تکان خوردن نوزاد در خواب؛ نگران باشیم یا خیر؟

به گزارش پارسینه؛ تکان خوردن نوزاد هنگام خواب طبیعی است. با این حال، اگر در زمان بیداری دچار تکان‌های غیرعادی یا سفت شدن بدن می‌شود، با یک متخصص سلامت مشورت کنید. این ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل تشنجی باشد.

شما با عشق در حال تماشای نوزادتان هستید که بالاخره با آرامش خوابیده است، اما ناگهان متوجه تکان‌های کوچکی در او می‌شوید. ممکن است فکر کنید که این حرکات کوچک پاسخی به یک خواب است یا شاید نگران شوید که نشانه‌ای از تشنج باشد.

تکان‌های عضلانی در خواب چیست؟

ممکن است وقتی برای چهارمین بار در طول شب از خواب بیدار می‌شوید، به نظر نرسد، اما نوزادان در واقع ساعات زیادی از شبانه‌روز را در خواب می‌گذرانند حدود ۱۴ تا ۱۷ ساعت در هر ۲۴ ساعت.

در همین لحظات است که ممکن است متوجه شوید نوزادتان در خواب دچار تکان‌های عضلانی می‌شود. اصطلاح علمی این حرکات "میوکلونوس خواب" است (ریشه‌ی واژه‌ی یونانی: myo به معنی عضله و clonus به معنی تکان خوردن.

به طور کلی، این تکان‌ها کاملاً طبیعی هستند. در حقیقت، برخی پژوهشگران اکنون معتقدند که این حرکات میوکلونیک به نوزادان کمک می‌کند تا حرکات ابتدایی خود را به حرکات هماهنگ تبدیل کنند.

دو نوع تکان عضلانی در خواب وجود دارد:

میوکلونوس مثبت: ناشی از انقباض ناگهانی عضلات.

میوکلونوس منفی: ناشی از شل شدن ناگهانی عضلات.

اگر تا به حال در آستانه‌ی خواب حس کرده‌اید که بدن‌تان ناگهان تکان می‌خورد و باعث وحشت شما می‌شود، پس شما هم یک نوع میوکلونوس را تجربه کرده‌اید که به آن "حرکت تکان‌دهنده‌ی هیپناگوژیک" می‌گویند. یک نوع دیگر از میوکلونوس که احتمالاً با آن آشنا هستید؟ سکسکه.

چه چیزی باعث تکان‌های عضلانی در خواب می‌شود؟

ابتدا، کمی درباره‌ی مراحل مختلف خواب بدانیم. خواب شامل پنج مرحله است: چهار مرحله‌ی NREM (حرکت غیرسریع چشم) و یک مرحله‌ی REM (حرکت سریع چشم.

مرحله‌ی REM زمانی اتفاق می‌افتد که بدن چهار مرحله‌ی NREM را پشت سر گذاشته باشد و عمیق‌ترین مرحله‌ی خواب محسوب می‌شود. این مرحله با حرکت سریع چشم‌ها، رویا دیدن، و تقریباً فلج کامل بدن مشخص می‌شود—البته به‌جز این تکان‌های عضلانی.

رابطه‌ی تکان‌های خواب با رشد نوزاد

برخی پژوهشگران معتقدند که این تکان‌ها در مرحله‌ی REM فقط حرکاتی بی‌هدف یا مرتبط با رویا نیستند، بلکه ارتباط مستقیمی با رشد حسی-حرکتی دارند.

به این معنی که وقتی نوزاد شما در خواب دچار این تکان‌ها می‌شود، در واقع مدارهای مغزی در حال رشد او فعال می‌شوند. تحقیقات روی حیوانات نشان می‌دهد که این فعال‌سازی‌ها، به مغز نوزاد کمک می‌کند تا اندام‌های خود را بشناسد و نحوه‌ی استفاده از آن‌ها را یاد بگیرد. می‌توان این فرآیند را مانند دریافت و پردازش اطلاعات حسی و نوعی نقشه‌برداری از سیستم حسی-حرکتی در نظر گرفت.

جالب اینجاست که مطالعات روی پستانداران و پرندگان نشان می‌دهد که در مراحل اولیه‌ی رشد، مقدار زیادی از خواب در مرحله‌ی REM رخ می‌دهد. این موضوع باعث شده پژوهشگران تصور کنند که تکان‌های خواب راهی برای هماهنگ‌سازی ساختارهای در حال رشد و تقویت اتصالات عصبی هستند.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ نشان داد که در تمامی سنین، تکان‌های عضلانی معمولاً به‌صورت متوالی و در فواصل کمتر از ۱۰ ثانیه رخ می‌دهند.

همچنین، با رشد کودک، ممکن است متوجه تغییر در الگوی این تکان‌ها شوید. به عنوان مثال، ممکن است حرکات گردن در خواب هم‌زمان با رشد توانایی نوزاد در کنترل سرش افزایش یابد.

چند ماه بعد، نوزاد شروع به تلاش برای گرفتن اشیاء می‌کند. همان‌طور که انتظار می‌رود، این زمانی است که افزایش تکان‌های عضلانی در مچ و انگشتان قابل مشاهده است.

به طور خلاصه، این تکان‌های کوچک ممکن است چیزی فراتر از حرکات تصادفی باشند—آن‌ها بخشی از فرآیند رشد و یادگیری نوزاد شما هستند!

چه زمانی تکان‌های عضلانی در خواب نگران‌کننده هستند؟

در برخی موارد، هنگامی که تکان‌های عضلانی بسیار شدید به نظر می‌رسند، والدین نوزادان کاملاً سالم را برای ارزیابی به بیمارستان می‌برند. اما چگونه می‌توان تشخیص داد که این حرکات عضلانی طبیعی و بخشی از رشد نوزاد هستند یا نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر؟

یک راهکار ساده:

اگر این تکان‌ها بلافاصله پس از بیدار شدن متوقف شوند، به احتمال زیاد میوکلونوس خواب بی‌خطر هستند. این تکان‌ها فقط در خواب اتفاق می‌افتند و در بیداری ادامه ندارند.

اما اگر نوزاد در هنگام بیداری دچار حرکات غیرعادی یا سفت شدن عضلات شود، ممکن است با یک مشکل تشنجی مواجه باشید، مانند:

اسپاسم‌های نوزادی: این تشنج‌ها بین ۲ تا ۱۲ ماهگی آغاز می‌شوند و به‌صورت مجموعه‌ای از تکان‌های ناگهانی همراه با سفت شدن بدن دیده می‌شوند.

تشنج‌های خوش‌خیم خانوادگی نوزادان: این نوع تشنج در چند روز اول پس از تولد آغاز شده و معمولاً تا ۶ تا ۹ ماهگی متوقف می‌شود.

تشنج‌های ناشی از تب: این نوع تشنج در هنگام بیماری و همراه با افزایش ناگهانی دمای بدن رخ می‌دهد.

صرع: برخی اختلالات صرعی نیز می‌توانند باعث ایجاد تشنج شوند.

اگر نگران هستید که علت دیگری برای تکان‌های نوزادتان وجود دارد، حتماً با پزشک مشورت کنید. در صورت امکان، از حرکات نوزاد فیلم بگیرید تا پزشک هنگام ارزیابی، نمونه‌هایی از حرکات او را مشاهده کند.

منبع: https://www.healthline.com/health/baby/baby-twitching-in-sleep#takeaway