تهدید برجام با ترجمه‌ های نادرست!

نشریه میانه روی آتلانتیک در تحلیلی به ترجمه های نادرست که از سخنان مقام های ایرانی از سوی رسانه ها و مقام های آمریکایی انجام شده و آینده برجام را تهدید می کند، پرداخت.

این تحلیل به قلم «دیوید اکل وِید» رئیس کارکنان وزارت خارجه آمریکا در دولت باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین این کشور و «آریان طباطبایی» استاد مرکز مطالعات استراتژیک دانشگاه جورج تاون نوشته شده است.

نویسندگان با اشاره به این واقعیت که برخی ممکن است تلاش دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای خروج از برجام را ناشی از سخنان مسئولان دولتی ایران بدانند، بسیاری از سخنانی را که ظاهرا تحریک آمیز به نظر می رسد، اشتباه ترجمه از سوی رسانه ها و یا مقام های آمریکایی دانستند.

آنها با بیان اینکه پیش از قرار دادن واژه ها در تیتر رسانه ها باید معنای دقیقا آنها را دانست، خاطرنشان کردند: یکی از ما (دیوید اکل) با وزیر خارجه (جان کری) از زمان عضویتش در سنا تا وقتی که برای اولین بار در سه دهه گذشته با یک وزیر خارجه ایرانی رابطه برقرار کرد، کار کرده و دیگری (آریان طباطبایی) سال ها در ایران زندگی کرده و به مطالعه تفکر و سیاست امنیتی حکومت ایران و همچنین رمزگشایی از سخنان مبهم مقام های ایرانی پرداخته است.

این نویسندگان درخصوص ترجمه های نادرستی که به برداشت های نادرست تر از سخنان مقام های تهران منجر شده، به گزارشی از یک اندیشکده به نام «موسسه علوم و امنیت بین المللی» (ISIS) مبنی بر اینکه 'ایران می گوید تولید انبوه سانتریفیوژهای پیشرفته را آغاز کرده است' اشاره کردند که این اندیشکده با تکیه بر آن گزارش مدعی شده بود: 'ایران احتمالا مفاد توافق هسته ای را نقض کرده است.'

این در حالی است که یک تحلیلگر ارشد «گروه بحران بین المللی» (International Crisis Group) که خود فارسی زبان است، این تحلیل اشتباه را ناشی از ترجمه نادرست عنوان کرد. وی تاکید کرد که مقام ایرانی گفته بود 'ما دانش فنی تولید سانتریفیوژهای پیشرفته را در اختیار داریم' و به دنبال این روشنگری، موسسه مذکور بدون سر و صدا اصلاحیه ای در سایت خود منتشر کرده و به ترجمه اشتباهش اعتراف کرد.

به نوشته وِید و طباطبایی، رسانه ها در موردی دیگر از ترجمه نادرست، گزارش دادند که حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که ایران 'می تواند در عرض چند ساعت به شرایطی فراتر از آنچه پیش از آغاز مذاکرات بوده، بازگردد'. اما ترجمه ای دقیقتر مشخص کرد که سخن روحانی این بوده: 'دولتمردان آمریکا باید بدانند که تجربه شکست خورده تحریم و تحمیل، دولت‌های گذشته‌شان را به ‏پای میز مذاکره کشاند' و اگر توافق از بین رود، 'در مدت زمان کوتاهی به شرایطی بسیار پیشرفته‌تر از زمان شروع مذاکرات باز خواهیم گشت'. به عبارت دیگر، مذاکرات مساله هسته ای را حل کرد نه تحریم ها؛ و اگر آمریکا توافق را لغو کند، ایران هم گزینه هایی دارد.

نویسندگان تاکید کردند که نکته قابل توجه این است که حسن روحانی در مقابل مجلسی که بسیاری از مخالفانش در آن هستند، تعهدش به مصالحه و دیپلماسی و دوری از تنش و تقابل را اعلام کرد و گفت که توافق هسته ای تنها انتخاب ایران نبوده بلکه ترجیح آن بوده است.

این دو نویسنده در موردی تازه تر، گزارش روزنامه انگلیسی ایندیپندنت مبنی بر اینکه 'ایران درصورت خروج از توافق می تواند در عرض 5 روز سلاح هسته ای بسازد' را یادآوری کردند که از ترجمه نادرست سخنان علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ناشی شده است.

رسانه ها گفته بودند، صالحی اعلام کرده که ایران طی 5 روز می تواند به غنی سازی 20 درصد برسد. علت این برداشت آن بود که این رسانه ها بخشی از سخنان وی را حذف کرده بودند که می گفت: 'بی شک نمی خواهیم چنین اتفاقی بیافتد. به راحتی به این توافق نرسیدیم که بخواهیم راحت آن را از دست بدهیم. به این توافق متعهد و وفادار هستیم.'

و نکته دیگری که در حمله رسانه ها مغفول مانده بود این است که ایران نمی تواند با این سرعت به سلاح هسته ای برسد؛ چرا که براساس برجام، تغییرات وسیعی در تاسیسات هسته ای خود ایجاد کرد که مانع تولید تسلیحات هسته ای می شود.
دیوید اکل وِید و آریان طباطبایی برای تقویت نظر خود نمونه هایی از تاثیر ترجمه نادرست در وقایع تلخ تاریخی را ذکر کردند. به عنوان مثال نمایندگان ژاپن در پاسخ به درخواست تسلیم بی قید و شرط از سوی متفقین در جنگ جهانی دوم از واژه ژاپنی 'موکوساتسو' استفاده کردند. این واژه در اصل به معنای 'نیازمند توضیح' است؛ اما مترجم متفقین آن را در معنای 'رد کردن' ترجمه کرد و در نهایت باعث حمله هسته ای آمریکا به هیروشیما و ناکازاکی شد.

همچنین تعبیر 'ما از شما پیشتر خواهیم رفت' از سوی نیکیتا خروشچف رهبر وقت شوروی که برای مقام های وقت آمریکا به صورت 'ما شما را دفن خواهیم کرد' ترجمه شد و توجیهی شد برای مسابقه های تسلیحاتی و دخالت های نظامی.
دو نویسنده با طرح این موضوعات، این پرسش را مطرح کردند که اگر رهبران آمریکا در سال 1332 شمسی هنگام مطالعه سخنان محمد مصدق نخست وزیر ایران، به جای تصویر یک مارکسیست در حال ظهور، چهره یک ملی گرا را می دیدند، آیا کودتای طراحی شده از سوی سازمان سیا روی می داد؟ آیا در آن صورت ستمگری شاه و 'بحران گروگان ها' (تسخیر لانه جاسوسی) بازهم وجود می داشت؟

وِید و طباطبایی در پایان با بیان اینکه نبود گفت و گوی رو در رو و بسته بودن مجرای مذاکرات خطاهای ترجمه را به نتایجی خطرناکتر از بی اعتمادی سوق می دهد، خروج از توافق هسته ای با ایران را اشتباه توصیف کردند؛ به ویژه در زمانی که آمریکا و متحدانش در حال فشار به کره شمالی هستند که واقعا دارای سلاح هسته ای است.

ترامپ بدون توجه به توصیه کابینه خود و یافته های آژانس بین المللی انرژی هسته ای، بر طبل اعلام عدم پایبندی ایران می کوبد و هنوز هم نتوانسته همراستایی خروج از توافق هسته ای با منافع آمریکا را برای افکار عمومی توجیه کند. در این زمان حساس، اتفاقات بسیاری می تواند به خاطر چیزی به سادگی ترجمه اشتباه و یا سوء تفاهم روی دهد.