان سهام)، با انجام معامله 50.5 درصدسهام این شرکت مشمول اصل 44 از امروز به تاریخ خصوصی سازی کشور اضافه شدند، به این ترتیب دور تازه از اجرای این اصل مهم و انقلابی اقتصاد آغاز شد.

در این واگذاری یک میلیارد و 106 میلیون و 960 هزار سهم فولاد خوزستان به ازرش 3 هزار و 444 میلیارد تومان و به قیمت هر سهم 31 هزار و 117 ریال توسط شرکتی وابسته به صندوق بازنشستگی نفت به نام سرمایه‌گذاری پایندگان خریداری شد، تا این معامله بعد از واگذاری 7.8 هزار میلیارد تومانی 50 درصد به علاوه یک سهم مخابرات در مهر 88 ، به عنوان دومین خصوصی سازی بزرگ کشور و اصل 44 شناخته شود.

*خوش یمنی پا قدم رئیس جدید سازمان خصوصی سازی

اما این معامله تاریخی به همین سادگی انجام نشد و از سال 87 تا امروز مسیری پر فراز و نشیب و بیم و امید را طی کرد، به طوری که روسای سابق سازمان خصوصی سازی بابت عدم واگذاری این بلوک مدیریتی فولاد خوزستان تحت فشار بودند، اما از قرار معلوم پا قدم ششمین رئیس سازمان خصوصی سازی یعنی محمدرحیم احمدوند ( که مرداد سال جاری جانشین پیمان نوری شد) برای این شرکت و اجرای اصل 44 خوش یمن بود.

وی در شرایطی با رویکردی تازه دست به اقدامات ساختاری در حوزه مهم واگذاری‌زده و با گماردن حسن محمد تبار در معاونت واگذاری و امور سهام سازمان خصوصی سازی از ارتباطات و توانایی بازار سرمایه بهره جسته که برای واگذاری بلوک فولاد خوزستان امید زیادی داشت، امیدی که برای فروش 56 درصد سهام ذوب آهن هم تکرار شده است.

دراین میان سازمان خصوصی سازی طی سال جاری اقدام به چهار عرضه این بلوک بعد از مصوبات هیئت واگذاری کرد، اما به دلایلی چون نبود بخش خصوصی واقعی و برخوردار از توان مالی قابل توجه، تجارب ناخوشایند فروش سایر شرکت‌های دولتی، نیاز به حداقل 600 تا700 میلیارد تومان نقدینگی برای پرداخت وجه نقد،بدهی 250 میلیون یورویی فولاد اکسین خوزستان که در صورت های مالی فولاد خوزستان درج شده و حاشیه‌های ناشی از لغو فروش 1364 میلیارد تومانی 30.5 درصدی سهام توسط جابریان، هیچ خبری حتی تمایل ضمنی یک متقاضی نشد، تا اینکه امروز بعد از 4 سال بلاتکلیفی بالاخره 50.5 درصد سهام فولاد خوزستان به فروش رسید.

*تاریخچه واگذاری فولاد خوزستان‌

براساس این گزارش، سازمان خصوصی بعد از توفیق در عرضه‌های خرد سهام شرکت های بزرگ و مشمول اصل 44 ملی مس و فولاد مبارکه (15 بهمن و 21 اسفند 85 ) و سپس ایرالکو، در روز 16 مرداد 86 اقدام به عرضه سهام فولاد خوزستان به عنوان چهارمین شرکت مشمول اصل 44 کرد که در این عرضه 100 میلیون سهمی، هر سهم آن 335 تومان کشف قیمت شد.

یکسال بعد از این عرضه اولیه یعنی در تیر ماه 87 این سازمان بیش از 660 میلیون سهم فولاد خوزستان را به ارزش پایه هر سهم 630 تومان روانه میز فروش کرد که در نتیجه رقابت فشرده و سنگین یک سرمایه‌گذار حقیقی و برآمده از بخش خصوصی به نام محمد جابریان با شستا و صندوق بازنشستگی کشوری و دیگر بزرگان بازار سهام ، این تعداد سهام به ارزش 1364 میلیارد تومان و به قیمت هر سهم 2007 تومان معامله شد.

این رویداد که در آن زمان بزرگترین معامله تاریخ بورس بود، منجر شد، تا جابریان به عنوان بخش خصوصی واقعی جلودار دیگران بوده و سرخوش از این عمل تاریخی باشد، اما دیری نگذشت که این سرخوشی به پشیمانی تبدیل شد. چرا که وی هرگز نتوانست در هیبت مالک عمده فولاد خوزستان از درب کارخانه خود عبور کند و یا در تصمیم گیری هیئت مدیره نقش و حضوری داشته باشد.

21 مرداد 87 جابریان با پرداخت 172 میلیارد تومان و با در نظر گرفتن سود سالانه 44 میلیارد تومانی فولاد خوزستان و طلب 46 میلیارد تومانی خود از زیرمجموعه‌های وزارت صنایع معادن، قطعیت این معامله را محرز کرده بود، اما به دلایلی چون ممانعت از حضور در ترکیب هیئت مدیره فولاد خوزستان،عدم پرداخت سود سالانه، طولانی شدن فرایند تعیین و تکلیف، عدم موافقت سازمان خصوصی‌سازی و هیئت واگذاری با پیشنهادات وی مبنی بر استمهال 10 ساله پرداخت اقساط و لحاظ نشدن طلب 46 میلیارد تومانی و غیره،‌ در روزهای آغازین 88 و بعد از گذشت 8 ماه از زمان قطعیت این معامله ،‌در گفت‌وگویی با فارس (17 فروردین 88 ) علنا" اعلام انصراف کرد و راهی هیئت داوری و دادگاه‌ها شد.

