چگونه خودمان را به قلّه‌ی روزه‌داری برسانیم؟

ویژگی ماه خدا این است که برای بهره‌مندی از نعمت‌ها و فیوضات آن، هر گاه با مشکل یا سختی روبرو می‌شویم می‌توانیم با میزبان در میان بگذاریم و آن را برطرف کنیم و البته ارتباط با هیچ میزبانی به‌اندازه ارتباط با میزبان ماه رمضان آسان نیست. روز هفتم این ماه، می‌توانیم جمع‌بندی مناسبی از بهره‌مندی‌مان از اعمال و طاعات خود در این ماه داشته باشیم و اگر سستی، خستگی یا نقصی در بهره‌مندی از فیوضات این ماه داریم از خدا بخواهیم که ما را در برطرف‌کردن مشکلات یاری‌مان کند. می‌گوییم: «اللَّهُمَّ أَعِنِّی فِیهِ عَلَى صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ؛ اى خدا مرا در این روز بر روزه و اقامه نماز یارى کن.» در دعای روز اول، قرار گذاشتیم که روزه‌دار باشیم همانند روزه‌داران حقیقی، و شب‌زنده‌دار و مأنوس و مشغول به عبادت، همانند شب‌زنده‌داران، اما این قرار، برای کسی که تا کنون چنین نبوده و روزه و عبادت او دارای کمبود‌هایی بوده است با سختی‌هایی همراه است که لازم است در میانه راه باز هم از خدا کمک بگیرد.

مسیر لغزنده است لطفاً به یاد خدا باشید

تا وقتی انسان، به‌خوبی بر هوای نفس خود مسلط نشده و بندگی، ملکه و خوی او نشده است از لغزش‌ها در امان نیست و ماه مبارک رمضان بهترین فرصت برای تمرین رویارویی با نفس در پیچ و خم‌ها و بزنگاه‌های لغزش و گناه است. باید کم‌کم با تجزیه و تحلیل خود، یک یک نقص‌های خود را بیابیم و آن‌ها را درمان و برطرف کنیم و برای این کار از خداوند یاری جوییم. گناه نکردن در ماه مبارک رمضان اگرچه بسیار ارزشمند است، اما ابتدای راه است و ما باید تلاش کنیم در این ماه اساساً از گناه و لغزش دور شویم تا پس از این ماه عزیز هم به این راه ادامه داده و گناه نکنیم. پس چنین می‌گوییم: «وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ هَفَوَاتِهِ وَ آثَامِهِ‏؛ و از لغزش‌ها و گناهان دور ساز.»

خداوند با لطف خود کاری کرده است که در ماه رمضان، راه تقویت خود در مقابل نیرنگ‌ها و وسوسه‌های شیطان آسان‌تر باشد. رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) فرمودند: «إِذَا طَلَعَ هِلَالُ شَهْرِ رَمَضَانَ غُلَّتْ مَرَدَةُ الشَّیَاطِینِ؛ آن هنگام که هلال ماه رمضان سر برآورد، شیطان‏‌هاى رانده شده به زنجیر کشیده مى‏‌شوند.» بسیاری از لغزش‌ها و گناهانی که شاید عادت انسان می‌شود با تلاش عجیب وسوسه‌های شیاطین، به وجود آمده است. دلیل آن هم ضعف نفس انسان بوده که در مقابل این وسوسه‌ها تسلیم شده است. چنین نفس ضعیفی برای بازیابی و تقویت خود در مقابل لشکر شیاطین نیازمند فرصت است و چه فرصتی بهتر از ماه مبارک رمضان.

امام سجاد (علیه‌السلام) در بیانی، تلاش شیطان را این‌چنین توصیف می‌کند: «و برای ما دشمنی قرار دادی که با ما نیرنگ می‌کند، و او را بر ما تسلطی دادی که ما را به آن اندازه بر او سلطه نیست، او را در دل‌های ما جای دادی، و در مجاری خونمان روان کردی، اگر ما از او غفلت کنیم او از ما غافل نگردد و اگر فراموشش کنیم او ما را فراموش نکند، ما را از عقاب تو ایمن کند و از غیر تو بترساند، ...» [۴]برای پیروزی در این مبارزه، نیازمند کمک خواستن از خداوند هستیم. چنان‌که حضرت زین‌العابدین (علیه‌السلام) در ادامه توصیف نیرنگ‌های شیطان، چنین از خداوند درخواست می‌کند: «وَ إِلَّا تَصْرِفْ عَنَّا کَیْدَهُ یُضِلَّنَا، وَ إِلَّا تَقِنَا خَبَالَهُ یَسْتَزِلَّنَا؛ اى خداوند ما، اگر مکرش را از ما باز نگردانى، گمراهمان کند و اگر ما را از تبهکاریهایش در امان ندارى، پاى ثبات ما بلغزاند.»

