ریشه و درمان اختلال دلبستگی در روابط عاشقانه

مصطفی زارعان، با اشاره به وجود تعاریف مختلف برای عشق، گفت: برخی دیدگاه‌ها، عشق را یک الگوی ناهنجار مغزی معرفی می‌کند که باعث برانگیختگی شدید کل مغز به مدت محدود شده و برعکس سایر احساسات، باعث فعال بودن تمامی اجزای مغز می‌شود.

وی افزود: حالاتی که هنگام عاشق شدن در انسان‌ها بروز می‌کند، الگو‌های متفاوتی دارد به طوری که برخی عشق‌ها بسیار شدید و غیرقابل تصور هستند و روان فرد را به شدت بهم می‌ریزند، اما سایر عشق‌ها در چارچوب منطق و دایره عقل قرار دارد.

وی ادامه داد: احساس عاشقی شدید که با روان آدمی بازی می‌کنند، موجب بروز اختلال در رابطه و حتی بیماری‌های روانی می‌شود.

دلیل بروز اختلالات عاشقی

زارعان در خصوص دلیل بروز اختلالات عاشقی، گفت: کسانی که در روابط عاطفی با مراقب اولیه خود یعنی مادر، خانواده و یا افراد مهم زندگی دچار مشکل شده باشند، در مسائل عشق و عاشقی نیز مشکل خواهند شد.

وی در خصوص حالت دلبستگی، اظهار کرد: در دلبستگی ایمن، فرد رابطه عمیقی با مراقب اولیه برقرار می‌کند و اعتماد دارد که از او مراقبت خواهد کرد، اما در دلبستگی ناایمن که به شکل اضطرابی یا دوسوگرا خود را نشان می‌دهد، فرد نسبت به مراقب اولیه احساس امنیت و آرامش نمی‌کند و مدام نگران است که مبادا دیگر از او مراقبت نکند.

وی افزود: افراد با حالت دلبستگی ناایمن در دو طیف "عشق و نفرت" و "امنیت و سراسیمگی" در حال نوسان هستند؛ کسانی که اختلال دلبستگی نسبت به مراقب اولیه خود دارند، در حالت عاشقی و روابط عاشقانه نیز دچار اختلال می‌شوند.

افراد دچار اختلال در برخورد با عشق

این روانشناس با اشاره به وجود سه دسته افراد دچار اختلال در برخورد با عشق، بیان کرد: دسته اول افرادی هستند که احساس امنیت را در روابط دلبستگی با والدین تجربه نکردند و با جایگزین کردن موضوع عشق سعی می‌کنند، این احساس را به شکل درست از طریق عشق تجربه کنند؛ در این حالت شاهد وابستگی تمام و کمال به عشق هستیم، تا جایی که فرد بدون اجازه معشوق، نفس نمی‌کشد و تمام رفتار‌ها و حرکاتش را با طرف مقابل تطبیق می‌دهد که الگوی مخربی است و به رابطه، احساس و فرد عاشق ضربه می‌زند.

وی ادامه داد: برخی افراد نیز از نزدیک شدن به موضوع عشق اجتناب می‌کنند و با حفظ فاصله که در آن احساس اطمینان نهفته است، با منطق این‌که "اگر با کسی صمیمی نشود، در زمان ترک و رهایی نیز ناراحت نخواهد شد"، هیچ وقت رابطه صمیمی را با طرف مقابل تجربه نمی‌کند که این امر به دلیل دوری و سردی افراد مهم زندگی در دوران کودکی است.

وی در خصوص دسته سوم "افراد دارای مشکل در رابطه عاشقانه"، گفت: کسانی که احساس ناامنی کرده و مدام حس می‌کنند که از طرف مشعوق ترک خواهند شد، در به دست آوردن عشق، مشکلی ندارند، اما نگران هستند که نکند طرد شوند که این افراد یا به عشق نزدیک نمی‌شوند یا این‌که همزمان چندین گزینه را برای خود درنظر می‌گیرد تا در زمان ترک یکی با دیگری رابطه برقرار کرده و احساس ناراحتی و رهاشدگی نکنند.

زارعان در خصوص ریشه اختلالات در روابط عاشقی، گفت: زمانی که مادر، نقش بسیار حمایت کننده و یا دست و پا گیر داشته باشد و یا ناکافی و با غفلت ورزی بسیار رفتار کند، در واقع کودک احساس به داشتن مادر نمی‌کند که این امر زمینه ساز بروز اختلالات عاشقی است.


وی در خصوص درمان اختلالات عاشقی، اظهار کرد: تشخیص و درمان مشکلات مرتبط با شکست عشقی سخت است، زیرا همواره با افسردگی، وسواس و اضطراب با علائم جسمانی در فرد همراه است، اما هر اختلال و بیماری روانی در بستر رابطه بسیار طول می‌کشد تا به مرحله بحرانی برسد.

وی افزود: ممکن است اختلال در رابطه اول خود را نشان ندهد و فرد پس از چندین رابطه تازه متوجه مشکل خود شود؛ هم‌چنین این افراد معمولا در امور دیگر زندگی مشکل چندانی ندارند و فکر می‌کنند که از بدشانسی، سرنوشت بد و یا مشکل طرف مقابل است که رابطه بهم می‌خورد به همین دلیل از مراجعه به روانشناس اجتناب می‌کنند و فکر می‌کنند که سبک روابط اینگونه است.

این روانشناس در خصوص نحوه تشخیص اختلال عاشقی در افراد، اظهار کرد: وقتی یک مشکل در چندین رابطه تکرار می‌شود، باید فهمید که یک جای کار می‌لنگد که در این راستا باید مطالعه کرد و نسبت به مشکل خود آگاه بود.

وی متذکر شد: اختلالات عاشقی مانند شکست عاطفی با خوددرمانی خوب نمی‌شوند و باید درمان تخصصی انجام گیرد؛ در این درمان، مشکلات و اختلالات در روابط خانوادگی ریشه یابی شده و سپس هیجانات منفی تجربه شده و هیجانات مثبت تجربه نشده، بازسازی می‌شود.

وی افزود: زندگی هیجانی که قفل شده و به مرحله تظاهر و ابراز نرسیده است نیز با بازشدن و رهایی از بند، فرد می‌تواند مجددا عشق بدون اختلال را تجربه کند.

زارعان در خاتمه گفت: خواندن کتاب "عشق هرگز کافی نیست" و کتاب"ازدواج بدون شکست" برای برقراری روابط عاشقانه بهتر توصیه می‌شود.