هر آنچه در مورد لخته شدن خون باید دانست

ترومبوز ورید عمقی (Deep Vein Thrombosis) که به اختصار DVT نیز نامیده می شود، لخته خونی است که معمولا در ساق پا و یا ران پا ایجاد می شود. خطر بزرگی که فرد مبتلا به این عارضه را تهدید می کند، حرکت لخته خون در رگ ها است که اگر این لخته خون به ریه ها برسد، باعث انسداد جریان خون و حتی مرگ نیز می شود.

علایم ترومبوز ورید عمقی(لختگی خون)

متاسفانه، DVT اغلب نادیده گرفته می شود و در حدود نیمی از افراد مبتلا هیچ علایم هشداردهنده ای را از خود بروز نمی دهد. اما علایم رایج این بیماری عبارت است از:

- قرمزی

- ورم

- احساس درد شدید در صورت لمس کردن

این علایم در محل ایجاد لخته خون و اغلب در پاها دیده می شوند.

خطرات ناشی از DVT: آمبولی ریوی

اگر قسمتی از لخته خون در جریان خون فرد حرکت کند، می تواند زندگی او را تهدید کند. در حقیقت اگر قسمتی از لخته خون به رگ های موجود در ریه برسد، باعث مسدود شدن جریان خون به ریه می شود که اصطلاحا آمبولی ریوی(انسداد شریان ریه توسط جسمی خارجی) نامیده می شود. علایم آمبولی ریه عبارت است از: سختی در تنفس، فشار خون پایین، غش کردن، تند شدن ضربان قلب، درد قفسه سینه و سرفه همراه با خون.

چه عواملی باعث به وجود آمدن DVT(لختگی خون) می شود؟

هر عاملی که باعث تخریب لایه دخلی رگ شود، از قبیل جراحی، آسیب یا پاسخ سیستم ایمنی بدن باعث ترومبوز ورید عمقی(لختگی) می شود. خون غلیظ شده در رگ ها به کندی حرکت می کند و به لخته خون تبدیل می شود. عوامل دیگری که خطر لخته شدن خون را افزایش می دهند عبارت است از اختلال ژنتیکی، تغییرات هورمونی و بی تحرکی بدن.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به لختگی خون هستند؟

افراد مبتلا به هر گونه سرطان، افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند یا زیاد در رختخواب می مانند، افراد مسن، سیگاری ها، مسافرت های طولانی مدت و افرادی که از چاقی رنج می برند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به DVT هستند.

روش تشخیص DVT

در ابتدا پزشک معالج در مورد داروهایی که مصرفی، سابقه ژنتیکی و هر عاملی که می تواند خطر ابتلا به DVT را افزایش دهد از بیمار سوالاتی را می پرسد و بعد با استفاده از امواج صوتی محل لخته خون را شناسایی می کند.

درمان

شایع ترین روش درمانی DVT(لختگی خون) داروهای ضد انعقاد خون است. این داروها عبارتند از وارفارین و هپارین که باعث تجزیه و حل شدن لخته خونی می شود. داروهایی که باعث حل شدن لخته خونی می شوند را ترومبولیتیک می خوانند. اغلب این داروها در بیمارستان به صورت تزریق داخل وریدی، وارد بدن می شوند.

عوارض جانبی مصرف داروهای ضد انعقاد خون

در اثر مصرف داروهای ضد انعقاد خون، ممکن است که فرد دچار خونریزی داخلی شود که می تواند بسیار خطرناک باشد و حتی زندگی فرد را تهدید کند. بنابراین در طول مصرف این داروها این نکته را به یاد داشته باشید که مرتبا آزمایش خون بدهید تا پزشک شما بررسی کند که رگ های خونی شما نازک نشده باشد.

علایم هشدار دهنده خونریزی داخلی

نشانه های هشداردهنده خونریزی داخلی عبارتند از: درد شکم، تهوع قرمز رنگ و شبیه به دانه های قهوه و مدفوع قرمز روشن و یا سیاه. اما خونریزی در مغز می تواند باعث سردرد شدید، سکته، تغییرات بینایی و انجام حرکات غیر طببیعی و گیجی شود.

فیلتر Vena Cava

اگر که شما نمی توانید داروهای ضدانعقاد را مصرف کنید و یا اینکه این داروها بر بدن شما تاثیر خاصی ندارند، پزشک معالج شما ممکن است که قرار دادن یک فیلتر به نام Vena Cava را درون رگ بزرگ به شما توصیه کند. این فیلتر، جلوی لخته ها را می گیرد و از حرکت به سمت ریه ممانعت می کند. در حقیقت این فیلتر روش درمانی ترومبوز ورید عمقی به حساب نمی آید بلکه تنها از آمبولی ریه جلوگیری می کند.

جوراب های تنگ و ساق بلند

جوراب های مخصوص واریس یا جوراب های تنگ می توانند از تشکیل لخته خونی جلوگیری کنند. این جوراب ها در کاهش ورم و درد پاها نیز بسیار موثر هستند.

جلوگیری از ابتلا به DVT: ورزش

فعال بودن به افزایش جریان خونی شما بسیار کمک می کند. ورزش هایی مثل پیاده روی، عضلات ساق پای شما را تقویت کرده و باعث افزایش جریان خون و جلوگیری از تشکیل لخته خونی می شود. زمانی که پشت میز نشسته اید، پاهای خود را دراز کنید و بکشید و اگر امکان دارد بلند شوید و کمی راه بروید. ورزش مداوم خطر ابتلا به چاقی که یکی از عوامل بسیار مهم در ابتلا به DVT است را نیز کاهش می دهد.

مسافرت های طولانی مدت

در هنگام مسافرت بیشتر از چهار ساعت از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید و تا می توانید آب بنوشید. حداقل هر 2 تا 3 ساعت یکبار بلند شوید و راه بروید و اگر مجبور به نشستن هستید، پاهای خود را حرکت دهید.