نگهبان قدرتمند قلب
تنها راه قدرت قلب انسان در مقابل تلاش شیاطین برای نفوذ در آن یاد خداست چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب؛ ‏ آگاه باش که با یاد خدا دل‌ها آرامش مى‏‌یابد.» یاد خدا همچنان نگهبان توانمندی است که بر درگاه قلب قرار می‌گیرد و تا وقتی او نگهبان است خیال قلب از ورود شیاطین و نیرنگ‌هایشان آسوده خواهد بود. تا وقتی به یاد خدا هستیم حتی اگر بر لب ذکری جاری نکنیم در امان هستیم البته هم‌زمانی آن با ذکر زبانی بهتر و شایسته‌تر است چنان‌که حضرت امام خمینی رضوان‌الله علیه می‌نویسد: «گرچه ذکر حق و تذکر از آن ذات مقدس از صفات قلب است و اگر قلب متذکر شد تمام فوایدى‏ که‏ براى ذکر است بر آن مترتب مى‏‌شود، ولى بهتر آن است که ذکر قلبى متعقّب به ذکر لسانى نیز گردد.» شاید بهترین توشه‌ای که می‌توانیم از این ماه عزیز برگیریم همین ذکر دائمی باشد چنان‌که امام صادق (علیه‌السلام) آن را بهترین وصیت شمرده و می‌فرمایند: «أَفْضَلُ الْوَصَایَا وَ أَلْزَمُهَا أَنْ لَا تَنْسَى رَبَّکَ وَ أَنْ تَذْکُرَهُ دَائِما؛ برترین وصیّت‌ها، آن است که همیشه به یاد خدا باشى و او را فراموش نکنى‏.» پس باید در این ماه برای استقرار چنین ویژگی در خود، تلاش کنیم و از خدا بخواهیم که: «وَ ارْزُقْنِی فِیهِ ذِکْرَکَ بِدَوَامِهِ؛ و ذکر دایم نصیبم فرما.»

خدای موفقیت‌ها
برای موفقیت در چنین اهدافی ضمن تلاش باید در نظر داشته باشیم که خداوند به‌وجودآورنده همه موفقیت‌ها است. (بِتَوْفِیقِکَ؛ به حق توفیق بخشى خود). اما مناسب است که تعریفی نیز از موفقیت واقعی داشته باشیم. موفقیت حقیقی چیست؟ شخصی از امام صادق (علیه‌السلام) در مورد معنای آیه شریفه «وَ ما تَوْفیقی‏ إِلاَّ بِاللَّه‏؛ و توفیق من جز به [یارى‏]خدا نیست» سؤال می‌کند، حضرت در پاسخ فرمودند: «هر گاه بنده‏اى عمل شایسته‏‌اى را که خدا به او دستور داده انجام داد، این کردارش مناسب و موافق با فرمان خدا است که به او بنده موفّق گویند؛ و هرگاه بخواهد مرتکب گناهى شود پروردگار مانعى میان بنده و آن معصیت ایجاد مى‏‌فرماید که در نتیجه، آن را انجام نمى‏‌دهد، که ترک آن معصیت به کمک و مدد خداى تعالى بوده است و اگر میان او و گناه را واگذارد و حایلى ایجاد نکند، و بنده مرتکب آن گناه گردد، خداوند عزّ و جلّ یارى‏اش نکرده و موفّقش نگردانده و در نتیجه او را درمانده و بیچاره ساخته است.»

هدایتگر بی‌همتا
پس همه موفقیت‌ها در سایه لطف و یاری خدای متعال به وجود می‌آید و همه اسباب عالم به دست اوست. پس، باید او را با این صفت راهگشا صدا بزنیم تا ما راهنمایی کند. می‌گوییم: «یَا هَادِیَ الْمُضِلِّین؛ اى رهنماى گمراهان عالم.»

منبع:بهداشت نیوز