به جز حشرات چه جانورانی به گرده افشانی کمک می‌کنند؟

گرده افشانی یکی از فرآیند‌های طبیعی است که اغلب توسط حشرات انجام می‌پذیرد. به عبارت دیگر، یکی از فواید اصلی حشرات در طبیعت همان گرده افشانی است. اما جانداران دیگری نیز در این فرایند دخالت دارند. می‌توانیم بگوییم که این جانداران به فرآیند گرده افشانی یاری می‌رسانند. در این مقاله چگونگی یاری رسانی تعدادی دیگر از جانداران، به جز حشرات، به فرآیند گرده افشانی را بررسی می‌کنیم.

۱. خفاش‌ها

وقتی اسم خفاش را می‌شنویم، بنا بر دلایل خاصی تصویر موجودی زشت و خون آشام در ذهنمان تداعی می‌شود. هرچند خفاش‌های خون آشام نیز وجود دارند، اما اغلب انواع خفاش‌ها بی آزار و بی‌خطر هستند. در واقع باید بگوییم که آن‌ها فوایدی نیز به طبیعت می‌رسانند. خفاش‌ها به طور گسترده‌ای مسئول گرده افشانی چند گونه گیاهی هستند. این گونه‌های گیاهی اغلب در آب و هوا‌های به شدت گرمی از قبیل: بیابان‌ها می‌رویند. خفاش‌ها می‌توانند بسیار بیشتر از تمام انواع حشرات پرواز کنند و برای تداوم پرواز خود به انرژی نیاز دارند. آن‌ها انرژی مورد نیاز خود را با خوردن شهد گل‌ها کسب می‌کنند. بنابراین، خفاش‌ها گزینه ایده آلی برای گرده افشانی گل‌های ضعیفی که در آب و هوای نامناسب هستند. خفاش‌ها همچنین برای گرده افشانی بسیاری از میوه‌ها نیز شناخته شده هستند. به برکت وجود خفاش‌ها میوه‌هایی مانند انبه، گواوا و موز‌ها و میوه‌های مشابه دیگر می‌توانند انتشار یابند.

خفاش‌ها در آب و هوا‌های گرمسیری و بیابان ها، گرده افشان‌های مهمی به حساب می‌آیند. آن‌ها مسئول گرده افشانی بیش از ۳۰۰ نوع میوه از قبیل: انبه‌ها، موز‌ها و گواوا‌ها هستند.

گل‌های مورد علاقه: خفاش‌ها به گل‌های سفید و راکدی که دارای بویی قوی هستند و در طول شب باز می‌شوند، تمایل دارند.

روش گرده افشانی: آن‌ها هنگام نوشیدن شهد گیاه، گرده را نیز می‌چینند.

۲. پرندگان

از آنجایی که در اینجا اساساً درباره جوندگان بالدار صحبت می‌کنیم، پس مجموعه مورد بحث ما شامل پرندگان نیز می‌شود. تمام انواع پرندگان می‌توانند به عنوان عامل گرده افشانی عمل کنند. آن دسته از پرندگانی که قادر به گرده افشانی هستند به صورت ویژه‌ای با انجام آن وفق داده شده اند. پرندگانی قادر به عمل گرده افشانی هستند که اندازه‌ای کوچک و وزنی سبک داشته باشند. زیرا این گونه از پرندگان می‌توانند برای مدتی طولانی در ارتفاع کم پرواز کنند. این جمله تصویر مرغ مگس خواری را در ذهن تداعی می‌کند که در حالی که به شدتی بال میزند که بال هایش بلورین و تقریباً ناپیدا هستند، در هوا مشغول چیدن شهد گل‌ها است. علاوه بر این، پرندگان گرده افشان به منقار‌های واقعاً بلندی نیاز دارند تا آن را به عمق گل‌ها وارد کرده و شهد را بنوشند.

مرغ مگس خوار کار دشواری را انجام می‌دهد. آن‌ها باید مقدار فراوانی شهد بنوشند تا بتوانند انرژی لازم را برای پر زدن سریع به دست آورند.

گل‌های مورد علاقه: گل‌های سرخ، پرتغالی یا سفید استوانه مانندی که توان کافی را برای تحمل وزن مرغ مگس خوار دارند.
روش گرده افشانی: مرغ مگس خوار منقار دراز خود را به گل‌ها رسانده و شهد آن را می‌نوشد. وقتی هم که از نوشیدن دست کشید، گرده‌های سیاه و سفید بر صورت و منقار پرنده می‌نشینند.

۳. میمون پوزه دار (لمور)

این میمون پوزه دار خاص، دارای منقار است و بینی منحصر به فردی دارد که می‌تواند آن را مانند منقار در شکاف‌های گل‌ها فرو برد. میمون پوزه دار به این دلیل در لیست ما قرار می‌گیرد، چون میوه‌ها را دیوانه وار دوست دارد. این جانور از بیش از ۱۳۰ نوع میوه گوناگون تغذیه می‌کند و مسئول گرده افشانی تمام آنهاست. پس به طور یقین یکی از مشارکت کنندگان در انتشار گرده‌ها محسوب می‌شود. آن‌ها به ویژه مسئول گسترش درختان مسافر هستند. میوه‌های این درختان در ارتفاع بسیار زیادی رشد می‌کنند و هیچ حیوان دیگری برای گرده افشانی گل‌های این درخت به آن ارتفاع نخواهد رفت. اما میمون پوزه دار بدون اینکه به بلندی درخت اعتنایی داشته باشد، خود را به بالای آن می‌رساند، چون حاضر است جان خود را برای لقمه‌های شیرین به خطر اندازند.



گل‌های مورد علاقه: هر چیز میوه ای! میمون پوزه دار بیش از ۱۳۰ میوه متنوع را می‌خورد.

روش گرده افشانی: آن‌ها گرده افشان اصلی درختان مسافر، که دستیابی به گل‌های آن ساده نیست، هستند. میمون پوزه دار باید گل را باز کند تا بتواند پوزه و زبان دراز خود را به آن برساند. در این هنگام شهد به پشم‌های آن‌ها می‌چسبد.

۴. مارمولک دم آبی

این مارمولک کوچک در جزیره موریس (یکی از جزایر سواحل آفریقا) پیدا شده است. مارمولک دم آبی یکی از یاری دهندگان کلیدی انتشار بذر‌های گیاهی نیز به شمار می‌آید.



گل‌های مورد علاقه: گیاهان جزیره موریس، مانند روسی سیمپلکس، یک گونه گیاهی که در معرض خطر نابودی است.

روش گرده افشانی: وقتی مارمولک دم آبی مشغول نوشیدن شهد داخل گل می‌شود، گرده به پوست پیشانی آن می‌چسبد.

۵. موش کیسه دار استرالیایی

این جانور کیسه دار در استرالیا زندگی می‌کند و اندازه آن با یک موش برابر است. هرچند در اسم انگلیسی این جانور کلمه "هانی" (عسل) وجود دارد، اما در واقع آن‌ها از عسل تغذیه نمی‌کنند! بلکه با نوشیدن شهد زندگی می‌کنند.



گل‌های مورد علاقه: گل‌های بانکزیا و اوکالیپتوس.

روش گرده افشانی: بینی آن‌ها در هنگام نوشیدن شهد به گرده آغشته می‌شود.

باید بدانید که حشراتی مانند زنبور عسل، مگس، زنبور‌های وحشی، کفشدوزک‌ها و ... اصلی‌ترین نقش را در گرده افشانی ایفا می‌کنند.

منبع:ستاره