محاسبه هزینه حمل دریایی چگونه انجام می شود؟

به طور کلی محاسبه هزینه حمل دریایی فراتر از یک نرخ ثابت بوده و به عوامل متعددی بستگی دارد. عواملی نظیر حجم و وزن بار، نوع کانتینر، فاصله مبدأ تا مقصد، نوسانات نرخ ارز، هزینه های بندری و سوخت از جمله مواردی هستند که تعرفه حمل بار تاثیرگذارند و باید توسط بازرگانان و تاجران مد نظر قرار گیرد.

در ادامه مطلب فاکتورهای تأثیرگذار بر هزینه حمل دریایی و نحوه محاسبه آن را بررسی خواهیم کرد تا همه موارد و نکات مرتبط با آن شفاف سازی شود.

عوامل موثر بر هزینه حمل دریایی

هزینه حمل دریایی تحت تأثیر مجموعه ای از عوامل قرار دارد که هر یک می  توانند نقش مهمی در تعیین قیمت نهایی ایفا کنند. این هزینه ها بسته به شرایط بازار، نوع محموله، قوانین بین  المللی و خدمات اضافی متغیر هستند. فاکتورهای اثرگذار بر نرخ بار با کشتی عبارتند از:

1. نوع و ماهیت محصول
2. مسافت و مسیر حمل
3. روش حمل و نوع کانتینر
4. هزینه های بندری و گمرکی
5. نوسانات قیمت سوخت و هزینه های عملیاتی
6. هزینه های تعمیر و نگهداری کشتی
7. فصل و شرایط بازار
8. بیمه بار و ریسک های احتمالی
9. شرایط سیاسی و قوانین بین المللی
10. نوع شرکت حمل و نقل

۱. نوع و ماهیت محموله

ویژگی های فیزیکی و ماهیت محموله یکی از عوامل تاثیرگذار بر نرخ حمل دریایی هستند. این ویژگی  ها می تواند شامل وزن و حجم محصول، نوع محموله و ماهیت باشد.

برای مثال هرچه وزن و حجم کالا بیشتر باشد هزینه حمل نیز افزایش می  یابد. زیرا کشتی  ها ظرفیت مشخصی دارند و نرخ حمل بر اساس میزان استفاده از این ظرفیت تعیین می  شود.

از طرفی برخی کالاها مانند مواد شیمیایی، گازهای قابل اشتعال، باتری های لیتیومی و مواد رادیواکتیو نیاز به شرایط حمل ویژه دارند. این نوع کالاها تحت قوانین خاصی جابجا شده و هزینه  هایی نظیر بیمه بار، بسته  بندی مخصوص و رعایت استانداردهای ایمنی را نیز شامل می شوند.

علاوه بر این محصولاتی مانند میوه، سبزیجات، داروها و گوشت نیاز به حمل در کانتینرهای یخچالی دارند که بر هزینه حمل و نقل دریایی می افزایند.

۲. مسافت و مسیر حمل

هرچه مسیر طولانی  تر باشد هزینه سوخت، عوارض بندری و زمان جابه جایی بیشتر شده و درنتیجه نرخ حمل بالاتر خواهد رفت.

همچنین برخی مسیرها شامل تنگه ها یا کانال های مهمی مانند کانال سوئز و کانال پاناما هستند که برای عبور از آنها باید عوارض عبور، هزینه راهنما، هزینه خدمات یدک  کش و هزینه  های اضافی برای محموله  های خاص پرداخت شود.

در کنار این موارد برای عبور از آب های سومالی یا دریای چین جنوبی به دلیل وجود دزدان دریایی و امنیت پایین هزینه های مازادی برای تدابیر امنیتی و بیمه در نظر گرفته شده است.

۳. روش حمل و نوع کانتینر

یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در هزینه های مربوط به حمل بار دریایی روش حمل بار و نوع کانتینر است. برای مثال در روش FCL به دلیل اختصاص یافتن فضای کل کانتینر به یک ارسال کننده هزینه حمل افزایش خواهد یافت.

همچنین در صورت ارسال بارهای کانتینری به روش LCL به دلیل اشتراکی شدن محموله ها در یک کانتینر هزینه حمل کمتر خواهد شد.

از طرف دیگر محموله های یخچالی، ایزوله و کانتینری نیز به سبب نیازمندی به کنترل دما و رطوبت و شرایط خاص حمل و نقل دارای هزینه نگهداری بالاتری هستند و باعث افزایش نرخ حمل دریایی می شوند.

