انتقاد ستاره‌شناسان رادیویی از توسعه اینترنت ۴ g روی ماه

هنگامی که در جاده‌ای که به "رصدخانه جودرل بانک"(Jodrell Bank Observatory) ختم می‌شود، در حال رانندگی هستید، علائم راهنمایی و رانندگی را می‌بینید که از بازدیدکنندگان می‌خواهند تا تلفن همراه خود را خاموش کنند زیرا "تلسکوپ لاول"(Lovell telescope) آنقدر قوی است که شاید بتواند سیگنال تلفن روی مریخ را هم تشخیص دهد.

تلسکوپ‌های رادیویی طوری طراحی می‌شوند که به شکل باورنکردنی حساس باشند. "کارل سیگن"(Carl Sagan)، ستاره‌شناس فقید آمریکایی در این باره گفته است: میزان کلی انرژی بیرون از منظومه شمسی که تاکنون توسط همه تلسکوپ‌های رادیویی موجود در زمین دریافت شده، کمتر از انرژی یک دانه برف است که به زمین برخورد می‌کند.

کل انرژی کنونی احتمالا ارزش یک دانه برف را دارد اما این حقیقت هنوز وجود دارد که اندازه سیگنال‌های رادیویی نجومی معمولا کوچکتر از اندازه انواع مصنوعی آنها است. اگر رصدخانه جودرل بانک بتواند به واسطه سیگنال تلفنی در مریخ دچار تداخل شود، چگونه می‌تواند با کل یک شبکه ۴g روی ماه مطابقت داشته باشد؟

این موضوعی است که ستاره‌شناسان را نگران می‌کند؛ به ویژه اکنون که شرکت "نوکیا"(Nokia) در آمریکا، ۱۴/۱ میلیون دلار برای توسعه نخستین شبکه تلفن همراه روی ماه دریافت کرده است. هدف از احداث این شبکه موسوم به "LTE/۴G"، تسهیل سکونت بلندمدت در ماه و ارائه ارتباطات برای جنبه‌های کلیدی این برنامه از جمله فرودگرهای قمری و هدایت آنها است.

تداخل شبکه
"تداخل فرکانس رادیویی"(RFI) همیشه مورد انتقاد ستاره‌شناسان رادیویی بوده است. جودرل بانک، نخستین رصدخانه رادیویی در جهان که هنوز هم وجود دارد، به خاطر تداخل فرکانس رادیویی احداث شد.

"سر برنارد لاول"(Sir Bernard Lovell)، یکی از پیشگامان ستاره‌شناسی رادیویی دریافت که تداخل فرکانس رادیویی ناشی از تراموای شهر، مانع کار او در منچستر می‌شود. لاول، بخش گیاه‌شناسی دانشگاه را ترغیب کرد تا به او اجازه دهند که به مدت دو هفته به مزارع آنها در چشایر برود. لاول هرگز آنجا را ترک نکرد.

تلسکوپ‌های رادیویی از آن زمان، در نواحی دورافتاده‌تری ساخته شده‌اند. یکی از این تلسکوپ‌های رادیویی در دست ساخت، "آرایه کیلومتر مربعی"(SKA) است که در نواحی دورافتاده آفریقای جنوبی و استرالیا ساخته می‌شود. این کار می‌تواند به متوقف کردن تداخل فرکانس رادیویی ناشی از منابعی مانند تلفن همراه و یا ماکروویو کمک کند. در هر حال، تلسکوپ‌های رادیویی زمینی نمی‌توانند به طور کامل از منابع فضایی تداخل فرکانس رادیویی مانند ماهواره‌ها و یا شبکه‌های مخابراتی قمری آینده دوری کنند.

