.svg)
نيويورك پايان راه است؟
پارسینه: نمی‌توان توقع داشت که مشکلات انباشته شده با یک یا چند ملاقات حل شوند
قانون: ما ايراني ها به جوزدگي و هيجان زدگي شهره ايم . از دوران مشروطه تا مصدق .از انقلاب تا دوران اصلاحات اتفاقاتي رخ داده كه مورخان و جامعه شناسان بعدها در تحليل آن از جوزدگي سخن گفته‌اند. دريكي دو هفته گذشته هم موج خبري ديدار اوباما و روحاني فضاي سياسي كشور را فرا گرفته است .
اما مسئله اين است كه اين بار تنها ايراني‌ها نيستند كه از برقراري رابطه با آمريكا هيجان زده‌اند. رسانه هاي آمريكايي و اروپايي با اشتياق عجيبي از مذاكره احتمالي تهران و واشنگتن سخن گفته‌اند. مگر ممكن است با يكي دو نشست در نيويورك رابطه دو كشور متخاصم بهبود يابد؟ بر فرض اينكه در نيويورك اوباما و روحاني گفت‌وگو كنند، موضوع گفت‌وگو چه خواهد بود؟
چالش‌هاي بي‌شمار دو كشور چگونه رفع مي شود؟ اما سوال اساسي تر اين است دولت اعتدال چرا در سياست خارجي افراط كرد؟ يا آنطور كه قانون چند روز پيش تشبيه كرد ؛ چرا ظريف و روحاني فرمان اتوبوس ديپلماسي را از جا كندند؟ بعد از چند هفته تبليغات، اكنون همزمان با شروع نشست سالانه مجمع عمومي سازمان ملل دولتي ها هم اينگونه سخن‌ها را تكرار مي كنند.
انباشت مشكلات با چند جلسه حل نمي شود
ديروز محمدجواد ظريف، وزير خارجه كشورمان در همين رابطه در فيس بوك‌اش نوشت: بنده بسیار خرسندم که مردم به تدبیر این دولت بسیار امیدوارند. اما سیاست خارجی ذاتاً حوزه متانت، صبر، درایت و اقدامات سنجیده، حساب شده و هدفمند است. نمی‌توان توقع داشت که مشکلات انباشته شده با یک یا چند ملاقات حل و فصل شوند.
احتمال ديدار مقامات پایين تر از روساي جمهور
در نوشته اي ديگر حسام‌الدين آشنا، مشاور سياسي رئيس جمهور مي گويد كه شايد چهره هايي پایين تر از روساي جمهور با هم ديدار كنند. وي در بخشي از نوشته اش آورده است: گفته می‌شود ممکن است برخورد روحانی و اوباما در حد سلامی و دست دادنی باشد. گفته می‌شود ممکن است برای شروع یک ارتباط، مقاماتی پایین‌تر از حد روسای جمهور دو کشور با هم دیدار کنند.
وي البته اضافه كرده است: جدا از اینکه موافقان و مخالفان چه می‌گویند یا اینکه در نهایت در متن و حاشیه مجمع عمومی سازمان‌ملل بین «حسن روحانی» و «باراک حسین اوباما» دیدار و برخوردی رخ می‌دهد یا خیر، باید نظرمان متوجه اتفاق مهم‌تری باشد. باید پذیرفت که چند سالی هست که باب گفت‌وگو میان ایران و غرب و حتی تعامل با بسیاری از کشورهای غیرغربی یا بسته یا نیمه‌بسته شده است. حالا به نظر می‌رسد که اتفاقات جدیدی در حال رخ دادن است؛ اتفاقاتی که بخش مهمی از آن فعلا در حد گمانه‌زنی است و حتی سخنرانی رئیس جمهور در اجلاس سازمان ملل نیز هنوز انجام نشده است اما یک وجه مهم کار تا همین‌جا مشخص شده است و آن اینکه هم ایران و هم غرب می‌خواهند از گذشته درس بگیرند.
