چگونه با قصه درمانی از مشکلات دور شویم؟

قصه درمانی عملی اجتماعی و فرهنگی است که در آن داستان‌ها برای افراد گروه بیان می‌شود. در این شیوه درمانی اغلب با شیوه‌های نمایش گونه همراه است. قصه و داستان گویی در هر فرهنگ بعنوان ابزار سرگرمی، اموزش، حفظ فرهنگ و ارزش‌های اخلاقی است.

مهم‌ترین نکته‌ای که قصه درمانی را اثر بخش می‌کند، همانندسازی شنوندگان قصه با شخصیت نخست داستانی است که نقل می‌شود. اشخاص خود را جای قهرمان می‌گذارند و با گرفتاری‌ها و خوشحالی‌های وی همراه می‌شوند.

آن‌ها همراه قهرمان داستان رشد می‌کنند و از تجربه‌هایی استفاده خواهند کرد که بدون آزمودن شان و درگیر شدن و بهائی را از دست دادن، آن‌ها را فرا می‌گیرند.

قصه درمانی روشی است که در آن میتوان با خواندن قصه‌های ارام بخش استرس، اضطراب، ترس‌های بی مورد، نومیدی، بیماری افسردگی و بسیاری از مشکلات رفتاری و روانی را رفع کرد. این شیوه مخصوصا برای بچه‌ها بخاطر علاقه‌ای که به داستان‌ها دارند بسیار موثر است.

به طور کلی داستان و تمثیل چهار قلمرو از وجود انسان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند:

- قلمرو شناختی:توانایی قصه در انتقال دانش و کمک به فرآیند حل مسأله

- قلمرو عاطفی:قصه سبب پالایش عاطفی- هیجانی و امید آفرینی میشود

- قلمرو بین فردی:قصه سبب ایجاد و خلق پیوستگی و ارتباط انسانی- اجتماعی اشخاص با یکدیگر میشود

- قلمرو شخصی:قصه سبب بصیرت و بینش میشود چرا‌که شخص خودش و مسایل مربوط به زندگی اش را در روایت سایرین ملاحظه و مشاهده نموده و فهم بهتری از خویش و مشکل اش پیدا میکند.

با یک قصه خوب می‌توان برای مراجع به روشنی توضیح داد که افکار ناسازگار چطور ایجاد می‌شوند چطور تعمیم یافته اند و بطور انتخابی انتزاع شده اند و مورد تحریف قرار میگیرند و چطور در یک رخداد یا اتفاق جدید الگوی واکنشی اشنا (عادتی) را بر می‌انگیزند.

قصه‌ها و داستان‌ها وسیله منحصر به فرد و مخصوصى برای استفاده در روان درمانی اند چرا‌که آن‌ها با همه مردم در هر سن و سالی رابطه برقرار می‌کنند و علت دیگر آن که ما انسان‌ها غالبا به صورت داستان و قصه می‌اندیشیم.

در قصه‌ها مفهوم هر رویداد را چارچوب فکری ما تعیین میکند. چنانچه ما چارچوب را تغیر میدهیم معنای واقعه هم به پیروی از آن تغییر می‌کند. بسیاری حکایات و قصه‌ها رفتار‌ها و حوادثی را در متن خود روایت می‌کنند که وقتی چارچوب و قالب آن‌ها را تغییر میدهیم مفهوم آن‌ها هم تغییر میکند. به عنوان مثال یک جوجه اردک که از سایرین متفاوت بنظر می‌رسد، تبدیل میشود به جوجه اردک زشت، ولی در قالب و چارچوب دیگری همین جوجه اردک زشت به یک قدرتمند زیبا تبدیل میشود، بسیار زیباتر از اردک‌های دیگری که او همواره خودش را با آن‌ها قیاس میکرده است.

یک داستان خوب برای کودکان باید دارای چه خصوصیت‌هایی باشد؟

در مورد انتخاب یک قصه خوب از نظر روانشناختی اشاره به نکات ذیل ضروری بنظر می‌رسد.

این که داستان با ظرفیت روانی، احساسات، علائق، فضای ذهنی، فرهنگ اجتماعی و شرایط زمانی کودک تناسب داشته باشد.

قصه ساده، کوتاه و جذاب بوده و به شکلی باشد که کودک از شروع نتواند پایان آنرا حدس بزند؛ و در پایان این قابلیت را داشته باشد که در کودک تاثیری مثبت بر جای گذارد.

منبع: بیتوته