۴. هزینه های بندری و گمرکی

از دیگر فاکتورهای مهم بر تغییر نرخ حمل دریایی می توان به هزینه های بندری و گمرکی اشاره کرد. به طور کلی هر بندری دارای تعرفه های مخصوص به خود است و این نرخ ها در هر یک از بنادر غالبا متغیر می باشند. این موارد عبارتند از هزینه بارگیری و تخلیه، هزینه گمرکی و ترخیص کالا، هزینه انبارداری در بندر.

۵. نوسانات قیمت سوخت

سوخت یکی از هزینه های اصلی در خطوط کشتیرانی است و تاثیر مستقیمی بر نرخ حمل دریایی دارد. اگر قیمت نفت افزایش یابد باید هزینه های بیشتری برای تأمین سوخت پرداخت شود و افزایش قیمت حمل را به دنبال دارد.

6. هزینه های تعمیر و نگهداری کشتی

هزینه های تعمیر و نگهداری کشتی، حقوق خدمه و هزینه های عملیاتی از دیگر هزینه های تاثیرگذار بر تعرفه حمل دریایی هستند.

هزینه های تعمیرات شامل بازرسی بدنه، نگهداری موتور و تجهیزات ناوبری می شود که با افزایش سن کشتی هزینه آن بیشتر می گردد.

حقوق خدمه نیز شامل دستمزد کاپیتان، افسران و ملوانان، بیمه و مزایای آنان است که در مسیرهای طولانی یا پرخطر افزایش می یابد.

7. فصل و شرایط بازار

قبل از تعطیلات بزرگ مانند سال نو چینی یا در فصول برداشت محصولات کشاورزی، هزینه حمل و نقل دریایی به دلیل افزایش تقاضا بیشتر می شود و این مورد بر تعرفه نهایی تاثیر خواهد گذاشت.

همچنین در برخی دوره های زمانی به دلیل کمبود کانتینر در بنادر خاص هزینه اجاره کانتینر ممکن است افزایش پیدا کند.

8. بیمه بار و ریسک های احتمالی

بیمه بار و عبور از مسیرهای پر ریسک میز بر هزینه نرخ حمل دریایی تاثیر می گذارند. به عنوان مثال بارهایی که حساسیت بالایی دارند به بیمه های گران تری نیاز دارند.

همچنین هزینه بیمه بار برای مناطقی که احتمال وجود دزدان دریایی در آنها زیاد است و یا آب و هوای نامساعد دارند افزایش می یابد.

نحوه محاسبه هزینه حمل دریایی

 

9. شرایط سیاسی و قوانین بین المللی

برخی از کشورها از جمله ایران به سبب وجود تحریم ناچار به تغییر مسیر دریایی هستند که در این شرایط نرخ حمل دریایی نیز تحت تاثیر هزینه های اضافی افزایش پیدا می کند.

در برخی کشورها نیز قوانین سخت گیرانه ای برای انتشار گازهای گلخانه ای توسط کشتی ها وضع شده است که می تواند به افزایش هزینه های مربوط به حمل و نقل دریایی منجر شود.

10. نوع شرکت حمل ونقل

هر شرکت حمل نرخ و سیاست های خاص خود را دارد و خدمات منحصر به فرد خود را ارائه می دهد. برخی شرکت ها با داشتن ناوگان جدیدتر یا همکاری با بنادر خاص نرخ های مناسب تری دارند و لازم است پیش از هر چیزی اقدام به استعلام نرخ حمل دریایی کنید.

نحوه محاسبه هزینه حمل دریایی

همان طور که پیش تر گفته شد هزینه حمل دریایی وابسته به عواملی مختلفی است و این عوامل بر تعرفه نهایی تاثیرگذار می باشند. در واقع مواردی نظیر نوع و ماهیت بار، حجم و وزن بار، نوع روش حمل دریایی، مسافت بندر مبدأ و مقصد و... فاکتورهایی هستند که در محاسبه هزینه حمل دریایی موثر می باشند و براساس آنها تعرفه نهایی تعیین می گردد.

نتیجه گیری پایانی

یکی از مهم ترین پروسه ها در فرآیند حمل و نقل دریایی برآورد هزینه های حمل دریایی بار است که تحت تاثیر عوامل مختلف متغیر می باشد.

در این مطلب سعی بر آن شد تا تمامی عوامل تاثیرگذار بر تعرفه حمل و نقل دریایی معرفی و بررسی شود تا بتوانید براساس این معیارها با آگاهی بیشتری برای ارسال بارهای خود اقدام کنید.

لازم به ذکر است که هر شرکت کشتیرانی براساس خدمات ارائه شده نرخ حمل خاص خود را دارد و شما می توانید از طریق مشاوره رایگان با این شرکت ها از ریزهزینه ها و سایر هزینه های مازاد در پروسه حمل دریایی مطلع شوید.