معجزه‌اي رخ نمي دهد
يك كارشناس روابط بين الملل با تاكيد بر اينكه حتي با ديدار دوستانه معجزه‌اي رخ نخواهد داد، به "قانون" مي‌گويد: مشكلات و مسائل بين ايران و آمريكا به قدري عميق و ابعاد متفاوتي دارد كه با ملاقات سرپايي و غيررسمي نبايد انتظار معجزه داشت. حسن بهشتيپور اعتقاد دارد بدون داشتن رابطه با آمريكا به دليل مشكلات ديرينه، با انجام مذاكرات مي‌توان براي منافع داخلي كشور اقدام كرد. وي ادامه مي‌دهد كه بالاي 50 درصد از مشكلات كشور بر اثر ارتباط نداشتن با آمريكا شكل نگرفته كه با برقراري ارتباط، توقع حل و رفع آنها را داشته باشيم.
از سوي ديگر اين كارشناس به مشكلات تحريم و تاثير آن بر اقتصاد اشاره كرد و توضيح مي‌دهد: قبول دارم كه تحريم،بر اقتصاد كشور فشار وارد كرده است اما تحريم‌ها در طول زمان عليه ايران شكل گرفت بنابراين با ديدار كوتاه، توقع رفع يك شبه تحريم‌ها، عقلاني نيست. بهشتيپور پيش‌بيني مي‌كند، در مجمع عمومي سازمان ملل، روحاني و اوباما در راهرو‌ها با هم ملاقات خواهند داشت و تنها لبخندي بين دو رئيس‌جمهور رد و بدل شود. وي مي‌گويد: در عين اينكه اعتقاد دارم با چنين ملاقاتي مشكلات برطرف نمي‌شود، اما اميدي در بين مردم ايجاد خواهد شد تا براي كسب و كار و رونق اقتصادي كشور تلاش كنند. بهشتيپور مجدداً تاكيد مي‌كند : بنابراين مذاكراتي شكل نخواهد گرفت و نبايد توقع داشت با رد و بدل لبخند معجزه شود. با وجود اينكه اعتقاد دارم در سياست نمادها نقش مهمي ايفا ميكنند و مي‌توان از اين لبخند برداشت مثبت داشت.
از ترس مرگ خودكشي نكنيم
با وجود اينكه سيگنال‌هاي ضعيف براي ارتباط ايران و آمريكا بين دو كشور مخابره مي‌شود، مهدي مطهرنيا مي‌گويد: تصور نكنيد بعد از ديدار روحاني و اوباما، فورا مشكلات داخلي ايران بر طرف شود. با اين حال عقلاني رفتار كردن در عرصه سياست ضرورت تدبير است. اين درست نيست كه از ترس مرگ در آينده، اكنون خودكشي كنیم. به عبارتي از ترس اينكه مشكلات كشور حل نخواهد شد، عقلاني و مدبرانه با آمريكا مذاكره نكنيم.
از ترس اينكه مجدد آمريكا منافع خود را در ايران دنبال نكند، منافع كشور را پيگيري نكنيم. این كارشناس مسائل بين‌الملل ادامه مي‌دهد: طبيعي است كه آمريكا در هر نقطه‌اي از جهان دنبال منافع كشورش باشد اما ما بايد به نحوي با اين كشور كه 20 درصد قدرت جهان را در اختيار دارد، در ارتباط باشيم كه منافع ايران را دنبال كنيم.
نبايد فراموش كرد كشوري موفق است كه با كشورهاي ديگر به گونه‌اي وارد شود كه بتواند اهدف كشور خود را به دست آورد. از سوي ديگر مطهری‌نيا با بيان اينكه آمريكا بر ملت‌ها و كشورهاي جهان ظلم روا داشته، به سخنان اخير مقام معظم رهبري اشاره مي‌كند كه عنوان شد در نرمش قهرمانانه دشمني‌ها فراموش نشود و مراقب باشيم دشمن خيالات باطل خود را عملي نكند. وي ادامه مي‌دهد: بنابراين بايد در چارچوب نگرش منطقي، رابطه ايران و آمريكا براي حل مسائل داخلي كشور و منطقه كه حركت مثبتي است، شكل بگيرد.