با محافظت و دقت کافی در انتشار سیگنال‌ها می‌توان میزان تداخل فرکانس رادیویی قمری را در منبع کاهش داد. ستاره‌شناسان دائما در حال توسعه راهبردهایی برای کاهش تداخل فرکانس رادیویی داده‌های خود هستند اما این امر به صورت فزاینده‌ای، به حسن نیت شرکت‌های خصوصی متکی است تا اطمینان حاصل شود که حداقل برخی از فرکانس‌های رادیویی برای ستاره‌شناسی محافظت می‌شوند.

رویای بلندمدت بسیاری از ستاره‌شناسان رادیویی، داشتن یک تلسکوپ رادیویی در سوی دیگر ماه است. امکان محافظت از این تلسکوپ در برابر سیگنال‌های زمین وجود دارد و همچنین تلسکوپ می‌تواند در پایین‌ترین فرکانس‌های رادیویی که معمولا روی زمین، تحت تاثیر بخشی از جو موسوم به یونسفر هستند، به اکتشاف بپردازد. اکتشاف در فرکانس‌های پایین رادیویی می‌تواند به بسیاری از سوالات بنیادین در مورد جهان کمک کند؛ از جمله این که زمین در نخستین لحظات پس از وقوع انفجار بزرگ چگونه بوده است.

این مورد علمی به تازگی توسط تلسکوپ هلند و چین موسوم به "NCLE" تشخیص داده شده است که با کمک ماهواره "Queqiao" که طی ماموریت "چانگ ای۴"(Chang'e ۴) به ماه فرستاده شد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین ناسا، روی پروژه‌ای سرمایه‌گذاری کرده است تا یک دهانه ماه را به تلسکوپ رادیویی تبدیل کند.

​ناسا به رغم علاقه به این پروژه‌های رادیویی، به مشارکت تجاری خود نیز چشم دارد. نوکیا فقط یکی از ۱۴ شرکت آمریکایی است که ناسا طی مجموعه جدیدی از مشارکت‌ها به ارزش بیش از ۳۷۰ میلیون دلار، با آنها کار می‌کند تا پروژه "آرتمیس"(Artemis) را توسعه دهد و تا سال ۲۰۲۴، فضانوردان را به ماه بفرستد.

مشارکت شرکت‌های خصوصی در فناوری‌ فضایی، موضوع جدیدی نیست. نمونه مورد توجه این مشارکت‌ها، ماهواره‌های "استارلینک"(Starlink) شرکت "اسپیس‌ایکس"(SpaceX) است که پس از نخستین پرتاب مهم در سال ۲۰۱۹، هیجانی را در میان ستاره‌شناسان برانگیخت.

تصاویر ثبت شده از فضا، دنباله ماهواره‌های استارلینک را نشان می‌دادند که اهداف اصلی نجومی را پنهان می‌کردند و یا به کمرنگ شدن آنها منجر می‌شدند.

مدت‌هاست که ستاره‌شناسان با ماهواره‌ها سر و کار دارند اما تعداد و روشنایی ماهواره‌های استارلینک بی‌سابقه و پیش‌بینی مدار آنها دشوار است. این نگرانی‌ها، به هر کسی که در حوزه نجوم روی زمین فعالیت دارد، مربوط می‌شود؛ خواه از تلسکوپ نوری استفاده کند، خواه تلسکوپ رادیویی.

تحلیلی که اخیرا توسط رصدخانه "SKA Organisation" انگلستان در مورد تاثیر ماهواره بر نجوم رادیویی منتشر شده است، توسعه نسل آینده فناوری تلسکوپ رادیویی را برای آرایه کیلومتر مربعی نشان می‌دهد. براساس محاسبات این بررسی، حساسیت تلسکوپ‌های SKA ، در باند رادیویی که استارلینک از آنها برای ارتباطات استفاده می‌کند، ۷۰ درصد کمتر است.

با افزایش تجاری‌سازی فضا، آسمان با حجم فزاینده‌ای از فناوری پر می‌شود؛ به همین دلیل داشتن مقررات محافظت از نجوم هرگز تا این اندازه مهم نبوده‌ است.