قرارداد مشارکت مغازه چیست و قانون چه می‌گوید؟

راه اندازی یک واحد تجاری که به عرضه محصولات یا خدمات می‌پردازد، یکی از متداول‌ترین روش‌های راه اندازی یک کسب و کار است که در نظام اقتصادی ما نیز بسیار رونق دارد و مورد توجه قرار گرفته است. نمونه ساده این کسب و کارها را می‌توانید به وفور در اطراف خود مشاهده کنید. برای مثال، تصور کنید با یکی از دوستان خود، اینطور توافق می‌کنید که با روی هم گذاشتن مقداری سرمایه نقدی، یک دستگاه قهوه ساز بخرید و در یک مغازه کوچک 20 متری، قهوه بفروشید. این اقدام شما و دوستتان، مصداق بارزی از قرارداد مشارکت مغازه خواهد بود و در اصطلاح باید برای شروع همکاری میان شما، یک مشارکت نامه مغازه نوشته و امضا شود.

در این مقاله، به اهمیت این نوع روابط کاری و همچنین به الزام تهیه یک قرارداد شراکت کاری معتبر و قانونی اشاره می‌کنیم. علاوه براین، توضیح خواهیم داد که قرارداد شما باید حاوی چه موادی باشد تا بتوانید در زمان اختلاف یا مشکل، به آن استناد کنید و با استفاده از قرارداد، به دفاع از حقوق خود بپردازید.

قرارداد مشارکت مغازه برای چه کسانی کاربرد دارد و قانون درباره آن چه می‌گوید؟

در پاسخ به این سوال که مشارکت نامه مغازه برای چه اشخاصی کاربرد دارد و چه اشخاصی باید برای تهیه این قرارداد اقدام کنند، باید بگوییم که هر زمان، دو یا چند شخص برای راه اندازی یک کسب و کار در فضای یک مغازه با یکدیگر توافق کنند، نیاز دارند که توافقات، شرایط و چهارچوب روابط کاری خود را به صورت مکتوب و مستند، در قالب یک قرارداد بنویسند و تمام شرکا آن را امضا کنند.

این تعریف را با استناد به مواد 571 تا 606 قانون مدنی بیان کردیم. قانون مدنی در این مواد، به تعریف عقد شراکت می‌پردازد و چهارچوب‌های قانونی این شیوه از توافق را بیان می‌کند. بنابراین، اشخاصی که تمایل دارند به این شیوه با یکدیگر همکاری کنند، باید به این بخش از قانون مدنی نیز توجه داشته باشند. در واقع، اگر به دنبال قوانین ناظر بر شراکت کاری خود هستید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که مواد 571 تا 606 قانون مدنی را مطالعه کنید. در نظر داشته باشید، قرارداد مشارکتی مغازه که میان شما امضا می‌شود نیز، باید با تبعیت از این قوانین نوشته شده باشد. پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاعات بیشتر در خصوص قواعد مربوط به این نوع قرارداد، با زدن روی لینک قرارداد مشارکت مدنی ، حتما این مقاله را نیز، مطالعه کنید.

ماده 571 قانون مدنی شراکت را اجتماع حقوق مالکین متعدد در یک شیء واحد تعریف می‌کند و در ادامه به این مساله اشاره دارد که هدف از اجتماع حقوق این مالکین، اشاعه منفعت حاصل از آن مال است.

به زبان ساده‌تر، هر زمان که دو شخص یا بیش از دو شخص توافق می‌کنند که سرمایه مالی یا غیر مالی خود را روی هم بگذارند و با هدف کسب منفعت و تقسیم آن منفعت کسب شده، با یکدیگر همکاری کنند، در واقع با یکدیگر شراکت کرده‌اند. حال اگر این شراکت در فضای یک مغازه باشد، تهیه قرارداد مشارکت مغازه تجاری برای آن‌ها کاربرد خواهد داشت.

آورده‌های شرکا در قرارداد مشارکت مغازه چه باید باشد؟

آورده‌های شرکا، در واقع سرمایه‌هایی است که برای راه اندازی یک کسب و کار در مغازه، با خود به همراه دارند. شما چه سرمایه‌ای برای راه اندازی یک مغازه به همراه آورده‌اید؟ پاسخ شما به این سوال، هر چیزی که باشد، باید در بخش آورده‌های مشارکت نامه مغازه نوشته شود. اگر سرمایه نقدی دارید، لازم است که به طور دقیق، مبلغ سرمایه نقدی خود را در متن قرارداد بنویسید. اگر سرمایه شما، ملک مغازه است و مغازه خود را در اختیار می‌گذارید یا اگر تجهیزات، وسایل یا دستگاه‌هایی دارید که برای راه اندازی مغازه ضروری هستند و فعالیت در مغازه با آن تجهیزات و دستگاه‌ها انجام می‌شود نیز، لازم است در بخش آورده قرارداد، به تفصیل درباره آن‌ها توضیح دهید.