روحاني بايد در نيويورك به نتيجه برسد
علي بیگدلی استاد دانشگاه شهيد بهشتي هم اظهار نظري مشابه دارد يا اين تفاوت كه وي معتقد است با توجه به فضاي ايجاد شده، روحاني بايد در نيويورك به نتيجه‌اي ملموس برسد. وي به «قانون» گفت: نباید ازمذاکراتی که قرار است در نیویورک صورت بگیرد انتظار داشت که تمامی مشکلات بین ایران و آمریکا حل شود. آقای روحانی قصد دارند وارد یک دایره‌ای شوند که برای ورود به آن شروطی وجود دارد و حتی خانم اشتون نیز در اظهاراتی بیان کرده است که برای ورود به مذاکرات شروطی لازم است و گفته است که ایران باید حجم غنی‌سازی را کاهش دهد و از سویی باید اجازه دهد بازرسان به پارچین و فوردو بروند و کیک زرد ایران نیز باید تحویل شود ولی این موارد را ما جز شروط نمی‌پذیریم و می‌گوییم که این‌ها جزو مذاکرات است.
بيگدلي در ادامه گفت: آقای روحانی با صبوری و تدبیری که در پیش گرفته‌اند اگر نتوانند در این مذاکرات مسیر را به سمت قابل قبولی راهنمایی کنند معلوم نیست که فردایی برای ادامه مذاکرات وجود داشته باشد. بنابراین ایشان باید در همین دوره بحث را به جایی برسانند و به سرانجام محدودی برسانند و سه نکته اصلی که خانم اشتون انتظار داشته است با آن کنار بیاید تا آمریکا و غرب نیز این تحریم‌ها یی که علیه ایران شده است را حل کنند.
از سویی باید بگویم مشکل ایران وآمریکا پرونده هسته‌ای نیست و بحث انرژی هسته‌ای ایران بهانه‌ای بیش نیست و مشکلی که میان این دو کشور وجود دارد بحث اسرائیل است و ما تا نتوانیم مشکلاتمان را با اسرائیل حل کنیم و آن را به مرحله‌ای برسانیم که خالی از تعارض و خصومت باشد، امکان همزیستی ما با آمریکا وجود ندارد هرچند اگر با آمریکا بر سر مسئله هسته‌ای به تفاهم برسیم و تا جایی‌که ایران تفکر حذف اسرائیل را در سر دارد نباید انتظار داشته باشیم با آمریکا به نقطه مطلوبی برسیم.
اما مسئله اين است كه اين بار تنها ايراني‌ها نيستند كه از برقراري رابطه با آمريكا هيجان زده‌اند. رسانه هاي آمريكايي و اروپايي با اشتياق عجيبي از مذاكره احتمالي تهران و واشنگتن سخن گفته‌اند. مگر ممكن است با يكي دو نشست در نيويورك رابطه دو كشور متخاصم بهبود يابد؟ بر فرض اينكه در نيويورك اوباما و روحاني گفت‌وگو كنند، موضوع گفت‌وگو چه خواهد بود؟
چالش‌هاي بي‌شمار دو كشور چگونه رفع مي شود؟ اما سوال اساسي تر اين است دولت اعتدال چرا در سياست خارجي افراط كرد؟ يا آنطور كه قانون چند روز پيش تشبيه كرد ؛ چرا ظريف و روحاني فرمان اتوبوس ديپلماسي را از جا كندند؟ بعد از چند هفته تبليغات، اكنون همزمان با شروع نشست سالانه مجمع عمومي سازمان ملل دولتي ها هم اينگونه سخن‌ها را تكرار مي كنند.
انباشت مشكلات با چند جلسه حل نمي شود
ديروز محمدجواد ظريف، وزير خارجه كشورمان در همين رابطه در فيس بوك‌اش نوشت: بنده بسیار خرسندم که مردم به تدبیر این دولت بسیار امیدوارند. اما سیاست خارجی ذاتاً حوزه متانت، صبر، درایت و اقدامات سنجیده، حساب شده و هدفمند است. نمی‌توان توقع داشت که مشکلات انباشته شده با یک یا چند ملاقات حل و فصل شوند.