این موضوع مورد رسیدگی هیئت داوری هم قرار گرفت و این هیئت به نفع سازمان خصوصی‌سازی و قطعی بودن معامله بلوک 30.5 درصدی فولاد خوزستان رأی داد، تا غلامرضا حیدری کرد زنگنه رئیس وقت سازمان خصوصی سازی اعلام کند، جابریان به دلیل کاهش شدید قیمت هر سهم فولاد خوزستان به حدود 350 تومان بهانه‌جویی می‌کند.

جابریان و برادرانش بیکار ننشستند و پرونده را به دادگاه قضایی کشاندند تا اینکه بعداز گذشت 9 ماه از رأی هیئت داوری، اواسط آذر 89 شعبه 19 دادگاه رأی به ابطال این معامله داد. در این حکم 6 صفحه‌ای ،مهمترین دلیل رأی دادگاه مبنی بر ابطال این معامله به شکایت جابریان از سازمان خصوصی‌سازی در خصوص قطعیت معامله مربوط است.

قضیه از این قرار بود که جابریان در حالی از 270 میلیارد تومان وجه نقد معامله حدود 173 میلیارد تومان را به حساب سازمان خصوصی‌سازی واریز کرده بود که مسئولان این سازمان بر خلاف آن و یکی دو روز مانده به پایان مهلت قانونی و 30 روزه پرداخت وجه نقد ( 23 مرداد 87 ) طی نامه‌ای به شرکت بورس اعلام می‌کنند وجه نقد این معامله به طور کامل دریافت شده و مشکلی در احراز قطعیت آن وجود ندارد و شرکت بورس می‌تواند تاریخی ترین داد و ستد را رسما" به ثبت برساند.

براساس یکی از بندهای قرارداد معامله «در صورت عدم پرداخت وجه نقد، این معامله فسخ شده و هرگونه جابه‌جایی بلوک کان لم یکن» تلقی می‌شد.

با این اتفاق و عدم پرداخت کامل وجه نقد معامله و اعلام خلاف آن توسط سازمان خصوصی‌سازی، اصلی‌ترین عامل و دلیل ابطال داد و ستد بلوک 30.5 درصد فراهم شد، تا جابریان بالاخره برنده غائله جنجالی واگذاری 1364 میلیارد تومانی شد و با مسدود شدن حساب سازمان خصوصی سازی و و سپس برداشت وجه وازیری ، از این داستان پر و پیچ و خم کناره‌گیری کرد.

*قصد واگذاری فولاد خوزستان به تقلب کار بزرگ

براساس این گزارش،‌ مسئولان شرکت فولاد خوزستان ، ‌ایمیدرو، سازمان و شرکت بورس ، سازمان خصوصی سازی و جابریان در شرایطی چند صباحی را با آرامش در این بحث سپری کردند که با افشای تقلب 3 هزار میلیارد تومانی، اعلام شد بعد از واگذاری شرکت‌های گروه صنعتی ملی فولاد ایران،‌فولاد اکسین خوزستان و تراورس به گروه امیر منصور آریا ، ‌قرار بود سهام فولاد خوزستان بابت انجام پروژه راه سازی این گروه در استان خوزستان،‌ به تخلف‌گر تاریخی بانکی واگذار شود، اما با رو شدن این تقلب بی سابقه،‌واگذاری سهام این شرکت بورسی و مشمول اصل 44 هم به طور کل منتفی شد.

* عرضه 1.4 هزار میلیارد تومانی بلوک 50.5 درصدی فولادخوزستان پس از جابریان

با این اتفاق و فرجام ناخوشایند که در آن همه طرف ها به نوعی بازنده شدند، 660 میلیون سهم فولاد خوزستان دوباره به جیب دولت برگشت داده شد و دولت هم از این بابت با زیان قابل توجه و جبران ناپذیری روبرو شد. چرا که بعد از گذشت 3.5 سال از آن عرضه و دو سال و 8 ماه از زمان اعلام انصراف جابریان از این معامله جنجالی ، مقرر شده بیش از یک میلیارد و 106 میلیون سهم فولاد خوزستان در قالب بلوک 50.5 درصدی، به ارزش تقریبی 1.44 هزار میلیارد تومان به فروش برسد.

به این ترتیب به نظر می‌رسد، با انجام معامله امروز این بلوک ، بعد از 4 سال کش و قوس برای یکی از پرحاشیه ترین شرکت مشمول اصل 44 به پایان رسیده و این شرکت بزرگ با مدیریت جدید وارد مرحله تازه‌ای از حیات شود.

اتفاقی که محمدجابریان امروز در گفت‌وگو با فارس از آن بسیار خوشحال شد و گفت: واگذاری فولاد خوزستان و خصوصی سازی شدن این شرکت بزرگ اتفاق جدی است. انشاءالله که باز هم از این اتفاقات رخ دهد.