تأثیر سیستم عصبی در پیشرفت سرطان

دکتر قاسم آهنگری عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و مجری پژوهشی این طرح با اشاره به نقش سیستم‌های عصبی در پیشرفت سرطان، افزود: با توجه به یافته‌های ما در زمینه گیرنده‌های عصبی، با تشکیل تیم‌های پژوهشی مطالعاتی را در این زمینه آغاز کردیم.

وی ارائه راهکارهای نوین در مطالعات درمان هدفمند (target therapy) از طریق هدف قرار دادن سلول‌های توموری به جای درمان‌های سیستمیک را از اهداف این مطالعات نام برد و اضافه کرد: طی مطالعات اولیه به این ایده برخورد کردیم که سیستم عصبی نقش موثری در ایجاد سرطان دارد.

آهنگری با بیان اینکه بقراط اولین دانشمندی است که ایده اثرات متقابل این سیستم‌ها(سیستم ایمنیو سیستم عصبی) در ایجاد تومور را مطرح کرد، خاطرنشان کرد که این ایده بعدها توسط پزشک مشهور یونانی و شاگرد ویGalen بسط یافت که خانم‌هایی که در معرض مشکلات روانی رفتاری و استرس هستند بیشتر از زنانی که بطور طبیعی سرخوش هستند دچار سرطان پستان می‌شوند.

این محقق اضافه کرد: مطالعات عصبی ایمنی- روانی اخیر نیز نشان داد اختلالات رفتاری و روانی بطور موثر از طریق تغییرات پاسخ‌های ایمنی سلولی موجب گسترش سرطان خواهد شد.

آهنگری با تاکید بر اینکه مطالعات سایکونورو ایمونولوژی ما بر روی سرطان به طور عمده متمرکز شده است، اظهار کرد: این مطالعات بر روی محور هیپوتالاموس، هیپوفیز، آدرنال و اعصاب سمپاتیک متمرکز شده است. همچنین طی پیشرفتی شگرف که طی دو دهه اخیر بر روی ژن‌ها، مولکول‌ها و سلول‌ها و تعاملات آنها صورت گرفته است موجب شناخت دقیق‌تر ما از این نقش شده است.

وی با اشاره به جزئیات این مطالعات یادآور شد: مطالعات دقیق بالینی - سلولی در سطح مولکولی و بیان ژنی که طی دو دهه گذشته انجام دادیم این تغییرات در سرطان که شامل رشد سلول‌های سرطانی بر اثر عوامل عصبی و استرس می‌شود را اثبات کرده است.

آهنگری این امر را نشان دهنده نقش سیستم عصبی در تنظیم رشد و تکثیر متاستاز سلول‌های توموری از طریق مسیرهای اعصاب سمپاتیک و حسی دانست.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک با بیان اینکه بر اساس یافته‌های به دست آمده مسیرهای محیطی و انتقال پیام این توانایی را دارد که پیام‌های سلولهای توموری را به مغز صادر کند، ادامه داد، در نهایت مغز می‌تواند با تلفیق و تنطیم پیام‌های CNS آنها را به سلول توموری محیطی برساند.

وی اضافه کرد: در انتهای ریشه‌های عصبی سلول‌های توموری با دریافت این پیام‌ها از طریق گیرنده خود موجب رشد تکثیر و متاستاز به سایر اعضاء می‌شوند. ما در فرآیند تحقیق این تغییرات را در سطح ژنی در بیماران سرطانی به ویژه سرطان پستان و ریه مشخص و سپس با شناسایی ژن‌های هدف که گیرنده‌های عصبی هستند از داروهای مخصوص برای کنترل و توقف رشد سلول‌های سرطانی استفاده کردیم.

مجری این طرح با بیان اینکه در حالت عادی توقع ما این است که پیام‌های عصبی در سلول‌های عصبی آشکار می‌شوند ولی در زمان بحران‌های روحی این پیام‌ها بر روی سلول‌های توموری آشکار می‌شوند، اظهار کرد: به همین منظور بصورت اختصاصی از داروهای بلوک کننده این گیرنده‌ها که مورد تایید مراجع بین‌المللی هستند استفاده و موجب مرگ سلول‌های توموری شد.

وی با تاکید بر اینکه این روش یک رویکرد جدید برای درمان سرطان است، یادآور شد: اخیرا تیم محققاتی مرکز سرطان آمریکا با توجه به تحقیقات مدرن و پیشرفته‌ای که انجام دادند نیز این موضوع را تایید کرد.

این پروژه مدل کار گروهی طولانی مدت با کمک و همیاری اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران،‌ بیمارستان‌های امام خمینی، مسیح دانشوری و شهدای تجریش، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشکده روانپزشکی و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مرکز تحقیقات سرطان پستان جهاد دانشگاهی و تحت مدیریت دکتر قاسم آهنگری استاد تمام دپارتمان ژنتیک پزشکی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری انجام شده است.