احتمال ديدار مقامات پایين تر از روساي جمهور
در نوشته اي ديگر حسام‌الدين آشنا، مشاور سياسي رئيس جمهور مي گويد كه شايد چهره هايي پایين تر از روساي جمهور با هم ديدار كنند. وي در بخشي از نوشته اش آورده است: گفته می‌شود ممکن است برخورد روحانی و اوباما در حد سلامی و دست دادنی باشد. گفته می‌شود ممکن است برای شروع یک ارتباط، مقاماتی پایین‌تر از حد روسای جمهور دو کشور با هم دیدار کنند.
وي البته اضافه كرده است: جدا از اینکه موافقان و مخالفان چه می‌گویند یا اینکه در نهایت در متن و حاشیه مجمع عمومی سازمان‌ملل بین «حسن روحانی» و «باراک حسین اوباما» دیدار و برخوردی رخ می‌دهد یا خیر، باید نظرمان متوجه اتفاق مهم‌تری باشد. باید پذیرفت که چند سالی هست که باب گفت‌وگو میان ایران و غرب و حتی تعامل با بسیاری از کشورهای غیرغربی یا بسته یا نیمه‌بسته شده است. حالا به نظر می‌رسد که اتفاقات جدیدی در حال رخ دادن است؛ اتفاقاتی که بخش مهمی از آن فعلا در حد گمانه‌زنی است و حتی سخنرانی رئیس جمهور در اجلاس سازمان ملل نیز هنوز انجام نشده است اما یک وجه مهم کار تا همین‌جا مشخص شده است و آن اینکه هم ایران و هم غرب می‌خواهند از گذشته درس بگیرند.
معجزه‌اي رخ نمي دهد
يك كارشناس روابط بين الملل با تاكيد بر اينكه حتي با ديدار دوستانه معجزه‌اي رخ نخواهد داد، به "قانون" مي‌گويد: مشكلات و مسائل بين ايران و آمريكا به قدري عميق و ابعاد متفاوتي دارد كه با ملاقات سرپايي و غيررسمي نبايد انتظار معجزه داشت. حسن بهشتيپور اعتقاد دارد بدون داشتن رابطه با آمريكا به دليل مشكلات ديرينه، با انجام مذاكرات مي‌توان براي منافع داخلي كشور اقدام كرد. وي ادامه مي‌دهد كه بالاي 50 درصد از مشكلات كشور بر اثر ارتباط نداشتن با آمريكا شكل نگرفته كه با برقراري ارتباط، توقع حل و رفع آنها را داشته باشيم.
از سوي ديگر اين كارشناس به مشكلات تحريم و تاثير آن بر اقتصاد اشاره كرد و توضيح مي‌دهد: قبول دارم كه تحريم،بر اقتصاد كشور فشار وارد كرده است اما تحريم‌ها در طول زمان عليه ايران شكل گرفت بنابراين با ديدار كوتاه، توقع رفع يك شبه تحريم‌ها، عقلاني نيست. بهشتيپور پيش‌بيني مي‌كند، در مجمع عمومي سازمان ملل، روحاني و اوباما در راهرو‌ها با هم ملاقات خواهند داشت و تنها لبخندي بين دو رئيس‌جمهور رد و بدل شود. وي مي‌گويد: در عين اينكه اعتقاد دارم با چنين ملاقاتي مشكلات برطرف نمي‌شود، اما اميدي در بين مردم ايجاد خواهد شد تا براي كسب و كار و رونق اقتصادي كشور تلاش كنند. بهشتيپور مجدداً تاكيد مي‌كند : بنابراين مذاكراتي شكل نخواهد گرفت و نبايد توقع داشت با رد و بدل لبخند معجزه شود. با وجود اينكه اعتقاد دارم در سياست نمادها نقش مهمي ايفا ميكنند و مي‌توان از اين لبخند برداشت مثبت داشت.
از ترس مرگ خودكشي نكنيم
با وجود اينكه سيگنال‌هاي ضعيف براي ارتباط ايران و آمريكا بين دو كشور مخابره مي‌شود، مهدي مطهرنيا مي‌گويد: تصور نكنيد بعد از ديدار روحاني و اوباما، فورا مشكلات داخلي ايران بر طرف شود. با اين حال عقلاني رفتار كردن در عرصه سياست ضرورت تدبير است. اين درست نيست كه از ترس مرگ در آينده، اكنون خودكشي كنیم. به عبارتي از ترس اينكه مشكلات كشور حل نخواهد شد، عقلاني و مدبرانه با آمريكا مذاكره نكنيم.
