استرس برای انسان فایده دارد؟

زهره تیموری با بیان اینکه همه انسان‌ها در مقاطعی از زندگی دچار استرس می‌شوند، اظهار کرد: استرس با اضطراب متفاوت است، زیرا اضطراب منبع درونی و نامشخص دارد، اما استرس به دنبال یک تغییر اتفاق می‌افتد.

وی استرس را به معنی تنش روانی دانست و از آن تعبیر به طاعون قرن ۲۱ کرد و افزود: بین ۷۰ تا ۹۰ درصد مراجعه به مطب‌های پزشکی از جمله عوارضی است که استرس ایجاد می‌کند و لذا اکثر افراد این عارضه را تجربه کرده اند.

این روانشناس، زندگی را همراه با یکسری تغییرات و دگرگونی‌ها دانست و تصریح کرد: توانایی ما در میزان سازگار شدن با این تغییرات همواره به چالش کشیده می‌شود؛ البته تا زمانی که بدن ما بتواند خودش را با این تغییرات سازگار و متعادل کند، در یک حالت تنش و برانگیختگی قرار دارد که به آن استرس می‌گوییم.

تیموری، با تاکید بر لزوم بررسی جنبه‌های فردی و اجتماعی استرس، عنوان کرد: علائمی که استرس در بدن ما ایجاد می‌کند شامل علائم جسمی، هیجانی، شناختی و رفتاری می‌شود. سردرد و سرگیجه و حالت کوفتگی و سوء هاضمه و مشکلات گوارشی از علائم جسمی استرس است، اما علائم هیجانی به صورت تحریک پذیری، زودرنجی، افسردگی، غم و اضطراب بروز می‌کند.

وی علائم شناختی را شامل ناتوانی در یادآوری اطلاعات مربوط به آن اتفاق دانست و گفت: برخوری، کاهش اشتها، بدخوابی، پرخوابی، کم خوابی و... نیز علائم رفتاری استرس را تشکیل می‌دهد لذا استرس تاثیرات فراوانی در زندگی انسان دارد و عموم مردم این ذهنیت را دارند که در زندگی نمی‌خواهند استرس داشته باشند.

این مشاور خانواده، با بیان اینکه استرس کم یا استرس زیاد عملکرد انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، خاطرنشان کرد: برای اینکه عملکرد بهینه داشته باشیم به میزانی از استرس در زندگی نیاز داریم، یعنی بین حداقل استرس و حداکثر استرس باید تعادل برقرار کنیم.

تیموری، با اشاره به عوارض استرس حداقلی، یادآور شد: در این حالت افراد معمولا بی انگیزه هستند و زندگی آنان شادی و نشاط ندارد و پویا نیست. در حداکثر استرس نیز افراد دائما پروژه‌های زیاد و متعددی را در دست می‌گیرند و بدون به اتمام رساندن آن‌ها پروژه جدید را شروع می‌کنند و لذا چنین افرادی در صورت کسب موفقیت نسبی نیز، به واسطه استرس زیاد دچار خستگی مفرط و ضعف روانی و کاهش اعتماد به نفس و بهره وری می‌شوند.

وی با بیان اینکه میزان متعادل از استرس فرد را به تحرک وا می‌دارد، اظهار کرد: برداشت و ارزیابی افراد از اتفاقات زندگی خیلی مهم است، در حالی که خیلی از افراد فکر می‌کنند هر اتفاقی که در زندگی رخ می‌دهد عامل بالقوه‌ای برای استرس است.

این روانشناس ادامه داد: افراد اتفاقات و موقعیت‌ها را به سه شیوه «من از عهده این موقعیت بر می‌آیم»، «من تردید دارم که از عهده این موقعیت بر می‌آیم یا نه» و «این موقعیت در توان من نیست» ارزیابی می‌کنند. در واقع در شیوه سوم توانایی لازم برای مدیریت آن موقعیت را بیشتر از توانایی خودمان در نظر می‌گیریم.

تیموری، با اشاره به راهبرد‌های مقابله‌ای با استرس، گفت: برخی نگاه مسئله مدار و برخی نگاه هیجان مدار به اتفاقات و موقعیت‌های زندگی دارند لذا فردی که نگاه مسئله مدار دارد برای حل مسئله تلاش می‌کند و راهکار ارائه می‌دهد (سالم یا ناسالم)، اما در نگاه هیجان مدار تنها به دنبال تسکین احساسات شخصی هستیم و لذا به سمت ورزش، دعا کردن، موسیقی و... و در برخی از مواد الکل و مواد مخدر می‌رویم.

وی فکر و باور افراد درباره اتفاقات و پیامد‌های آن را در مدیریت استرس حائز اهمیت دانست و عنوان کرد: باید مسئله را مشخص کنیم، اما اگر خودمان را در برابر مشکلات ناتوان در نظر بگیریم و دیگران را نسبت به خود بی توجه بدانیم، احساسات منفی مانند عصبانیت و خشم و تنهایی ما را فرا می‌گیرد.

این روانشناس، همه انسان‌ها را خواهان ثبات و قرار دانست که از تغییر فراری هستند و اضافه کرد: برخی دائما نگران هستند و نمی‌دانند عامل نگرانی آنان چیست، اما باید بدانیم که ما در عصر تغییر زندگی می‌کنیم و اتفاقات زیادی در اطراف ما رخ می‌دهد لذا باید خودمان را برای تغییرات آماده کنیم.

تیموری، فشار مالی را یک عامل استرس زا برای خانواده دانست و متذکر شد: باید در چارچوب توان مالی خودمان زندگی کنیم. همچنین اگر بین باید‌ها و خواسته‌های خودمان تعادل ایجاد کنیم و تخلیه هیجانی به جا و به اندازه داشته باشیم و مهارت‌های زندگی مانند مدیریت خشم را کسب کنیم، دچار فاجعه در زندگی نمی‌شویم.