در مواقعی ممکن است شما آورده قابل لمسی مانند سرمایه نقدی یا دستگاه و تجهیزات نداشته باشید اما مغازه یا به طور کلی کسب و کار مورد نظر، به اعتبار تخصص شما در یک کار خاص، راه اندازی شده باشد. برای مثال اگر شما در حرفه مکانیکی تخصص دارید، می‌توانید با شخصی دارای سرمایه نقدی، یک مغازه مکانیکی راه اندازی کنید. در این شرایط، تخصص، مدرک، مجوز یا مهارتی که با استفاده از آن در مغازه کار می‌کنید نیز، آورده و سرمایه محسوب می‌شوند که باید در قرارداد به آن‌ها اشاره شود.

هر کدام از شرکا چه سهمی از قرارداد مشارکتی مغازه دارند؟ درصد هر شریک چقدر است؟

متداول‌ترین سوال و دغدغه مهم اشخاصی که برای راه اندازی یک مغازه مشارکتی با یکدیگر توافق می‌کنند، این است که سهم آن‌ها از مشارکت در مغازه چه میزان خواهد بود و چه درصدی از درآمد یا سود حاصل از فعالیت در مغازه به آن‌ها تعلق می‌گیرد؟

در تعیین سهم قرارداد مشارکت مغازه دو مساله مهم مورد توجه است:

1. چگونگی محاسبه سهم با توجه به آورده‌های مختلف شرکا
2. احتمال بروز خسارت و زیان و تعهد شرکا در پذیرش مسئولیت خسارت‌های احتمالی

همانطور که در بخش قبلی توضیح دادیم، آورده‌های شرکا برای شروع همکاری در یک مغازه و راه اندازی یک کسب و کار ممکن است آورده مالی یا غیر مالی باشد. در مواردی که آورده شرکا، ملک، تجهیزات، دستگاه یا مجوز و تخصص است، محاسبه میزان سهمی که به هر شریک تعلق می‌گیرد، معمولا کمی دشوار خواهد بود. البته باید به این نکته اشاره کنیم که قاعده مشخصی برای تعیین سهم شرکا وجود ندارد و ملاک اصلی تعیین سهم در این قراردادها، توافق طرفین است. با این حال، شما می‌توانید در این زمینه از تجربه مشاوران حقوقی، وکلا یا افراد برجسته در صنف کاری خود، کمک بگیرید.

علاوه براین، پیشنهاد می‌کنیم مقاله سهم مشارکت را در مجله حقوقی رکلا بخوانید. برای مطالعه این مقاله، کافی است روی لینک بزنید و به صفحه اختصاصی آن در مجله حقوقی رکلا وارد شوید.

مساله دومی که به آن اشاره کردیم، مساله مشارکت شرکا در زیان و خسارت بود. گاهی ممکن است شخصی با این شرط با شما شراکت کند که در زیان یا خسارت احتمالی مغازه، شریک نباشد. پذیرش این شرط یا عدم پذیرش آن، به شرایط کاری شما بستگی دارد و می‌توانید با معیارهایی که در نظر دارید، در این خصوص تصمیم بگیرید اما تصمیم شما هر چه که باشد، باید به صراحت در متن قرارداد توضیح داده شود. یعنی اگر به این صورت توافق شده است که شریکی در خسارت و زیان مغازه سهم نداشته باشد، باید در متن قرارداد درباره آن توضیح دهید.

تعیین مرجع صالح رسیدگی کننده به اختلافات شما

برای قرارداد مشارکت مغازه تجاری خود مرجع حل اختلاف داشته باشید. می‌دانیم که بروز اختلاف یا مشکل در روابط مشارکتی، بسیار محتمل است. به همین دلیل تعیین یک مرجع صالح به عنوان مرجع حل اختلاف بسیار ضروری خواهد بود. در مواقعی طرفین این قراردادها، ترجیح می‌دهند که در صورت بروز اختلاف یا مشکل، مساله را از طریق محاکم قضایی یا شورای حل اختلاف رسیدگی کنند اما پیشنهاد ما این است که برای قرارداد خود، یک داور تعیین کنید. این اقدام می‌تواند فرآیند طولانی رسیدگی به پرونده در دادگاه را برای شما، کوتاه‌تر کند.