از ترس اينكه مجدد آمريكا منافع خود را در ايران دنبال نكند، منافع كشور را پيگيري نكنيم. این كارشناس مسائل بين‌الملل ادامه مي‌دهد: طبيعي است كه آمريكا در هر نقطه‌اي از جهان دنبال منافع كشورش باشد اما ما بايد به نحوي با اين كشور كه 20 درصد قدرت جهان را در اختيار دارد، در ارتباط باشيم كه منافع ايران را دنبال كنيم.
نبايد فراموش كرد كشوري موفق است كه با كشورهاي ديگر به گونه‌اي وارد شود كه بتواند اهدف كشور خود را به دست آورد. از سوي ديگر مطهری‌نيا با بيان اينكه آمريكا بر ملت‌ها و كشورهاي جهان ظلم روا داشته، به سخنان اخير مقام معظم رهبري اشاره مي‌كند كه عنوان شد در نرمش قهرمانانه دشمني‌ها فراموش نشود و مراقب باشيم دشمن خيالات باطل خود را عملي نكند. وي ادامه مي‌دهد: بنابراين بايد در چارچوب نگرش منطقي، رابطه ايران و آمريكا براي حل مسائل داخلي كشور و منطقه كه حركت مثبتي است، شكل بگيرد.
روحاني بايد در نيويورك به نتيجه برسد
علي بیگدلی استاد دانشگاه شهيد بهشتي هم اظهار نظري مشابه دارد يا اين تفاوت كه وي معتقد است با توجه به فضاي ايجاد شده، روحاني بايد در نيويورك به نتيجه‌اي ملموس برسد. وي به «قانون» گفت: نباید ازمذاکراتی که قرار است در نیویورک صورت بگیرد انتظار داشت که تمامی مشکلات بین ایران و آمریکا حل شود. آقای روحانی قصد دارند وارد یک دایره‌ای شوند که برای ورود به آن شروطی وجود دارد و حتی خانم اشتون نیز در اظهاراتی بیان کرده است که برای ورود به مذاکرات شروطی لازم است و گفته است که ایران باید حجم غنی‌سازی را کاهش دهد و از سویی باید اجازه دهد بازرسان به پارچین و فوردو بروند و کیک زرد ایران نیز باید تحویل شود ولی این موارد را ما جز شروط نمی‌پذیریم و می‌گوییم که این‌ها جزو مذاکرات است.
بيگدلي در ادامه گفت: آقای روحانی با صبوری و تدبیری که در پیش گرفته‌اند اگر نتوانند در این مذاکرات مسیر را به سمت قابل قبولی راهنمایی کنند معلوم نیست که فردایی برای ادامه مذاکرات وجود داشته باشد. بنابراین ایشان باید در همین دوره بحث را به جایی برسانند و به سرانجام محدودی برسانند و سه نکته اصلی که خانم اشتون انتظار داشته است با آن کنار بیاید تا آمریکا و غرب نیز این تحریم‌ها یی که علیه ایران شده است را حل کنند.
از سویی باید بگویم مشکل ایران وآمریکا پرونده هسته‌ای نیست و بحث انرژی هسته‌ای ایران بهانه‌ای بیش نیست و مشکلی که میان این دو کشور وجود دارد بحث اسرائیل است و ما تا نتوانیم مشکلاتمان را با اسرائیل حل کنیم و آن را به مرحله‌ای برسانیم که خالی از تعارض و خصومت باشد، امکان همزیستی ما با آمریکا وجود ندارد هرچند اگر با آمریکا بر سر مسئله هسته‌ای به تفاهم برسیم و تا جایی‌که ایران تفکر حذف اسرائیل را در سر دارد نباید انتظار داشته باشیم با آمریکا به نقطه مطلوبی برسیم.
حرف آقاي بيگدلي خيلي منطقيه. واقعا الان ما تو هر مساله اي كوتاه بيايم اونا يه چي ديگرو بهونه ميكنند.