ویژگی های دل و قلب سالم در کلام ائمه(ع)

به گزارش پارسینه، امام صادق علیه السلام درباره این آیه فرمود:
دل سالم ، دلى است که پروردگارش را دیدار کند در حالى که جز او درخود نداشته باشد، هر دلى که در آن شرک یا شک باشد ساقط است. یا فرمود:
قلب سالم ، قلبى است که از دنیا دوستى سالم باشد. کسى که صداقت نیت‏ داشته باشد، قلب سلیم دارد؛ زیرا پاک و سالم بودن دل از هواجس نفسانى، نیّت را در همه کار‌ها براى خدا خالص مى‏گرداند.

امام صادق علیه السلام مى‏فرماید:
إِعْرابُ الْقُلُوبِ عَلى‏ أَرْبَعَةِ أَنْواعٍ: رَفْعٍ وَ فَتْحٍ وَ خَفْضٍ وَ وَقْفٍ، فَرَفْعُ الْقَلْبِ فى‏ ذِکْرِ اللَّهِ وَ فَتْحُ الْقَلْبِ فى‏ الرِّضا عَنِ اللَّهِ، وَ خَفْضُ الْقَلْبِ فی‏ الْاشْتِغالِ بِغَیْرِ اللَّهِ، وَ وَقْفُ الْقَلْبِ فِى الغَفْلَةِ عَنِ اللَّهِ.
حرکات دل‏‌ها چهار نوع است: رفع و فتح و جرّ و وقف. رفع دل یاد خداست، فتح دل خشنودى از خداست، جرّ دل پرداختن به غیر خداست و وقف دل غفلت از خدا ست.

در حدیث قدسى آمده است:
هر‌گاه به دل بنده‏ام سر بزنم و ببینم که یاد من بر آن چیره گشته است، اداره و تربیت او را خود به عهده گیرم و همنشین و هم‏سخن و همدم او شوم. این حدیث ترجمان دیگرى از آیه اطمینان قلب است که خداوند مى‏فرماید:

الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»
[بازگشتگان به سوى خدا] کسانى هستند که ایمان آوردند و دل‏‌هایشان به یاد خدا آرام مى‏گیرد، آگاه باشید! دل‏‌ها فقط به یاد خدا آرام مى‏گیرد.
منظور آن است که با تمام قلب متوجه او و عظمت و آگاهی و حاضر و ناظر بودنش گردد و این توجه مبدأ حرکت و فعالیت در وجود او به سوى جهاد و تلاش و نیکى‏‌ها گردد و میان او و گناه سدّ محکمى ایجاد کند.

حضرت على علیه السلام مى‏فرماید:
الذِّکْرُ ذِکْرانِ: ذِکْرُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ عِنْدَ الْمُصِیبَةِ وَ أَفْضَلُ مِنْ ذَلِکَ ذِکْرُ اللَّهِ عِنْدَ ما حَرَّمَ عَلَیْکَ فَیَکُونُ حاجِزاً.
ذکر دو گونه است: یاد خدا بودن به هنگام گرفتارى‏‌ها و از آن بر‌تر آن است که خدا را در برابر محرمات یاد کند و میان او و حرام سدى ایجاد کند.به همین دلیل است که در برخى روایات ذکر خداوند به عنوان یک سپر دفاعى در برابر حوادث براى سلامتى دل برشمرده شده است.

روزى پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله به یارانش فرمود: سپرهایى براى خود فراهم کنید؛ گفتند:
اى رسول خدا صلى الله علیه و آله آیا در برابر دشمنان اطراف خود سپر بسازیم؟ فرمود: نه، از آتش دوزخ، بگویید:
سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُلِلَّهِ وَ لاالهَ الَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ اکْبَرُ.

در این راستا امام سجاد علیه السلام هم در دعاى خویش صفاى دل خاصى را از درگاه حق طلب می‏کند:
خدایا! بر محمد و آل محمد درود فرست؛ و ما را از کسانى قرار ده که پرده‏هاى عصمت اولیا را بر روى آن‌ها کشیدى و دل‏‌هایشان را به پاکى و صفا، ویژه گردانیدى و در سر منزل برگزیدگان، آن دل‏‌ها را به زیور فهم و شرم آراستى.»

منبع: بهداشت نیوز